Ethiek en plagiaat (leerjaar 1 aanpassing)

• Ethiek & plagiaat
• MBO
• Studiejaar 2

Ethiek en plagiaat

Wat gaan we vandaag doen?

1: Ethiek & plagiaat uitleggen: 10 minuten

2: Stellingen over ethiek & AI: 30 minuten

3: Afsluiter: do’s & don’ts over AI en ethiek: 10 minuten

Huiswerk: 1 vraag beantwoorden en inleveren

Normaal gesproken:

- Word / PowerPoint maken

Nu:

- Groepsdiscussie

Voorwaarden:

- Actieve deelname aan de discussie

- Steek je hand op of wacht op je beurt

- Gedraag je (laat een ander uitpraten!)

Opdracht van deze week voldoende afronden:

- Goed meedoen met de discussie

- Netjes en correct discussieren 

- Eén vraag met antwoord uploaden in ItsLearning

Wat is ethiek?

1. Het kiezen van de goedkoopste en snelste oplossing voor elk probleem
2. Het naleven van wetten en regels, ongeacht persoonlijke overtuigingen
3. Het nadenken over wat juist en eerlijk is bij het maken van beslissingen
4. Het vermijden van verantwoordelijkheid voor gemaakte keuzes

Ethiek

Ethiek is het vakgebied dat zich bezighoudt met vragen over wat goed en slecht, juist en onjuist is. Het gaat over de waarden en normen die ons gedrag richting geven en ons helpen beslissingen te nemen over wat we wel en niet moeten doen.

Wat is ethisch verantwoord ondernemen?

1. Alleen focussen op het maken van zoveel mogelijk winst
2. Rekening houden met de impact van bedrijfsbeslissingen op mens, milieu en maatschappij
3. Alles geheimhouden om concurrentie te voorkomen
4. Kosten besparen door het negeren van milieuwetgeving

Welke van de volgende acties hoort bij maatschappelijk verantwoord ondernemen?

1. Het verminderen van verpakkingsafval en verspilling
2. Medewerkers te weinig betalen om kosten te besparen
3. Informatie achterhouden over productveiligheid
4. Alleen producten promoten voor hoge winst

Waarom is transparantie belangrijk bij ethisch verantwoord ondernemen?

1. Omdat bedrijven zo hun geheimen kunnen bewaren
2. Omdat klanten en belanghebbenden hierdoor weten wat ze kunnen verwachten
3. Om zoveel mogelijk winst te maken zonder vragen
4. Omdat bedrijven hiermee belasting kunnen ontwijken

Ethisch verantwoord ondernemen

Ethisch verantwoord ondernemen betekent dat een bedrijf niet alleen winst nastreeft, maar ook rekening houdt met de impact van zijn beslissingen op mens, milieu en maatschappij. Het gaat erom dat bedrijven hun activiteiten op een eerlijke, transparante en respectvolle manier uitvoeren, waarbij ze streven naar het welzijn van hun medewerkers, klanten, en de bredere gemeenschap.

Wat wordt verstaan onder plagiaat?

1. Het onderzoeken van ideeën en bronnen voor inspiratie
2. Het gebruiken van eigen ideeën zonder deze te citeren
3. Het overnemen van werk, ideeën of teksten van anderen zonder bronvermelding
4. Het schrijven van een samenvatting van een tekst in eigen woorden

Welk van de volgende voorbeelden geldt als plagiaat?

1. Het citeren van een tekstgedeelte met een bronvermelding
2. Het letterlijk kopiëren van een alinea uit een artikel zonder de bron te vermelden
3. Het herformuleren van een idee in eigen woorden met bronvermelding
4. Het opschrijven van je eigen mening na een literatuuronderzoek

Wat is een manier om plagiaat te voorkomen?

1. Gebruik maken van verschillende bronnen zonder ze te vermelden
2. Zelf je eigen ideeën bedenken zonder bronnen te raadplegen
3. Altijd bronnen vermelden en correct citeren bij gebruik van andermans werk
4. Zoveel mogelijk teksten letterlijk overnemen om nauwkeurig te zijn

Plagiaat is het overnemen van andermans werk, ideeën of teksten zonder daarvoor toestemming te vragen of de bron te vermelden, waardoor het lijkt alsof dit jouw eigen werk is. 

Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als iemand teksten kopieert van een boek, website of werk van een medestudent zonder dat erbij te zeggen. 

Plagiaat geldt ook voor visueel materiaal, zoals afbeeldingen, en zelfs voor ideeën of structuren die worden overgenomen zonder erkenning

Het gebruik van AI bij huiswerk leidt ertoe dat studenten minder actief leren en meer afhankelijk worden van technologie.
Eens of oneens, en waarom?

