De Tweede Wereldoorlog

• Wereldoriëntatie
• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 7

Waar gaat de afbeelding over?

Wat heb je gezien op de afbeelding?

Persoonsbewijzen

Iedereen van 14 jaar en ouder moet een 'persoonsbewijs' (een soort paspoort) bij zich hebben. De Duitsers houden vaak controles. Om Joden op te sporen bijvoorbeeld. Of mannen die in Duitse fabrieken moeten werken. Vaak worden persoonsbewijzen daarom vervalst: een Joodse naam als Levi Cohen wordt bijvoorbeeld veranderd in Jan de Vries.

Te weinig eten

Al snel gaat het eten 'op de bon': alleen met distributiebonnen kun je nog vlees, brood of aardappels kopen. In de strenge winter van 1944 slaat in het westen de honger echt toe. Mensen eten gekookte tulpenbollen om toch maar iets binnen te krijgen. De geallieerden sturen vliegtuigen met voedsel, maar dat is niet genoeg. Veel mensen sterven van de honger.

NSB-vlag

Eén politieke partij is blij met de Duitsers: de NSB. Hun leider heet Anton Mussert. Op de foto brengt hij de 'Hitlergroet'. Veel NSB-ers krijgen erebaantjes van de Duitsers. Maar door de rest van de Nederlanders worden ze gehaat, omdat ze graag bij de Duitsers klikken en Joodse onderduikers verraden. Na de oorlog worden veel NSB-ers gestraft.

Begin van de Tweede Wereldoorlog

10 mei 1940 wordt Nederland binnengevallen door het Duitse leger. De leider van Duitsland heet Adolf Hitler. Als Nederland terugvecht, bombarderen de Duitsers het centrum van Rotterdam. Honderden mensen sterven onder het puin. Nederland geeft zich over en wordt door de Duitsers bezet. Voortaan lopen overal Duitse soldaten op straat. Gewapend!

Razzia's

De Duitsers houden vaak razzia's. Met overvalwagens zetten ze een straat af. Daarna controleren ze alle huizen op onderduikers. Mannen tussen 17 en 50 jaar worden naar Duitsland gevoerd om daar te werken. Joden worden op de trein naar een concentratiekamp gezet en daar vermoord. Ook Anne Frank is zo met haar familie opgepakt en weggevoerd.

Aanplakbiljetten

De Duitsers gebruiken aanplakbiljetten - een soort posters - om opdrachten te geven aan de bevolking. Daarop staat bijvoorbeeld dat iedereen 's avonds binnen moet blijven. Of dat je direct je fiets moet inleveren. Als je dat niet doet, kun je doodgeschoten worden, of zullen er - zoals op dit aanplakbiljet uit Heiloo - tien andere mensen doodgeschoten worden.

Verduisterde ramen

Valt je iets op aan de huizen? Nergens schijnt licht door de ramen! Om de vliegtuigen van de geallieerden op een dwaalspoor te brengen, moet iedereen van de Duitsers zijn ramen afplakken. Er mag geen straaltje licht meer doorkomen. Ook mag je 's avonds na acht uur niet meer buiten zijn. Behalve als je Duitser of NSB-er bent natuurlijk.

De bevrijding

's Nachts vliegen de geallieerden met bommenwerpers naar Duitsland om vliegvelden, fabrieken en steden te bombarderen. Met grote schijnwerpers en kanonnen proberen de Duitsers hun vliegtuigen te raken. Maar ze krijgen het steeds moeilijker. Eindelijk, op 5 mei 1945, geeft Duitsland zich over. Na vijf jaar is de oorlog voorbij. Het is feest!

Stiekem

Achter dit zolderraam zitten misschien wel 'onderduikers': mensen die zich verstoppen uit angst voor de Duitsers. Wie weet luisteren ze net naar een toespraak vanuit Engeland van koningin Wilhelmina op Radio Oranje. Het hebben van een radio is streng verboden, maar veel mensen luisteren stiekem. De woorden van de koningin geven hen nieuwe hoop!

Verzetsgroepen

Overal in het land komen mensen in verzet tegen de Duitsers. Ze vormen verzetsgroepen: kleine clubjes mensen die steeds acties bedenken om de Duitsers tegen te werken: bruggen opblazen, gevangenen bevrijden, enz. 'Koeriersters' brachten op de fiets stiekem krantjes met verzetsnieuws rond. Vol nieuws over de strijd tegen de Duitsers.

Adolf Hitler

Na de Eerste Wereldoorlog gaat het slecht met Duitsland. Er is veel armoede en werkloosheid. Adolf Hitler is leider van de politieke partij NSDAP (met een adelaar en hakenkruis als teken). Hij belooft de problemen op te lossen. Bijna iedereen stemt op hem. Maar dan begint Hitler oorlog te voeren. Tegen andere landen, maar vooral tegen de Joden.

Bronnenblad

Van wanneer tot wanneer was de Tweede Wereldoorlog?

Na de Eerste Wereldoorlog gaat het slecht met Duitsland en Adolf Hitler
belooft de problemen op te lossen.

1. Waar
2. Niet waar

Hitler is de leider van de politieke partij NSB.

1. Waar
2. Niet waar

De partij van Hitler heeft een adelaar en ster als teken.

1. Waar
2. Niet waar

Hitler voert oorlog tegen andere landen maar vooral tegen Joden.

1. Waar
2. Niet waar

Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt Nederland bezet door de Duitsers. Wat betekent het als je land bezet is?

A

NSB

vijftig

10 mei

bombarderen

tulpenbollen

over

Joodse

vrij

oorlog

aanplakbiljetten

zeventien

westen

veertien

geallieerden

5 mei

In de Tweede Wereldoorlog kwamen overal in Nederland mensen in verzet tegen de Duitsers. Ze vormden kleine groepjes mensen die steeds acties bedachten om de Duitsers tegen te werken. Kun jij zo’n verzetsactie noemen?

De mensen van het verzet maakten ook krantjes met namen als Vrij Nederland, Trouw en De Waarheid. Wat kon je in deze verzetskrantjes lezen?

De Duitsers werden erg boos als je zo’n verzetskrant las. Waarom was dat denk je?

Verzin zelf een goede naam voor de verzetskrant die je hiernaast ziet.

Jij weet nu best veel over de Tweede Wereldoorlog. Kijk goed naar de tekeningen en zet
ze in de goede volgorde

1

2

3

4

5

Elk jaar herdenken we alle Nederlandse oorlogsslachtoffers of omgekomenen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog en vieren we dat we in Nederland leven in vrijheid. Wanneer en hoe vieren we dit? Vind je het belangrijk dat we dit doen? Waarom wel of waarom niet?