2.2 Het verloop van de oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

H2: De Eerste Wereldoorlog 1914-1918

§2.2 Het verloop van de oorlog 

...aanleiding van de Eerste Wereldoorlog noemen
en beschrijven hoe een oorlog op twee fronten ontstond.  

...drie oorzaken noemen van het hoge aantal
slachtoffers in de Eerste Wereldoorlog

...met behulp van politieke, economische en culturele voorbeelden uitleggen dat de Eerste Wereldoorlog een totale oorlog was.

Aan het einde van de les kan je...

Terugblik

Uitleg §2.2

Aan de slag

Afsluiting

DOEN

Rond 1900 waren er spanningen in Europa:

• nationalisme
• modern imperialisme
• militarisme
• wapenwedloop
• bondgenootschappen: centralen en geallieerden

Dit zijn de vijf oorzaken van de Eerste Wereldoorlog

Duitsland lag tussen twee vijanden in. Zij wilden een tweefrontenoorlog voorkomen.
Generaal Von Schlieffen bedacht hier een plan voor: het Von Schlieffenplan.

HERHALING 2.1

Alle oorzaken zorgen voor een explosieve situatie in Europa

Het wachten is op het aansteken van de lont...

§2.2

Het verloop van de oorlog

A

De oorlog begint

Leerdoel:

Je kan de aanleiding van de Eerste Wereldoorlog noemen en beschrijven hoe een oorlog op twee fronten ontstond.

B

Miljoenen doden en gewonden

Leerdoel:

Je kan drie oorzaken noemen van het hoge aantal slachtoffers in de Eerste Wereldoorlog

Begrippen:

loopgraven

C

Een totale oorlog

Leerdoel:

Je kan met behulp van politieke, economische en culturele voorbeelden uitleggen dat de Eerste Wereldoorlog een totale oorlog was.

Begrippen:

totale oorlog

propaganda

vijandbeeld

 

censuur

H2: De Eerste Wereldoorlog 1914-1918

§2.2 Het verloop van de oorlog

A: de oorlog begint

• Tegenovergestelde: rijk was verzwakt. Volken op Balkan wilden eigen staat.
    
• 1878: Servië maakt zich los. 
  
• 1878: Bosnië maakt zich los. -> direct ingenomen door Oostenrijk-Hongarije. 
  
  
• In Bosnië woonden veel Serviërs. Zij willen juist bij Servië horen.
  
  Gevolg: spanningen op de Balkan. 

§2.1

Oorzaken van de oorlog

A

DeBoze burgers

Nieuwe grenzen

Turkse Rijk (Ottomaanse Rijk)

28 juni 1914: 

Frans Ferdinand (troonopvolger van O-H), op bezoek in Sarajevo (hoofdstad van Bosnië).

Vermoord door Gavrilo Princip: Servische nationalist. Vond dat Bosnië bij Servië hoorde.

§2.2

Het verloop van de oorlog

A

DeBoze burgers

De oorlog begint

De aanslag was de aanleiding (directe oorzaak) van WO1:

• O-H verklaarde oorlog aan Servië
• RUS hielp bondgenoot Servië, verklaarde oorlog aan O-H
• Dui hielp bondgenoot O-H, verklaarde de oorlog aan RUS en FR
• Dui deelde 1e klap uit; viel Fr binnen: Start WO1
• GB hielp bondgenoot FR

§2.2

Het verloop van de oorlog

A

DeBoze burgers

De oorlog begint

Centralen

Geallieerden

Sluit zich in 1915 aan bij de Geallieerden

1. 

Frans Ferdinand wordt vermoord

2. Oostenrijk wil Servië straffen.

3. 

Oostenrijk- Hongarije verklaart Servië de oorlog. 

4. 

Rusland (bondgenoot van Servië) mobiliseert zijn leger. 

5. 

Duitsland verklaart de oorlog aan Frankrijk & Rusland 

6. 

Duitsland valt België aan. Wil via België naar Frankrijk

7. 

