4.4 de strijd tussen paus en keizer

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5,6

4.4 De strijd tussen paus en keizer

Het KA van deze paragraaf is: Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben. Wat is dat, primaat?

leg uit wat de investituurstrijd inhield

de investituurstrijd

• tweezwaardenleer belangrijk
• waar ligt het primaat?
• Otto I beheerste keuze paus
• ook bisschoppen benoemd door de keizer (lekeninvestituur)
• paus Gregorius VII zette zaak op scherp (1075)
• Keizer Hendrik IV reageerde:

excommunicatie Hendrik IV

Canossa (1077)

voorlopig einde investituurstrijd:

• Concordaat van Worms (1122):
• bisschoppen ontvangen van
• 1.  de paus: geestelijke macht
• 2. de keizer: wereldlijke macht
• gevolg voor de Duitse keizers:
• minder macht: hoge geestelijken waren hoge edelen > disloyaal >
• verbrokkeling Duitse Rijk

Westers schisma

• Na conflict koning Filips I en paus Bonifatius werd Avignon de pauselijke stad.
• 1378: tegenpaus benoemd in Rome (met steun Duitse vorsten) >
• Scheuring in de katholieke kerk  (tot 1417, concilie van Konstanz)
• Gevolgen westers schisma: gezag pauselijk gezag zeer aangetast.

Toetsvraag

Twee gebeurtenissen uit het leven van Karel de Grote:

1 In het jaar 800 werd Karel de Grote door paus Leo III tot keizer gezalfd.

2 In 805 benoemde Karel de Grote missionaris Liudger tot bisschop van Münster.

Deze gebeurtenissen uit de vroege middeleeuwen werden in de late middeleeuwen gebruikt door de partijen die in die tijd tegenover elkaar stonden in hun strijd om de macht (de Investituurstrijd). Beide partijen konden zich beroepen op één van deze gebeurtenissen uit het leven van Karel de Grote.

4p - Leg voor elke partij uit welk van deze gebeurtenissen zij konden gebruiken om hun standpunt te verdedigen.