De manier waarop studenten lesstof leren (en leren toepassen) verschilt per persoon. AI kan ingezet worden om gepersonaliseerde lesmethodes aan te bieden, waardoor studenten efficiënter kunnen leren. Dit bespaart de student een hoop tijd en bevordert de prestaties. Dit betekent dat AI de studenten analyseert en hun (online) gedrag in kaart brengt.

Stelling: het is voor een school ethisch verantwoord om dit soort tools te gebruiken.

Het inzetten van AI-tools voor huiswerk kan als oneerlijk worden gezien of zelfs als valsspelen.

Eens of oneens, en waarom?

Er zijn AI tools die gebruikt worden om spieken tegen te gaan bij proefwerken. Sommige van deze tools moeten hiervoor wel data van de student verzamelen (bijv. gezichtsherkenning, profielvorming, volgen oogbewegingen)

Stelling: het is ethisch verantwoord voor een school om dit soort tools te gebruiken, ook als dit betekent dat er data van de student verzamelt wordt.

De school waar een vriend van je naartoe gaat is van plan om een “social monitoring” systeem te implementeren waarbij studenten op school gevolgd worden. Doel hiervan: minder spijbelen, meer gelijkheid tussen de studenten en het creëren van een veilige leeromgeving. Hierbij worden camera’s opgehangen en het browsegedrag van studenten wordt in kaart gebracht. Data wordt geanalyseerd om patronen te vinden in afwezigheid en spijbelen.

Stelling: AI tools mogen inbreuk maken op de privacy als het de veiligheid ten goede komt.

TikTok moet als enige verantwoordelijk zijn voor het niet tonen van ‘fake news’ of ‘deepfake’ video’s. Deze verantwoordelijkheid kun je niet leggen bij de TikTok gebruiker, want hij of zij is geen eigenaar van het platform.

De school is van plan om nieuwe digiboarden te kopen die tijdens de lessen alle gesprekken opnemen, met als doel de data te interpreteren en lessen te verbeteren. Zowel de student als de school wordt hier uiteindelijk beter van want de kwaliteit van het onderwijs gaat omhoog

Stelling: het is ethisch verantwoord om dit te doen omdat de school op
deze manier jou beter onderwijs kan geven

Do’s & don’ts:
gebruik AI op school 

Gebruik AI voor onderzoek en ideeën: 

Een student kan AI inzetten om onderwerpen te verkennen, achtergrondinformatie te vinden, of om ideeën op te doen, zonder dat AI het werk volledig overneemt. 

Zo kan AI bijvoorbeeld helpen met het brainstormen over een onderwerp of het begrijpen van moeilijke concepten, waarna de student zelf verder werkt.

Houd het werk authentiek en origineel: 

AI kan helpen bij grammatica of structuur, maar de inhoud moet door de student zelf worden gecreëerd. Het is ethisch belangrijk dat het werk de gedachten en inzichten van de student weerspiegelt, in plaats van AI-gegenereerde teksten letterlijk over te nemen.

Beperk AI tot specifieke taken: 

AI kan worden gebruikt om werk te controleren of om spelling- en grammaticafouten te verbeteren. Dit maakt het proces efficiënter zonder dat het de leerervaring vervangt. 

Voor diepere analyses of essays zou de student echter zelf de interpretaties moeten maken, om leermomenten aan te tonen.

Maak gebruik van AI om feedback te krijgen: 

AI kan fungeren als een hulpmiddel om feedback op werk te krijgen, zodat een student zichzelf kan verbeteren. 

Bijvoorbeeld, AI kan aangeven waar een argument zwak is, maar het is dan aan de student om te beslissen hoe ze dit aanpassen.

Wees transparant over AI-gebruik: 

Voor eerlijkheid tegenover docenten en medestudenten is het belangrijk om te vermelden wanneer AI is gebruikt, vooral als het een groot deel van het werk beïnvloedt. 

Stelling huiswerk (5 minuten)

Stel, je bent net begonnen bij een marketingbedrijf en krijgt de opdracht om een AI-tool te gebruiken die automatisch klantprofielen maakt. De AI verzamelt gegevens van verschillende bronnen, zoals social media, om heel gedetailleerde profielen van klanten op te stellen, zodat het bedrijf deze mensen heel gericht advertenties kan sturen.

Na verloop van tijd kom je erachter dat deze gegevens zonder toestemming van de klanten worden verzameld. Sommige klanten weten niet eens dat hun gegevens worden opgeslagen, en de AI-tool blijkt soms ongepaste of misleidende informatie te gebruiken om mensen te beïnvloeden. Je voelt je hier niet goed bij, maar je leidinggevende dringt erop aan om door te gaan, omdat het het bedrijf veel extra klanten oplevert.

De vraag is nu: volg je de instructies, of spreek je je zorgen uit over de ethische kant van het gebruik van deze AI? Leg ook goed uit wat je keuze is!