1.1 Inleiding in de Biologie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 1: Inleiding in de biologie

Basisstof 1: Wat is biologie?

TH1-BS1 begrippen:

organismen

levensverschijnselen

stofwisseling

enzymen

katalyseren

dood

levenloos

individu

levensloop

ontwikkelen

soort

levenscyclus 

natuurwetenschappen

context 

biologische eenheden

molecuul

DNA

cel

orgaan

organisme

populatie

ecosysteem

biosfeer

systeem aarde

emergente eigenschap

interactie

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• Beschrijven wat biologie is en uitleggen op welke gebieden biologie een rol speelt
• De levensloop en levenscyclus van dieren beschrijven
• De organisatieniveaus van de biologie benoemen en uitleggen dat op elk hoger organisatieniveau emergente eigenschappen ontstaan

Wat is biologie?

Basisstof 1: Wat is biologie

• Biologie is de leer van het leven (een natuurwetenschap)
• Bij biologie bestudeer je organismen

aan de slag:

lees thema 1 basisstof 1 

en start met de opdrachten 

havo R opdracht 2 en 5

T opdracht 10 en 6

I opdracht 11

vwo R opdracht 3, 4 en 7

T opdracht 10 en 12

I opdracht 13

Basisstof 1: Wat is biologie

• Biologie is de leer van het leven (een natuurwetenschap)
• Bij biologie bestudeer je organismen
• Organismen kunnen levend of dood zijn

voorbeelden van organismen?

wanneer dood? wanneer levend?

Wanneer is iets levenloos?

Levensverschijnselen

Organismen worden als levend beschouwd als ze levensverschijnselen vertonen.

--> Bewegen, waarnemen, reageren op prikkels, voortplanten, groeien, ontwikkelen, voeden, ademhalen, uitscheiden.

Stofwisseling

Organismen doen aan stofwisseling 

• Ademhalen, uitscheiden en voeden horen bij stofwisseling
• Stofwisseling = alle chemische reacties in een organisme
• Enzymen spelen een belangrijke rol bij stofwisseling. Zij katalyseren de reacties

Wat is het verschil tussen een levensloop en een levenscyclus?

Levensloop en levenscyclus

• Een individu heeft een levensloop.
• Deze begint met het leven en eindigt met de dood
• Een soort heeft een levenscyclus.
• Deze stopt pas als de soort uitsterft

Wanneer behoren 2 individuen tot dezelfde soort?

1. Als ze nakomelingen kunnen krijgen
2. Als ze vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen
3. Als ze heel erg op elkaar lijken
4. Als ze evenveel chromosomen hebben

Organisatieniveaus

Molecuul (bouwsteen van stoffen)

Cel (bouwsteen van organisme)

Weefsel (cellen met dezelfde vorm en functie)

Orgaan (deel van organisme met specifieke functie)

Orgaanstelsel (organen die samenwerken aan één taak)

Organisme (levend wezen)

Populatie (groep individuen van dezelfde soort)

Levensgemeenschap (verschillende populaties in een bepaald gebied)

Ecosysteem (levensgemeenschap met alle levenloze natuur in een gebied)

Biosfeer (alle ecosystemen op aarde)

Emergente eigenschappen

• Een emergente eigenschap is een eigenschap die wel op een hoger organisatieniveau werkt, maar niet op een lager organisatieniveau.
• Bijvoorbeeld fietsen

Aan het werk!

havo

 R opdracht 2 en 5
T opdracht 10 en 6
I opdracht 11

vwo 

R opdracht 3, 4 en 7

T opdracht 10 en 12

I opdracht 13

Studiezaal

havo 

R herhaal de begrippen met de flitskaarten

T opdracht 7

I opdracht 8 en 11

vwo

R herhaal de begrippen met de flitskaarten

T 11, 14 en 15

I opdracht 16 en 19