les 11 ziekten van het zenuwstelsel

• anatomie
• MBO
• Studiejaar 1

ziekten van het zenuwstelsel

storingen hebben voorrang

Het zenuwstelsel

De zenuwen en hersenen maken deel uit van het zenuwstelsel.

Het zenuwstelsel bevat miljoenen zenuwcellen. 

Waar zit myeline?

1. axon
2. cellichaam
3. grijze stof
4. witte stof

Er zijn 3 typen zenuwen

gevoelszenuwencellen

Geleiden impulsen van zintuigen naar het centrale zenuwstelsel. Soms wel een meter lang.

 

bewegingszenuwcellen

Geleiden impulsen van het centrale zenuwstelsel naar spieren of klieren.  Een bewegingszenuwcel heeft één lange uitloper soms wel een meter lang.

schakelcellen

Geleiden impulsen binnen het centrale zenwustelsel. Ze verbinden de uitlopers van gevoels- en bewegingszenuwcellen. Ze zijn onderling verbonden door middel van uitlopers.

Er worden via duizenden uitlopers tegeleijk impulsen doorgegeven.

bewust aansturen van het zenuwstelsel noemen we:

1. animaal
2. autonoom
3. parasympatisch
4. sympatisch

tijdens een stress reactie is vooral het ....... zenuwstelsel actief.

1. parasympatische
2. sympatische

Reactie op prikkels

Inwendige prikkel: honger
Uitwendige prikkel: ik ruik iets lekkers

bewuste reactie  er wordt aan de deur gebeld

geluid bereikt je oor en wordt daar waargenomen door zintuigcellen

via gehoorzenuw gaan impulsen naar de hersenen

je wordt je bewust van geluid, he de bel gaat

hersenen sturen impuls naar beenspieren

je staat op om naar de deur te gaan                              

reflex

Schakelcellen in het ruggenmerg geleiden impulsen naar de hersenen.

Omdat de weg via de hersenstam naar de grote hersenen langer is dan de weg van het ruggenmerg naar de armspieren, trek je eerst je hand terug en voel je daarna pas pijn. Dit is nodig om het lichaam te beschermen tegen beschadigingen.

Welke stap van prikkelverwerking valt weg bij een reflex?

1. de zintuiglijke waarneming valt weg
2. de motorische reactie valt weg
3. de verwerking door het brein valt weg
4. de route door het ruggenmerg valt weg

tijdens een stress reactie is vooral het ....... zenuwstelsel actief.

1. parasympatische
2. sympatische

Welke TWEE systemen zijn onderdeel van de functionele indeling van het zenuwstelsel?

1. centraal
2. motorisch
3. perifeer
4. sensorisch

Welk deel van het zenuwstelsel bevindt zich binnen de bescherming van bot?

1. centraal
2. motorisch
3. perifeer
4. sensorisch

Ziekten van het zenuwstelsel

De volgende dingen komen aan de orde in de powerpoint in classroom:

• Hoofdpijn
• migraine
• MS  -> zelf lezen
• ALS -> zelf lezen
• ziekte van Parkinson -> zelf lezen  vragen ??

Onderzoeken zenuwstelsel

• de psychische gesteldheid
• het bewustheidsniveau en de oriëntatie van de patiënt  MOCA
• het geheugen
• diverse cognitieve vaardigheden (verbale expressie)
• het functioneren van de spieren , motoriek
• de symmetrie van handelingen met de verschillende lichaamshelften
• het functioneren van de peesreflexen (met rubber hamertje)

Coördinatie -> vinger-neus-proef

Functioneren van zintuigen, maar ook het functioneren van de sluitspier en de darm.

EEG hersenfilmpje, CT-scan, MRI-scan, lumbale punctie (hersenvocht afnemen), bloedtests en angiografie (contrastvloeistof om zicht te krijgen op bloedvaten)

Migraine

• 2 tot 2,5 miljoen Nederlanders hebben migraine.
• Gemiddeld hebben ze 2 aanvallen per maand.
• Het komt vaker voor bij vrouwen.
• Voor het 40e levensjaar voor het eerst.

Fasen en symptomen van migraine

Migraine treedt op in aanvallen.

Er zijn 2 hoofdtypes: 

• migraine zonder aura (85%) 
• migraine met aura (15%)

Fasen van een migraineaanval:

• prodomen (algemene verschijnselen die voorafgaan)
• voorspellen symptomen
• hoofdpijn
• andere symptomen
• symptomen achteraf

Voorspellende symptomen (aura)

• flakkerende lichten, of zichzeglijnen zien, troebel zicht
• gevoelsstoornissen of moeite met het praten

