Les 17 december - §5.2 VOC en WIC

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

§5.2 VOC en WIC

Lesdoelen:

- Je kunt uitleggen welke rol de VOC en WIC speelden in de strijd tussen de Republiek en de Spanjaarden. 

- Je kunt aan de hand van het begrip aandelen uitleggen hoe de VOC aan geld kwam voor hun handelsreizen.

- Je kunt uitleggen waaruit de driekhoekshandel van de WIC uit bestond. 

Programma

- Uitleg VOC

- Opdrachten

- Uitleg WIC

- Opdrachten

- Quiz §4.5, §5.2

Wat weet je al?

VOC, WIC

Met wie was de Republiek in oorlog?

Het Spaanse Rijk in Europa rond 1580; in het lichtgroene gebied was de Nederlandse Opstand bezig.

Wat valt je op aan het donkergroene gebied?

"In de zestiende eeuw handelen de Portugezen bijna als enigen met Oost-Indië. Tussen 1580 en 1640 was Portugal deel van het koninkrijk Spanje en dus een vijand van de Republiek. Om te voorkomen dat Spanje profiteerde van de Portugese specerijenhandel én om er zelf rijker te worden, gingen Holland en Zeeland zelf specerijen uit Oost-Indië halen."

Verenigd Oost-Indische Compagnie (VOC)

De Republiek gaat handelen in specerijen, verdeeld in verschillende compagnieën (= handelsorganisatie)

-> Veel concurrentie, beperkte winst en goederen. 

-> Oprichting VOC in 1602 (samenwerken voor meer winst, sterker tegen Spanje)

VOC

De VOC kreeg een monopolie op de handel in Azië 

(monopolie = marktsituatie waarin er maar één aanbieder van een bepaald product is)

Ook kreeg de VOC grote politieke volmachten: uit naam van de Republiek mocht de VOC oorlog voeren en verdragen sluiten.

Financiering van de VOC

De lange tocht, vijandige forten en de houdbaarheid van de producten bracht (financieel) risico met zich mee.

Om hun risico te verkleinen verkochten de VOC-bestuurders aandelen aan investeerders van buiten. In ruil voor een investering kregen aandeelhouders een gedeelte van de winst. De VOC was het eerste bedrijf ter wereld dat zo werkte en daarmee de eerste Naamloze Vennootschap.

J.P. Coen

Held of misdadiger?

- Veroverde de Banda-eilanden met geweld

- Grondlegger van Nederlands-Indië

hetklokhuis.nl

Maak:

§5.2 - opdracht 4 & 5

Voor vraag 5a filmpje nodig, maar niet noodzakelijk na vorige filmpje.

Verdrag van Tordesillas (1494)

West-Indische Compagnie (WIC)

Verdrag van Tordesillas = verdeelde de niet-Europese wereld tussen Spanje en Portugal langs een denkbeeldige lijn, waarbij Spanje de gebieden ten westen kreeg en Portugal de gebieden ten oosten.

De Republiek wilde dit alleenrecht van deze twee landen verstoren. Hiervoor werd in 1621  vergelijkbaar met de VOC, een aparte organisatie opgericht: de West-Indische Compagnie (WIC).

In 1621 was kwam ook het Twaalfjarig Bestand ten einde. De oprichting van WIC in ditzelfde jaar was geen toeval.

Zowel de VOC als WIC waren een multinational. Dit betekend dat een bedrijf meerdere vestigingen heeft in verschillende landen.

De hoofddoelstelling van de WIC was dan ook de kaapvaart. Dit is met schepen andere schepen proberen te veroveren (kapen). De Republiek hoopte Spanje hiermee dwars te zitten. De volgeladen Spaanse schepen leverden de Republiek veel geld op (zilvervloot Piet Hein).

Driekhoekshandel = Handel tussen de werelddelen Europa, Afrika en Amerika waarvan de handel in tot slaafgemaakten en plantageproducten belangrijke onderdelen waren.

Doen:

Lees heel §5.2 en § 4.5 nog eens goed door. Hierna doen we een quiz over §4.5 en §5.2.

 Klaar met lezen? Maak alvast §5.2  opdracht 6, 8, 10

Tijdens de opstand werd Nederland een republiek. Wat is een republiek?

1. Land waarbij de koning gekozen wordt door het volk
2. Land waar geen koning of keizer aan de macht is.
3. Land waarbij het volk direct mag stemmen op de beslissingen in het land
4. Land waarbij de het volk haar eigen volksvertegenwoordigers mag kiezen

De volgende personen zijn leider van ons land geweest. 

Zet deze leiders in de juiste tijdsvolgorde (van vroeger naar later)

1. Prins Willem van Oranje

2. Prins Maurits van Oranje

3. Filips II

1. 1 --> 2 --> 3
2. 1 --> 3 --> 2
3. 3 --> 2 --> 1
4. 3 --> 1 --> 2

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Je ziet ons land in 1588. Ons land heette de Republiek.

Hoe hoeveel gewesten (provincies) bestond toen de Republiek?

1. Vijf
2. Zeven
3. Negen
4. Twaalf

Maurits van Oranje

Johan v. 

Oldenbarnevelt 

Landsadvocaat

Stadhouder

Vrede met Spanje

Twaalfjarig Bestand

Doorgaan met oorlog tegen Spanje

Leider Staten-Generaal

Staatsgreep

Staatsgreep

Synode van Dordrecht

Twaalfjarig Bestand

Vrede van Münster

Statenvertaling Bijbel

De Synode van Dordrecht was...

1. Een bijeenkomst van Europese koningen en politici om afspraken te maken.
2. Een grote markt in Dordrecht waar mensen spullen verkochten.
3. Een vergadering van geleerden om over nieuwe uitvindingen te praten.
4. Een grote vergadering in Nederland in de 17e eeuw, waar ruzie over het geloof werd besproken.

De Staten-Generaal in de Gouden Eeuw...

1. Was een vergadering van de Gewesten van de Republiek.
2. Was een groep rechters die recht spraken over belangrijke zaken
3. Nam besluiten over de buitenlandse politiek en over militaire zaken.
4. Was een vergadering van boeren en burgers om nieuwe wetten te bedenken

Stapelmarkt

Beurs

Wisselbank

Bank waar geld kon worden gewisseld of in bewaring kon worden gegeven.

Ruimte waar handelaren bij elkaar komen om te handelen

Hier kon je o.a. aandelen kopen in een bedrijf.

Een plaats waar op grote schaal producten worden opgeslagen en doorverkocht

Tijdens schaarste werden producten verkocht tegen een hoge prijs.

Gulden Florijn

WIC is opgericht in

1. 1702
2. 1602
3. 1721
4. 1621

VOC staat voor

1. Vereniging Oost-Indische Compagnie
2. Verenigde Oost-Indie Compagnie
3. Verenigde Oost-Indische Compagnie
4. Verenigde Oost-Indische Campagne

In welk jaar werd de VOC opgericht?

1. 1601
2. 1602
3. 1701
4. 1702