4V 1920 H6 koolstofchemie les 6

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4V @ LPM SK

H6 koolstofchemie les 6

vandaag: intro 6.4 karakteristieke groepen II

aldehyden, ketonen, carbonzuren,

amines en aminozuren

naamgeving, tot nu toe gehad

stamnamen: alkaan, alkeen, alkyn, cycloalkaan, benzeen, etc.

karakteristieke groepen

alkylen (ethyl-, methyl-, diethyl-, fenyl-,…)

    halogenen (broom- dichloor-, …) 

alcoholen (-ol, -diol, fenol-)

alkoxyalkanen (ethers: c-o-c)

tip

ken je ze nog niet? maak een samenvatting met tekening van elke soort karakteristieke groep

6.4 aldehyde (-al)

een aldehyde is een eindgroep,

deze staat dus een het uiteinde van 

een koolwaterstof. 'R' kan hier een 

willekeurig deel van een koolstofmolecuul zijn.

Een verschil tussen
ethanol en ethanal is...

ethanol

ethanal

tip

welke bindingen zijn belangrijk bij kookpunt en oplosbaarheid? Kun je iets in de structuur terugvinden?

1. ethanol heeft een hoger kookpunt
2. ethanal heeft een hoger kookpunt
3. ethanal kan meer waterstofbruggen aangaan
4. ethanol lost minder goed op in water

6.4 keton (-on)

een keton is geen eindgroep,

de C van -C=O zit IN de keten.

R' en R'' zijn hier een willekeurig 

deel van een koolstofmolecuul.

propanon

wat is de naam
van deze stof...?

1. methaan-1-propanon
2. butaan-2-al
3. butaan-2-ol
4. butaan-2-on (butanon)

carbonzuur

een zuur heeft deze zijgroep: 

Een zuur is vaak een eindgroep, bijvoorbeeld bij butaanzuur,

de C van de zuurgroep telt dan mee bij de langste keten (stam)

zuurgroep

4           3            2            1

let op

de eindstandige C van de zuurgroep krijgt hier positie '1'

dus je telt vanaf de 'zure' C

sleep de juiste naam bij de juiste structuur

methaanzuur

butaanzuur

ethaanzuur

hexaandizuur

cabonzuur samengevat

zuurgroep -COOH

Als de C van de zuurgroep bij de stamnaam hoort, 

krijgt deze de hoogste prioriteit (= laagste nummer, C1)

synoniemen: carbonzuur* of carboxylgroep

soms ook geschreven als: -COOH

bijvoorbeeld: CH3COOH = ethaanzuur       

carbonzuur

soms is de zuurgroep een zijgroep, als deze niet in de stam past. Dan heet deze hele groep -carbonzuur. Bijvoorbeeld bij een aromatische ring.

amine

koolwaterstof met deze zijgroep:

Meetal krijgt deze -amine als achtervoegsel, als dat niet kan, gebruik je amino- als voorvoegsel  

bijvoorbeeld 

propaan-1-amine 

let op

de N van de amine telt niet mee bij de langste keten (stamnaam), want is geen C atoom!

opdracht: sleep de juiste naam bij de juiste structuur

butaan-1-amine

2-amino-ethaanzuur

methaandiamine

welke structuur kan een waterstofbrug aangaan?

1. 
2. 
3. 
4. 

 6.4 karakteristieke groepen

- voegen extra eigenschappen toe aan koolwaterstoffen

- bijvoorbeeld zodat ze waterstofbruggen aan kunnen gaan (doneren en/of ontvangen)

- dit heeft effect op oplosbaarheid, kookpunt, smeltpunt

HW voor volgende les

lees 6.4, maak aantekeningen van elke karakteristieke groep

4Vsk1: maak 34 t/m 40, 43, 45 voor volgende week

4Vsk2:  maak 34 t/m 36, 43 voor vrijdag