Les 2 Maatschappijleer TL4

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Programma

1. Check-in (5 min.)
2. 5.2 Grondwet en grondrechten  - Uitleg met vragen (20 min.)
3. 5.2 Grondwet en grondrechten - zelfstandig werken (15 min.)
4. Check-uit (5 min.)

5.2 Grondrechten

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de Grondwet burgers beschermt tegen de macht van de overheid en dit toepassen op een bron.
• Je kunt uitleggen wat grondrechten en mensenrechten zijn en dit toepassen op een bron.
  
• Je kunt met een voorbeeld uitleggen wat botsende grondrechten zijn.
  
• Je kunt uitleggen wat een boycot is en dit toepassen op een bron. 

Voorkennis testen: Wat heeft het plaatje van Wilders in de rechtbank te maken met grondrechten?

Voorkennis: Grondrechten, zoals vrijheid van meningsuiting of discriminatieverbod, vind je in een:

1. Dictatuur
2. Autoritaire staat
3. Rechtsstaat
4. Allemaal

Grondwet en grondrechten

Grondwet: hierin staan de belangrijkste rechten en plichten van burgers en overheid. (bij democratische rechtsstaat, sinds 1814-1848-1983).

-->

Grondrechten: Basisrechten die elke inwoner van Nederland heeft (volgens de grondwet).

 

Voorbeelden van grondrechten?

Grondrechten

Je hebt 2 soorten grondrechten:

• Klassieke Grondrechten: vanuit de 19e eeuw, gratis, passieve overheid
• Sociale Grondrechten: in 1983 toegevoegd, kost geld, actieve overheid

 

Sociale 

Grondrechten

Klassieke Grondrechten

Rol overheid

Prijs in geld

Voorbeeld

Duur

Goedkoop

Niet veel doen

Discriminatieverbod

Recht op een woning

Veel doen

Vrijheid van meningsuiting

1. Klassiek
2. Sociaal

Recht op een schoon milieu

1. Klassiek
2. Sociaal

Vrijheid van godsdienst

1. Klassiek
2. Sociaal

Botsende Grondrechten

Voorbeelden:

• Vrijheid van meningsuiting vs. discriminatieverbod (uitspraken Wilders)
• Geloofsvrijheid vs. discriminatieverbod (homodocent op Chr. school?)
• Vrijheid van meningsuiting vs. Geloofsvrijheid (beledigen religie?)
• Recht op gezondheid vs. recht op onderwijs (corona-lockdown?)
• Recht op woning vs. recht op schoon milieu (bouwstop door stikstof?)

Er zit geen rangorde in grondrechten. Rechter bepaalt per geval.

 

Op een onbewoond eiland

1. Brainstorm (5 min.): bedenk eerst in je groep van 4 de belangrijkste argumenten (logos) voor je standpunt. Bedenk ook welke emoties in het debat je kunt gebruiken en welke verhalen daarbij aansluiten (pathos). Houd ook je geloofwaardigheid (ethos) in de gaten.
2. Structuur betoog (5 min.): bedenk wat je gaat zeggen in de opzetbeurt (1 min.), vrije beurt (4 min.) en conclusiebeurt (1 min.).
3. Taakverdeling en uitwerking (5 min.): Verdeel de taken (1 opzetbeurt, 2 vrije beurt, 1 conclusiebeurt) en werk per persoon je verhaal verder uit.
4. Eindcontrole (5 min.): controleer als groep of het betoog een goed geheel vormt en pas waar nodig aan.

Op een onbewoond eiland

1. Brainstorm (5 min.): bedenk eerst in je groep van 4 de belangrijkste argumenten (logos) voor je standpunt. Bedenk ook welke emoties in het debat je kunt gebruiken en welke verhalen daarbij aansluiten (pathos). Houd ook je geloofwaardigheid (ethos) in de gaten.
2. Structuur betoog (5 min.): bedenk wat je gaat zeggen in de opzetbeurt (1 min.), vrije beurt (4 min.) en conclusiebeurt (1 min.).
3. Taakverdeling en uitwerking (5 min.): Verdeel de taken (1 opzetbeurt, 2 vrije beurt, 1 conclusiebeurt) en werk per persoon je verhaal verder uit.
4. Eindcontrole (5 min.): controleer als groep of het betoog een goed geheel vormt en pas waar nodig aan.

Op een onbewoond eiland

1. Brainstorm (5 min.): bedenk eerst in je groep van 4 de belangrijkste argumenten (logos) voor je standpunt. Bedenk ook welke emoties in het debat je kunt gebruiken en welke verhalen daarbij aansluiten (pathos). Houd ook je geloofwaardigheid (ethos) in de gaten.
2. Structuur betoog (5 min.): bedenk wat je gaat zeggen in de opzetbeurt (1 min.), vrije beurt (4 min.) en conclusiebeurt (1 min.).
3. Taakverdeling en uitwerking (5 min.): Verdeel de taken (1 opzetbeurt, 2 vrije beurt, 1 conclusiebeurt) en werk per persoon je verhaal verder uit.
4. Eindcontrole (5 min.): controleer als groep of het betoog een goed geheel vormt en pas waar nodig aan.

Check-uit: wat is je bijgebleven van deze les?