T3 herhaling H3

• Maatschappijleer
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

Hoofdstuk 3: politiek 

Herhaling 

Wat is democratie? 

§3.1

Wat is democratie? 

Bij een democratie heeft het volk invloed op politieke besluitvorming 

§3.1

Wat is democratie? 

Bij een democratie heeft het volk invloed op politieke besluitvorming 

directe democratie                                    indirecte democratie 

-> (bindend) referendum

-> volksvertegenwoordigers

§3.1

Politiek =

het maken van keuzes en het nemen van besluiten waardoor een land, provincie of gemeente bestuurd kan worden

§3.1

Hoe doen we dat in Nederland?

-> Gekozen volksvertegenwoordigers, ondersteund door ambtenaren 

-> De overheid wordt gevormd door alle politici en ambtenaren samen. Zij handelen vanuit het algemeen belang.

-> indirecte democratie 

§3.1

Verkiezingen

wij kiezen onze volksvertegenwoordiging door verkiezingen 

-> actief kiesrecht

-> passief kiesrecht 

§3.2

Verkiezingen

wij kiezen onze volksvertegenwoordiging door verkiezingen 

verkiezingen in Nederland zijn vrij en geheim

§3.2

Op wie stem je? 

Op een politieke partij, omdat je het eens bent met hun standpunten 

lijsttrekker = de belangrijkste persoon van een politieke partij in verkiezingstijd

§3.2

Links 

gelijke kansen 

actieve overheid 

bescherming kwetsbare mensen

Midden

Een beetje van beide :) 

Rechts

vrijheid 

passieve overheid

eigen verantwoordelijkheid

§3.2

§3.2

Liberalisme 

§3.3

Liberalisme 

legt grote nadruk op de vrijheid van het individu 

§3.3

Christen-democratie 

§3.3

Christen-democratie 

gebruikt het Christelijke geloof als basis voor politiek handelen 

§3.3

Sociaal-democratie 

§3.3

Sociaal-democratie 

streeft naar gelijkheid op sociaal, economisch en cultureel gebied 

§3.3

Regering en kabinet

De regering 

Koning 

Ministers 

Staatssecretarissen 

§3.4

Regering en kabinet

De regering 

regeringspartijen/coalitie = de partijen die samenwerken in de Tweede Kamer en meestal de meerderheid hebben

§3.4

Regering en kabinet

De regering 

regeringspartijen/coalitie maken een regeerakkoord 

§3.4

Regering en kabinet

Koning 

Ministers 

Staatssecretarissen 

Het kabinet

§3.4

Regering en kabinet

Het kabinet  

Ministers en staatssecretarissen 

https://www.rijksoverheid.nl/regering/bewindspersonen 

§3.4

Regering en kabinet

Het kabinet  

Ministers en staatssecretarissen 

Ons kabinet is nu demissionair 

§3.4

Regering en kabinet

Regering heeft wetgevende macht 

Kabinet heeft wetgevende en uitvoerende macht

§3.4

De Koning 

-> Heeft weinig macht 

-> is lid van de regering maar mag 

geen politieke uitspraken doen 

-> heeft ceremoniële taken 

-> is onschendbaar 

§3.4

het parlement 

Parlement = Eerste en Tweede kamer

Tweede kamer: 150 volksvertegenwoordigers, gekozen door het volk 

Eerste kamer: 75 volksvertegenwoordigers, indirect gekozen door de Provinciale Staten 

§3.5

het parlement 

Taken: (mede)wetgevende en controlerende taak 

§3.5

het parlement 

rechten bij de (mede)wetgevende taak

1. stemrecht (1e en 2e kamer)

2. recht van amendement (2e kamer) 

3. recht van initiatief (2e kamer) 

§3.5

het parlement 

rechten bij de controlerende taak

1. vragenrecht (1e en 2e kamer)

2. motierecht (2e kamer)

3. recht van interpellatie (2e kamer)

4. enquête recht (1e en 2e kamer)

§3.5

het parlement 

Coalitie = samenwerkende partijen die meestal de meerderheid hebben 

oppositie = de andere partijen in de kamer

§3.5

Kenmerken van onze democratie

1. er is een grondwet 

2. politieke macht is verdeeld in drie machten

3. het door de burgers gekozen parlement heeft de hoogste macht

§3.6

Grondwet 

in de grondwet staan alle rechten en plichten van burgers en overheid

https://wetten.overheid.nl/BWBR0001840/2018-12-21 

§3.6

Trias politica / scheiding der machten 

Uitvoerende macht

wetgevende macht 

rechterlijke macht

§3.6

de gemeente

bestuur bestaat uit: 

College van B&W

Gemeenteraad

§3.7

de gemeente: college van B&W

college van burgermeester en wethouders

dagelijks bestuur 

voeren besluiten uit 

§3.7

de gemeente: college van B&W

Wethouder heeft een eigen werkterrein, bijvoorbeeld cultuur en jongerenbeleid 

burgermeester wordt voor 6 jaar benoemd, is voorzitter van de gemeenteraad en is het hoofd van de politie en brandweer. 

§3.7

de gemeente: gemeenteraad

iedere 4 jaar verkiezingen 

naast bekende partijen doen ook lokale partijen mee

grootste gemeenten hebben 45 zetels, de kleinste 9 zetels. zetel aantal is altijd oneven 

§3.7

de gemeente: gemeenteraad

de gemeenteraad heeft 2 taken: 

1. stemmen 

2. controleren B&W

§3.7

Gemeente en provincie 

De gemeente regelt zaken die onhandig zijn om landelijk te regelen 

de provincie is de laag tussen de gemeente en de landelijke politiek. Zij regelen zaken die te groot zijn voor de gemeente en te klein voor de landelijke politiek 

§3.7

Voorbereiden voor de toets

Vul de begrippenlijst en samenvatting in 

WB blz. 60 t/m 63