Les 1 H3S1S2S3 collaterale staten, Calvinisme, Karel V

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Hoofddoel 3: collaterale staten, Calvinisme, Karel V

H3 Ik kan uitleggen op welke manier Karel V het Nederlandse bestuur reorganiseerde. (GS)

S1: Ik kan uitleggen wat de Collaterale Raden was en waarom deze werd opgericht. (r)

S2: Ik kan uitleggen wat calvinisme is en drie uitgangspunten omschrijven. (r)

S3: ik kan 2 voorbeelden geven hoe Karel V de protestantse stromingen in de Nederlandse gewesten wilde tegengaan. (r)

Karel V (de vijfde)

Karel V

Kwam in 1506 aan de macht in der Nederlanden. Hij breidt zijn macht uit en wordt ook heerser van Spanje en keizer van Duitsland. Spanje heeft ondertussen ook gebieden in de 'Nieuwe Wereld'. Hier wordt hij ook heerser van. 

Centraliseren

Karel V wil het Nederlandse bestuur nog beter organiseren. 

schooltv.nl

S1: Ik kan uitleggen wat de Collaterale Raden was en waarom deze werd opgericht. (r)

Collaterale raden

3 raden die de koning advies geven:

- De Geheime Raad, die adviseert over binnenlandse wetgeving.

- De Raad van State, die adviseert over buitenlandse bestuurlijke zaken en oorlogsvraagstukken.

- De Raad van Financiën, die adviseert over de financiën van de Habsburgse gewesten.

schooltv.nl

S2: Ik kan uitleggen wat calvinisme is en drie uitgangspunten omschrijven. (r)

Johannes Calvijn

De Fransman Johannes Calvijn was geïnspireerd door de ideeën van Luther. Calvijn schreef boeken over de ideeën van Luther over het protestantisme. 

Maarten Luther

Met Maarten Luther begon de Reformatie; nieuwe christelijke stroming van het protestantisme. Luther was het niet eens met de Rooms-Katholieke kerk en hoe ze met het geloof omgingen. 

S2: Ik kan uitleggen wat calvinisme is en drie uitgangspunten omschrijven. (r)

Calvinisme: strenge orthodoxe uitvoering van het protestantisme. Waarbij mensen ingetogen zijn, weinig emoties tonen, hard werken, soberheid, niet opscheppen.

1) Calvijn schreef over het belang van soberheid en gematigdheid, en dat sprak veel mensen in Nederland aan.

2) Maar vooral zijn ideeën over de organisatie van de kerk vonden veel aanhang. Zo vond Calvijn dat de Kerk niet van bovenaf, maar vanuit de gelovigen zelf geleid moest worden.

3) Ook vond Calvijn dat de Bijbel de kern moest zijn van de kerk.

S3: ik kan 2 voorbeelden geven hoe Karel V de protestantse stromingen in de Nederlandse gewesten wilde tegengaan. (r)

Karel V keek met zorg naar de groei van het protestantse geloof in zijn rijk. Zo ook naar het opkomende calvinisme in de Nederlandse gewesten. Karel V was zelf katholiek en wilde niks weten van het protestantse geloof. Hij stelde daarom in 1550 het bloedplakkaat in waarmee protestanten vervolgd werden door de inquisitie. De inquisitie was een rechtbank van de katholieke kerk, die protestanten opspoorden en als ketters veroordeelde. De ketters werden vaak levend verbrand, en de executies werden in het openbaar gehouden zodat iedereen wist wat er gebeurde als je een ketter was. Deze terechtstellingen leidden tot een schok in de Nederlandse gewesten. Karel V maakte hiermee duidelijk dat Karel V het katholieke geloof te vuur en te zwaard wilde beschermen.

S3: ik kan 2 voorbeelden geven hoe Karel V de protestantse stromingen in de Nederlandse gewesten wilde tegengaan. (r)

inquisitie

Rechtbank van de katholieke kerk. Zij zochten protestanten 'ketters' op om ze te veroordelen en straffen. 

bloedplakkaat

Een plakkaat/poster en hier stonden straffen voor ketterij op, zoals: onthoofding, levend begraven, levend verbrand. 

Verder:

Tijd voor Geschiedenis

Hoofdstuk 4: opschudding in de Nederlanden

Paragraaf: 4.3: keizerlijke Karel

Johannes Calvijn