Engeland (bondgenoot België & Frankrijk) verklaart Duitsland de oorlog

Het Von Schlieffenplan mislukte:

• Opmars in westen liep vast: BE, FR en GB vochten hard terug
• RUS mobiliseerde sneller dan verwacht.
• Toch tweefrontenoorlog 

§2.2

Het verloop van de oorlog

A

DeBoze burgers

De oorlog begint

Veel enthousiasme om te vechten én vertrouwen om te winnen:

"met Kerst weer thuis!"

ein frischer fröhlicher Krieg

§2.2

Het verloop van de oorlog

A

DeBoze burgers

De oorlog begint

H2: De Eerste Wereldoorlog 1914-1918

§2.2 Het verloop van de oorlog

B: Miljoenen doden en gewonden

Westfront

Oostfront

Westfront.
-> De oorlog in BE en FR  

- Vechtende partijen even sterk

- Oorlog liep vast

- Loopgraven: diepe greppels om beschut te zitten tegen beschietingen. 

§2.2

Het verloop van de oorlog

B

DeBoze burgers

Miljoenen doden en gewonden

Het leven in de loopgraven was afschuwelijk:

De vijand probeerde met zwaar geschut de loopgraven te vernietigen

Er stond bijna het hele jaar water in de loopgraven

Er waren ratten en insecten

De soldaten kregen weinig rust: constant beschietingen

§2.2

Het verloop van de oorlog

B

DeBoze burgers

Miljoenen doden en gewonden

Engels

Duits

Niemandsland

Zandzakken waren gevuld met aarde en modder, en waren bedoeld om de soldaten te beschermen

In het begin van de oorlog waren de rantsoenen nog wel redelijk, maar naarmate de oorlog langer duurde, was er ook steeds minder (goed) eten.

Als de soldaten niet hoefden te vechten, speelden ze bijvoorbeeld met kaarten.

Behalve de vijand hadden de soldaten veel last van ongedierte, zoals ratten en vlooien. Sommige soldaten kwamen de tijd tussen de gevechten door met het doden van ratten.

Honden hielden de soldaten niet alleen gezelschap, ze bezorgden ook boodschappen tussen de verschillende loopgraven.

Soldaten konden vaak alleen maar overdag slapen, omdat 's nacht een goed moment was om de loopgraven van de vijanden te bespioneren. 

Met een periscoop konden de soldaten de vijand bekijken, zonder grote risico's te nemen. Een periscoop werkt met spiegels.

Er zijn duizenden brieven en dagboeken van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven. Dit zijn tegenwoordig belangrijke en waardevolle bronnen.

Voor de veiligheid van de soldaten waren de loopgraven in zigzag-vorm.

Tussen de Noordzee en de Zwitserse grens (Westfront) wordt 40.000km aan loopgraven aangelegd.

Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland.

Op wacht staan was één van de belangrijkste taken die je kon krijgen. Op het in slaap vallen tijdens de wacht stonden zeer zware straffen.

Behalve vechten en wacht houden, waren er nog genoeg andere vervelende klusjes in een loopgraaf, zoals zandzaken bijvullen, prikkeldraad repareren of het leegmaken van de latrines (wc's)

Regelmatig kwam het bevel de loopgraven te verlaten en op de vijand af te stormen: een stormaanval. 

De verdediging had een groot voordeel door de steeds betere machinegeweren: de verdediging was sterker dan de aanval.

Bij een stormaanval vielen duizenden doden tegelijk. Toch wisten de generaals niet hoe ze door moesten breken; daarom gaven ze elke keer weer het bevel om aan te vallen

§2.2

Het verloop van de oorlog

B

DeBoze burgers

Miljoenen doden en gewonden

Nieuwe wapens

Gifgas (chloor- en mosterdgas), kanonnen, mijnen, granaten, vlammenwerper, vliegtuigen, tanks, mitrailleurs.

§2.2

Het verloop van de oorlog

B

DeBoze burgers

Miljoenen doden en gewonden

Waarom wereldoorlog?

Waarom wereldoorlog?

Oostfront:

Leger RUS groot, maar slecht bewapend. Veel doden.

Midden-Oosten:

Turkse Rijk probeerde M-O (terug) te veroveren.

Afrika:

Geallieerde kolonies tegen Duitse kolonies.

Europeanen haalden soldaten uit kolonies. 

§2.2

Het verloop van de oorlog

B

DeBoze burgers

Miljoenen doden en gewonden

Soldaten uit de Franse koloniën, waaronder Marokko, vechten in Europa. De man in het
rood is een Franse officier. (Frankrijk, 1914-1918.)

