5.3 Democratie in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Democratie in Nederland

Ontwikkeling: Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.

1813

• Na de Franse tijd (1795-1813) werd Nederland met België samengevoegd tot het Koninkrijk der Nederlanden.
• In 1813 werd Nederland een constitutionele monarchie met Willem I als koning

        - Constitutie= grondwet

        - Monarchie= land met een erfelijk staatshoofd

        - Monarch= in Nederland een koning(in)

• De koning moest zich aan de grondwet houden

1814

• In 1814 komt er een grondwet waarin staat dat de vorst veel macht heeft  en de Staten-Generaal weinig. 

• Willem I was staatshoofd en regeringsleider: Hij maakte de wetten, was leider van het leger en benoemt+ ontslaat ministers in zijn kabinet.
  
  
• Toch was er een Parlement (Eerste en Tweede Kamer)= volksvertegenwoordiging= Staten-Generaal

Probleem Staten-Generaal

• Het parlement werd niet democratisch gekozen:

            - De koning benoemt de vertegenwoordigers van de Eerste Kamer

            - De Tweede Kamers werden gekozen door de bestuurders van de

                provincie/ regenten

• Tweede kamer maakt de wetten, de Eerste kamer keurt ze goed. 

• Is dit een democratie?

1830-1831

• In 1830 wordt België een onafhankelijke staat. 
• Hiervoor is een nieuwe grondwet nodig.  Dit is de grondwet van 1831.

1840-1848

• In 1840 volgt Willem II zijn vader op. Liberalen wilden dat het parlement meer macht kreeg. Willem II wilde hier niet van weten. 
• In 1848 was het onrustig in Europa in een aantal grote steden in verschillende landen. Mensen eisten meer invloed in de regering en in het parlement. 
• Ook in Nederland veranderde er het een en ander in onze staatsinrichting.
• Uiteindelijke veranderde Willem II  van gedachte en gaf de liberaal Thorbecke (2e kamer) de taak een nieuwe grondwet te schrijven.

Grondwet van 1848

• De grondwet van 1848 gaf Nederland een parlementair stelsel
• Het parlement:

1.  Kreeg ministeriële verantwoordelijkheid
2. Moest de regering controleren
3. Moest wetten en uitgaven goedkeuren

• De koning  werd onschendbaar

Grondwet van 1848

• De Tweede Kamer werd vanaf nu gekozen door de burgers. 
• De Eerste Kamer werd gekozen door de Provinciale Staten --> deze werden door de burgers gekozen
• Ook werden burgerlijke vrijheden gegarandeerd:

1. Godsdienstvrijheid
2. Vrijheid van meninguiting
3. Persvrijheid
4. Vrijheid van vereniging en vergadering

Voor 1848

Na 1848

Wat is een constitutionele monarchie?

Wat was een minister vroeger, en wat nu?

Willem II wilde eerst van geen verandering weten, maar gaf in 1848 aan Thorbecke opdracht toch een nieuwe grondwet te maken. Waarom?

Maak de juiste combinaties

Maak de juiste combinaties

Tussen 1848 en 1919 was Nederland nog geen democratie. Leg dit uit met de begrippen 'mannenkiesrecht' en 'censuskiesrecht'

Welke conclusie zou je kunnen trekken op basis van deze bron?

Welke conclusie zou je kunnen trekken op basis van deze bron?

Welk van onderstaande zinnen hebben te maken met continuïteit?
1. De constitutionele monarchie in Nederland
2. De macht van de koning van Nederland
3. De opvatting van Willem II over de grondwet
4. De macht van het parlement in Nederland
5. De regeringsleiders van Nederland
6. Het parlement gekozen door burgers

Waar heeft deze bron mee te maken denk je? Welke jaartallen vallen op, en waarom?