meertaligheid en woordenschatverwerving

• Nederlands
• Hoger onderwijs

De grenzen van mijn taal 

zijn de grenzen van mijn wereld

-Ludwig Wittgenstein

Vandaag 

1.  Woordenschatverwerving: wat, waarom & hoe? 
   
   
2. Meertaligheid: wat, waarom & hoe?
   
   
3. En in de praktijk? o.m. Duidelijk Nederlands 

Kennis zit verpakt in taal

--> woorden = bouwstenen van taal

Wat als je te weinig woorden kent (in die taal)? 

Op weg naar huis kwam hij langs een tomderie. En omdat hij honger had, dacht de kleine muis: “Daar ga ik eens eventjes knulbarren naar iets sumpels.” Hij vond een gele krispel en flunkerde, flunkerde.​

“Wat ben jij voor een kluter?,” tjorkte Tobias, de hond van de tomderie. ​

“Ik ben een muis, hokknor!”, gruperde Jonathan. ​

Tobias scokerde zijn hokknor. “Muizen zijn toch zeker foons?”, zei hij.​

“Ik ben ook foons,” riep Jonathan slaterig. “Muisfoons, als je het weten wil.”​

Tobias moest even droppen teut hij zei: “Ja, je hebt wel het geremp van een muis, maar je hebt niet de kleur van een muis.”​

Jonathan zoupte diep om dat stomme gruterige dier te zeggen wat hij te zeggen had. Maar... de woorden bleven in zijn hunk klibben toen hij over zijn tsalp naar steuveren drufte. Hij was niet foons. Hij had de kleur van ‘een gele krispel’, gukte Jonathan bang.

Op weg naar huis kwam hij langs een boerderij. En omdat hij honger had, dacht de kleine muis: “Daar ga ik eens eventjes knulbarren naar iets sumpels.” Hij vond een gele krispel en knabbelde, knabbelde.​

“Wat ben jij voor een kluter?”, tjorkte Tobias, de hond van de boerderij. ​

“Ik ben een muis, stomkop!”, gruperde Jonathan. Tobias scokerde zijn stomkop. “Muizen zijn toch zeker grijs?”, zei hij.​

“Ik ben ook grijs,” riep Jonathan slaterig. “Muisgrijs, als je het weten wil.”​

Tobias moest even droppen teut hij zei: “Ja, je hebt wel het figuur van een muis, maar je hebt niet de kleur van een muis.” ​

Jonathan zoupte diep om dat stomme gruterige dier te zeggen wat hij te zeggen had. Maar... de woorden bleven in zijn keel klibben toen hij over zijn lijf naar achteren drufte. Hij was niet grijs. Hij had de kleur van ‘een gele wortel’, gukte Jonathan bang. ​

90-95% van de woorden zijn gekend = inhoud begrepen

context

Taalontwikkelend lesgeven

CONTEXT

- voorkennis activeren, visueel ondersteunen, ervaring, ...

INTERACTIE

- overleg met andere leerling, vragen stellen, ...

TAALSTEUN

- woordenschatlijst, vaste uitdrukkingen, taalposter, ...

wat met meertaligheid?

De ijsberg van Cummins 

- kennis van taal is dynamisch

- dominante taal 

- context afhankelijk

T1 helpt om een nieuwe taal (T2) te verwerven

• Verworven taalsystemen overlappen gedeeltelijk
  
  
• Onderliggend kennis- reservoir 
  
  
• Hulpbron, brug

leerlingen gebruiken T1 strategisch als talige hulpbron(nen) bij:

- translanguaging

- code switching

- borrowing 

- luistertaal

Ben je het eens met deze stelling? 'in het belang van uw kind spreken we Nederlands op school?

Ja

Neen

T1 toelaten op school

- 'cognitive load'

- gebruik kennis onder de ijsberg

- welbevinden van de leerling

         T1 valoriseren = identiteit erkennen 

         veilig leerklimaat 

         leerwinst

Hoe gaat het met jullie welbevinden? 

Hoe dan?

• als leraar steeds terugkeren naar het Nederlands
• oog voor duidelijk en toegankelijk Nederlands
• gebruiken van CONTEXT - INTERACTIE - TAALSTEUN
• geen angst voor 'geklap achter't gat'
• variatie in werkvormen

voorbeelden

• groepswerk, duowerk, ...
• afspraken maken 
• opdracht in het Nederlands geven - voorbereiden in T1 - terugkoppelen in het Nederlands 
• materiaal labelen in verschillende talen
• ...

ideeën?

Vragen? 

Tijd voor pauze!

Na de pauze:

Duidelijk Nederlands 

Poolse boeren

Aan de ontvangstbalie

Figuurlijk taalgebruik

Waar vind je deze tekst?

De kenner/ recensent is geen specialist of expert, maar een ervaringsdeskundige die met kennis van zaken een persoonlijke visie ontwikkelt en daarmee actief deelneemt aan het artistiek en cultureel gebeuren.

Tekenen is een bijzonder rijke en zelfstandige kunsttak, die tegelijkertijd belangrijke ondersteuning biedt voor andere disciplines.

webtekst van DKO Sint- Lukas

Herschrijf:
De kenner/ recensent is geen specialist of expert, maar een ervaringsdeskundige die met kennis van zaken een persoonlijke visie ontwikkelt en daarmee actief deelneemt aan het artistiek en cultureel gebeuren.

Wat onthoud je?

Wat als je alles letterlijk nam?

T1 wordt gebruikt voor:

Organisatie van het leren	Inhoud van het leren	Socio-emotionele redenen
"Mag ik een pen?"	"Wat betekent 'wisselstroom'?"	gevoelens uitdrukken ~> wel-bevinden

Inhoud van het leren: je kent het concept wel, maar het woord niet

Indien te veel kleurboek, suggesties zeker welkom. :-) 

Hoe heb je deze oefening opgelost?