Tenminste 15 miljoen slachtoffers. Voornamelijk soldaten!

§2.2

Het verloop van de oorlog

B

DeBoze burgers

Miljoenen doden en gewonden

John Condon

juni 1901 - 24 mei 1915

0

Vóór en ná:

om de verminkte mannen toch nog een leven te kunnen bieden...

...werd driftig geëxperimenteerd met plastische chirurgie en maskers

H2: De Eerste Wereldoorlog 1914-1918

§2.2 Het verloop van de oorlog

C: Een totale oorlog 

§2.2

Het verloop van de oorlog

A

De oorlog begint

Leerdoel:

Je kan de aanleiding van de Eerste Wereldoorlog noemen en beschrijven hoe een oorlog op twee fronten ontstond.

B

Miljoenen doden en gewonden

Leerdoel:

Je kan drie oorzaken noemen van het hoge aantal slachtoffers in de Eerste Wereldoorlog

Begrippen:

loopgraven

C

Een totale oorlog

Leerdoel:

Je kan met behulp van politieke, economische en culturele voorbeelden uitleggen dat de Eerste Wereldoorlog een totale oorlog was.

Begrippen:

totale oorlog

propaganda

vijandbeeld

 

censuur

Tenminste 15 miljoen slachtoffers. Voornamelijk soldaten!

§2.2

Het verloop van de oorlog

B

DeBoze burgers

Miljoenen doden en gewonden

John Condon

juni 1901 - 24 mei 1915

0

Vóór en ná:

om de verminkte mannen toch nog een leven te kunnen bieden...

...werd driftig geëxperimenteerd met plastische chirurgie en maskers

De gehele bevolking en alle economische middelen werden ingezet om te winnen: totale oorlog

• Fabrieken moesten produceren voor de oorlog
  
• Vrouwen namen banen mannen over
  
• Artsen en verpleegkundigen helpen aan het front

§2.2

Het verloop van de oorlog

C

DeBoze burgers

Een totale oorlog

Om steun bevolking te winnen werd propaganda ingezet (heel belangrijk begrip voor het examen!!)

Door middel van posters, kranten, radio en andere media werd geprobeerd de burgers te overtuigen dat ze voor de goede zaak vochten.

Vijandbeeld creëren van tegenstander: onbetrouwbaar, laf, barbaars.

§2.2

Het verloop van de oorlog

C

DeBoze burgers

Een totale oorlog

vernietig deze gekke brute rekruut

§2.2

Het verloop van de oorlog

C

DeBoze burgers

Een totale oorlog

§2.2

Het verloop van de oorlog

C

DeBoze burgers

Een totale oorlog

censuur toegepast: de regering controleerde de pers en houdt toezicht over alle massamedia. 

Info naar burgers vaak eenzijdig en onbetrouwbaar.

De overheid zorgde ervoor dat de vijand werd beschreven als onbetrouwbaar en onmenselijk.

Ook werden het aantal doden overdreven (aan de kant van de vijand) of juist te laat weergegeven (aan eigen zijde). geen negatieve berichten over de oorlogvoering van het eigen land.

. 

§2.2

Het verloop van de oorlog

C

DeBoze burgers

Een totale oorlog

Zelfs brieven van soldaten naar huis werden gecensureerd.

Aan de slag!

Memo §2.2

Wordt gecontroleerd op maandag 5 december.

De aanleiding van de Eerste Wereldoorlog was de moord op Frans Ferdinand. 

Door de bondgenootschappen gaan steeds meer landen elkaar de oorlog verklaren.
Duitsland komt zo in een tweefrontenoorlog.

De Duitse opmars liep stil in België. De legers groeven zich in in loopgraven.

AFSLUITING

De Eerste Wereldoorlog kent ten minste 15 miljoen slachtoffers.

Oorzaken zijn de massale inzet van soldaten, nieuwe wapens

 en het feit dat er veel landen bij betrokken waren.

Alle middelen in het land worden ingezet voor de winst: een totale oorlog.

Propaganda en censuur wordt gebruikt om de bevolking positief te houden over de oorlog en het aanwakkeren van een vijandbeeld. 

AFSLUITING