Prodomen

• Veranderingen in waarnemingsvermogen
• prikkelbaarheid
• terughoudendheid
• trek in bepaalde levensmiddelen
• spraakproblemen

andere symptomen

• overgevoeligheid voor geluid
• overgevoeligheid voor licht
• misselijkheid
• braken
• bleekheid
• ziek gevoel

symptomen achteraf: Vermoeiheid

extreme trek in bepaalde voeding als voorbode van migraine heet ook wel

1. aura
2. prodoom
3. symptoom
4. trek

Factoren die migraine kunnen uitlokken/ aankondigen

• Erfelijke aanleg
• wakker liggen
  
• honger
  
• scherp gekruid voedsel
• bepaalde levensmiddelen (denkt men)
• alcohol
• bepaalde zintuiglijke prikkels (o.a. fel licht, geuren, lawaai)
• hormonale factoren

Behandeling

• Doel is een aanval voorkomen
• pijnstillers: paracetamol, asperine, ibuprofen eventueel gecombineerd met een middel tegen misselijkheid
• pijnstillers innemen bij de algemene verschijnselen vooraf om effect te hebben
• triptanen -> sumatriptan  of betablokker
• Koele donkere, rustige omgeving, rust en slapen kunnen verlichten
• symptomen kunnen in de loop der jaren veranderen of verdwijnen

precisiemedicijnen zijn verkrijgbaar als pillen, neusspray, zetpillen of injecties

De hersenen

De hersenen bestaan uit: hersenstam, grote hersenen en kleine hersenen.

De hersenstam ligt in het verlengde van het ruggenmerg. Geleidt impulsen van het ruggenmerg naar de grote en kleine hersnenen en in omgekeerde richting.

De hersenstam geeft deze impulsen door aan de grote en kleine hersenen en aan de spieren en klieren in hoofd en hals.

Grote en kleine hersenen bestaan elk uit twee helfen. Een linker en een rechterhersenhelft.

Er zijn verschillende gebieden in de hersenen gekoppeld aan bepaalde functies.

anatomie hersenvliezen

hersenbloedingen

• bloeding onder de schedel
• verschillende plekken in het hoofd
• bloedverdunners, hoge leeftijd, vallen/trauma.
  
• hoofdpijn, misselijk/braken, uitvalsverschijnselen (bewustzijnsdaling)

hersenbloedingen

• CT scan
• prognose hangt af van plek en grootte,                 symptoomloos - overlijden
  
• afwachten of operatief

epidurale bloeding

 epi = rondom, dura = harde hersenvlies

meestal na trauma

vaak met schedelfractuur

meestal slagader tussen schedel en dura mater.

waar zit een subdurale bloeding?

1. boven het harde hersenvlies
2. onder het zachte hersenvlies
3. onder het harde hersenvlies
4. naast de hersenvliezen

subdurale bloeding

sub = onder, dura =  harde hersenvlies

meestal na trauma

acuut en chronisch

subarachnoidaal

sub = onder, arachnoid = spinnenwebvlies

aanleg vaatafwijking:

aneurysma of arterie-veneuze afwijking.

in hersenvocht (liquor), soms geen afwijking op CT en dan liquorpunctie (ruggenprik) nodig.

Wat is een SAB ?

intracerebraal

intra = in, cerebraal = hersenen: CVA

meestal bij hart- en vaatziekten

kán ook door trauma

2 hemisferen, met daartussen het corpus callosum (hersenbalk) 

Referentie

Plaatje afkomstig uit Campbell ed. 9 Hoofdstuk 49

Referentie:

Plaatje afkomstig uit Campbell ed. 9 Hoofdstuk 49

Referenties

Plaatje afkomstig uit Campbell ed. 9 Hoofdstuk 49

De vier kwabben van de grote hersenen zijn vernoemd naar de nabij gelegen botten van de schedel en hebben een specifieke functie.

Functies die een raakvlak hebben (bv lezen en zicht) liggen dicht bij elkaar.

Somatosensorische schors ontvangt informatie van individuele zintuigen of groepen van zintuigen

Referentie:

Plaatje afkomstig uit Campbell ed. 9 Hoofdstuk 49

Taal en spraak

Bestuderen van hersenactiviteit --> gebieden 

       voor spraak en taal ontdekt

• Spraakcentrum van Broca --> actief als er gesproken wordt (slechts in één hemisfeer aanwezig). Stuurt veel spieren aan.
• Spraakcentrum van Wernicke --> actief als spraak gehoord wordt (ligt vlak bij auditief centrum)

Referentie

http://mrmikesibpsychology.weebly.com/uploads/8/8/0/8/8808968/6157566_orig.jpg

Pierre Broca deed postmortem onderzoek naar de hersenen van mensen die wel spraak verstonden maar niet konden spreken. Hij ontdekte schade in een specifiek gebied (linker frontale kwab, nu centrum van Broca).

Wernicke visa versa.

 

Referentie:

Plaatje afkomstig uit Campbell ed. 9 Hoofdstuk 49

Referentie

Plaatje afkomstig uit Campbell ed. 9 Hoofdstuk 49

Centrum van Broca

Centrum van Wernicke

Referentie:

Plaatje afkomstig uit Campbell ed. 9 Hoofdstuk 49

Bij een MOCA wordt gevraagd het woord worst achterstevoren te spellen.

1. test van wernicke
2. test van broca
3. test geheugen
4. test begrip