Ethiek les 13

• Filosofie
• HBO
• Studiejaar 2

Ethiek les 13

Ethiek en de zorg

Ethische competentie

• Hippocrates: de arts als deugdzaam geneesheer
• 18e/19e eeuw: de dokter als competente autoriteit
• 2e helft 20e eeuw: de dokter als gelijkwaardige specialist

Principles of biomedical ethics

Tom Beauchamp + James Childress, 1979

• principe van autonomie (autonomy)
• principe van geen schade berokkenen (non-maleficence)
• principe van weldoen (beneficence)
• principe van rechtvaardigheid (justice)

Handboek katholieke medische ethiek

Wim Eijk + Lambert Hendriks + Janthony Raymakers, 2010

• principe van instandhouding / non-instrumentalisatie
• principe van totaliteit
• principe van vrijheid en verantwoordelijkheid
• principe van solidariteit en subsidiariteit

online te raadplegen

Toegepaste ethiek: 4 vragen

• Wat is mijn bestemming?
• Wat is mijn verantwoordelijkheid?
• Tegenover wie moet ik mij verantwoorden?
• Wat is mijn plicht?

Bestemming

• kan de mens zichzelf verbeteren?
• onder invloed van welk ideaal?
• pluriforme, tegenstrijdige identiteit
• liefde, geluk, solidariteit in eindigheid
• medische vooruitzichten
• (ontmoeting met God?)

blz. 283

"Bovendien heeft de dood geen eigen gezicht meer. De dood raakt gefragmenteerd in een veelvoud van bedreigingen voor het overleven. Bedreigingen die ten koste van alles voorkomen of in ieder geval bestreden moeten worden."

Verantwoordelijkheid

• wie is ons een zorg?
• RVZ: Zinnige en duurzame zorg, 2006
• kostenutiliteitsanalyse: ziektelast vs. kosten
• Commissie-Dunning: Kiezen en delen, 1991
• trechter van Dunning: is deze zorg noodzakelijk?
• aandacht als epistemische deugd

Verantwoording

• menselijke morele gemeenschap
• andere levende wezens: dieren, planten?
• extra aandacht voor diversiteit?
• (God?)

Plicht

• zorgvuldigheid
• informed consent
• intersubjectiviteit: toetsen van eigen oordeel aan het oordeel van een (gekwalificeerde?) ander

Andere thema's (1)

• morele verbeeldingskracht: verhalen, empathie, compassie
  (Stories of sickness)
• perplexiteit rondom goed sterven; status van embryo's; plaats van ziekte in moderne samenleving
• hermeneutiek: dialoog, gericht op bereiken van morele gezamenlijkheid

Vraag

Wat vind jij van de visie op de ethicus als architect en mediator (blz. 284)?

Andere thema's (2)

• privacy en toegang tot informatie
  
• enhancement en normaliteit
• autonomie / zelfbegrip als proces
• euthanasie en palliatieve sedatie

Vraag

Wat is volgens jou een goede (voorbereiding op de) dood?