1.3 De eerste steden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom bij geschiedenis

Ga zitten op je plek volgens de plattegrond

Pak je spullen: 2 boeken + schrift + laptop (dicht)

Oortjes en jassen uit

1.3 de eerste steden

In welk jaar, denken jullie, woonden er voor het eerst meer mensen in steden dan op het platteland?

Deze les

1. Korte terugblik vorige les

2. Uitleg 1.3 De eerste steden

3. Examenvraag oefenen

4. Huiswerk 1.3

Noem twee grote verschillen tussen de levensstijl van de jagers/verzamelaars en de eerste boeren

Hoe vergrootte de landbouwrevolutie sociale ongelijkheid?

Noem twee oorzaken van de landbouwrevolutie

Hunebedbouwers vereerden hun voorouders. Ze geloofden in een hiernamaals. Leg uit waaraan we dat kunnen zien.

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je:

1. Hoe de eerste stedelijke gemeenschappen ontstonden, en 
2. welke groepen ontstonden in landbouwstedelijke samenlevingen en
3. welke politieke en culturele ontwikkeling plaatsvond

De eerste steden

+/- 4000-2000 v Chr in Mesopotamië

Stad: van het platteland afgescheiden plaats met veel bewoners, waarvan de meesten niet leven van de landbouw

Stad met bestuursgebouwen, pakhuizen en tempels  --> centralisatie

Mogelijk door landbouwoverschotten

De eerste steden

+/- 4000-2000 v Chr in Mesopotamië

Stad: van het platteland afgescheiden plaats met veel bewoners, waarvan de meesten niet leven van de landbouw

Stad met pakhuizen, tempels en  bestuursgebouwen --> centralisatie

Mogelijk door landbouwoverschotten

1.3 De eerste steden

Het ontstaan van een elite

Niet iedereen hoefde meer boer te zijn --> gespecialiseerde beroepen zoals

• Ambachtslieden (mensen die met de hand iets maken)
• Militairen
• Priesters
• Handelaren

Stelsel van dijken, dammen en kanalen (irrigatie) --> een elite ontstond die hieraan leiding gaf

Hiërarchie (rangorde)

Egypte: één staat met aan het hoofd de koning (farao) 

Mesopotamië: groot aantal kleine staten (stad met omringend landbouwgebied) met koning-opperpriesters

Hiërarchie (rangorde)

Egypte: één staat met aan het hoofd de koning (farao) 

Mesopotamië: groot aantal kleine stadstaten (stad met omringend landbouwgebied) met koning-opperpriesters

Belasting?

Vanaf het ontstaan van steden met een elite/vorst moesten boeren belasting gaan betalen. Waarom denk je?

En vervolgens leidde dit tot de ontwikkeling van het schrift. 

Belasting --> schrift

Belasting was voedsel voor ambtenaren, militairen en priesters

Om problemen te voorkomen moest worden bijgehouden welke regels er waren en hoeveel voedsel er was geproduceerd --> het schrift werd uitgevonden. 

)

Schrift

Uit het schrift met afbeeldingen ontstond geleidelijk een abstract schrift met honderden tekens.

Leek op spijkers: spijkerschrift

Egypte: hiërogliefenschrift

Oudste wetboek: Hammoerabi

Codex Hammoerabi

Rond 1754 v.Chr. Oog om oog...

229. Als een bouwer voor iemand een huis bouwt en het niet goed bouwt, en het huis dat hij bouwde erin valt en de eigenaar ervan doodt, dan zal die bouwer ter dood worden gebracht.

230. Als het de zoon van de eigenaar doodt, wordt de zoon van die bouwer ter dood gebracht.

196. Als een man het oog van een andere man uitdooft, zal zijn oog worden uitgezet.

197. Als hij het bot van iemand anders breekt, zal zijn bot worden gebroken.

1.3 De eerste steden, geschiedenis onderverdeeld in

Cultureel: gaat over het denken en doen van mensen, de manier waarop ze hun leven vormgeven

Politiek: gaat over de macht van een land, gebied, stad of institutie

Economisch: gaat over hoe mensen met middelen en geld omgaan

Sociaal: gaat over de verhoudingen van mensen onderling

1.3 De eerste steden

• Cultureel: geloof in meerdere goden (polytheïstisme). Goden hadden de mensen gemaakt uit klein (mythe)
• Economisch: specialisatie beroepen en uitwisseling van goederen (handel)
• Politiek: de steden werden geregeerd door een vorst (ontstaan godkoningschap)
• Sociaal: grotere bevolkingsaantallen / sociale gelaagdheid

Aan de slag

1.3 Opdracht 1 t/m 5, 8, 13 en 15

Klaar? Maak een samenvatting van de stof 

of begin met 2.1 opdracht 1 t/m 5