5.2 Een glorieuze Gouden Eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Een glorieuze Gouden Eeuw

Een koning te rijk

...uitleggen waarom Amsterdam het centrum van de 

handel werd in de 16e en 17e eeuw

...uitleggen hoe de VOC en de WIC onderdeel zijn
van de wereldeconomie

...uitleggen wat de relatie tussen slavenhandel
en slavenarbeid op plantages is

AAN HET EINDE VAN DE LES KAN JE...

De welvaart van Holland en Zeeland

VOC

WIC

Opdrachten maken

Les afsluiten

DOEN

§5.2

Een glorieuze Gouden Eeuw

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen waarom Amsterdam het centrum van de handel werd in de 16e en 17e eeuw

De Gouden Eeuw kenmerkt zich door de enorme economische groei in de Republiek

• Holland en Zeeland werden erg rijk
• Ligging Republiek was ideaal voor handel

De hoeveelheid beschikbare grond binnen de Republiek om landbouw te bedrijven was beperkt en lang niet altijd geschikt voor graan

• Hierdoor graan uit Oostzeegebied

Door dat we graan gaan halen, konden boeren zich richten op handelsgewassen

• Melk, kaas, boter, textiel
• Hierdoor ontstonden meer en grotere steden die waren ingericht op de hande

§5.2

Een glorieuze Gouden Eeuw

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen waarom Amsterdam het centrum van de handel werd in de 16e en 17e eeuw

Nadat Antwerpen was veroverd (1585) door Spanje, werd Amsterdam het centrum van de handel

• Handelaren sloegen handelswaar op in pakhuizen
• Zodra ergens schaarste was, verkochten ze hun handelswaar voor veel geld
• Amsterdam werd zo een stapelmarkt

Doordat er veel handelaren woonden en werkten ontstond er een wisselbank.

• Vreemde valuta wisselen voor Hollandse Florijnen

§5.2

Een glorieuze Gouden Eeuw

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen waarom Amsterdam het centrum van de handel werd in de 16e en 17e eeuw

Een goede plek om geld te verdienen was de beurs

• Geld investeren in ondernemingen

Amsterdam groeide hierdoor snel --> Bouw Grachtengordel

§5.2

Een glorieuze Gouden Eeuw

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen hoe de VOC en WIC onderdeel zijn van de wereldeconomie
• Je kunt uitleggen wat de relatie tussen slavenhandel en slavenarbeid op plantages is. 

De Portugezen handelen bijna als enige met Oost-Indië

• Portugal was onderdeel van het koninkrijk Spanje

De Republiek wilde niet dat Spanje rijkdom kon verwerven met de Portugese specerijenhandel.

• Bedrijven uit Holland en Zeeland voerden zelf expedities om specerijen uit Oost-Indië te halen

De eerste expedities leverde niet veel op, omdat bedrijven elkaar beconcurreerden. 

• Bedrijven moeten gaan samenwerken
• Dit zou de winst verhogen en een sterker wapen zijn in de strijd tegen Spanje

§5.2

Een glorieuze Gouden Eeuw

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen hoe de VOC en WIC onderdeel zijn van de wereldeconomie
• Je kunt uitleggen wat de relatie tussen slavenhandel en slavenarbeid op plantages is. 

In 1602 gingen alle bedrijven verder als 1 bedrijf: De Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC)

• Handelsmonopolie op handel in de Aziatische gebieden
• Politieke volmachten (oorlog voeren, verdragen sluiten)
• VOC was een staat binnen de Nederlandse Staat

Vaartocht was een gevaarlijk en lastig gebeuren

• Storm, kapers, windstille periodes.
• Om risico te verkleinen verkopen VOC- bestuurders aandelen aan investeerders.
• Investeerders kregen later winst uitgekeerd.

§5.2

Een glorieuze Gouden Eeuw

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen hoe de VOC en WIC onderdeel zijn van de wereldeconomie
• Je kunt uitleggen wat de relatie tussen slavenhandel en slavenarbeid op plantages is. 

De Republiek wilde ook naar het westen.

Amerika was door de paus verdeeld met het verdrag van Tordesillas.

• Spanje en Portugal hadden een deel toegewezen gekregen

Om de macht van Spanje en Portugal te verbreken, werd in de Republiek een tweede bedrijf opgericht: de West Indische Compagnie (WIC, 1621)

§5.2

Een glorieuze Gouden Eeuw

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen hoe de VOC en WIC onderdeel zijn van de wereldeconomie
• Je kunt uitleggen wat de relatie tussen slavenhandel en slavenarbeid op plantages is. 

WIC had handelsmonopolie

• West-Afrikaanse kust, Noord- en Zuid-Amerikaanse kust

Naast de handel moest de WIC ook oorlog voeren met Spanje en Portugal

• Hoofddoel was de kaapvaart
• Het veroveren van Spaanse schepen leverde de Republiek ontzettend veel geld op

Met de buit kon de Republiek een jaar oorlog voeren.

§5.2

Een glorieuze Gouden Eeuw

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen hoe de VOC en WIC onderdeel zijn van de wereldeconomie
• Je kunt uitleggen wat de relatie tussen slavenhandel en slavenarbeid op plantages is. 

Naast de kaapvaart ook Trans-Atlantische driehoekshandel

Nadat de Republiek vrede had gesloten met Spanje, verdween de kaapvaart.

• Hierdoor richtte de WIC zich volledig op de driehoekshandel.

Drie stappen:

• De WIC kocht slaven in West-Afrika van lokale stammen
• Deze slaven werden in Amerika verkocht aan de plantage-eigenaren
• De WIC voer daarna weer terug naar Europa met de plantageproducten.