Spijsvertering (9.2)

• uiterlijke verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

                                   Spijsvertering

Wat weet jij al over spijsvertering?

Spijsvertering zorgt ervoor dat de stofwisseling zijn werk kan doen. Verteert voeding. Daardoor kunnen nuttige stoffen opgenomen worden door de het stofwisselingsstelsel.

Hoelang duurt het voordat wat je hebt gegeten als ontlasting je lichaam verlaat?

2. Het hele proces van spijsvertering duurt 24 tot 48 uur

Waar gaan we het over hebben...

1. Over welke organen deel uitmaken van het spijsverteringskanaal.
2. Hoe de wand van het spijsverteringskanaal is opgebouwd.
   
3. Douw en functie van de mond, de keelholte, de slokdarm, de maag, de dunne darm en de dikke darm beschrijven.
   
4. De functies van de alvleesklier, de lever en de galblaas.
   
5. Hoe de ligging is van de spijsverteringsorganen ten opzichte van het buikvlies. 

Sleep de goede woorden naar het goede deel van het spijsverteringskanaal. 

maag

dikke darm

mond

slokdarm

dunne darm

Wat is spijsvertering?

• De weg die de voedingstoffen leggen om in het bloed terecht te komen
• Spijs = voedsel
•  Spijsvertering = voedsel vertering in het lichaam
•  Spijsverteringskanaal; Mond, keelholte, slokdarm, maag, lever, alvleesklier, galblaas, dunne darm en dikke darm

1. slijmvlies van epitheelweefsel. met slijmproducerende cellen.

2. circulair verlopend glad spierweefsel. (onwillekeurig)

3. glad spierweefsel in lengte richting.

4. bindweefsel

(om de mondholte en keelholtewand zitten botten en spieren)

Wand spijsverteringskanaal 

4 lagen van binnen naar buiten.

Wat zijn de functies van het spijsverteringsstelse?

3. Functies Spijsvertering

• Opname van voedsel

• Mechanische verkleining van de voedselbrokken (kauwen en kneden)

• Chemische verkleining onder invloed van enzymen (vertering)

• Transport van de voedselbrij door het spijsverteringskanaal (slikken en peristaltiek)

• Kneden en mengen van het voedsel (peristaltiek)

• Overdracht van de voedingsstoffen aan het bloed (resorptie)

• Uitscheiden van afvalstoffen door de lever en in de darm

• Afgeven van niet verteerde resten (ontlasting en urine)

Functies spijsvertering

• Voedsel opnemen (via de mond)
  
• Voedsel fijnmaken (kauwen)
  
• Voedsel vervoeren (door spierbewegingen)
  
• Voedsel afbreken en verteren (door verteringssappen en spierbewegingen)
  
• Voedingsstoffen voor de lichaamscellen afgeven aan het bloed ( via wand dunne darm)
  
• Onverteerbare voedselbestanddelen afvoeren (anus)
  

Wat is de goede volgorde van de spijsvertering?

1. slokdarm, maag, dikke darm, dunne darm
2. mondholte, slokdarm, dunne darm, maag
3. mondholte, slokdarm, maag, dunne darm
4. dikke darm, dunne darm, maag, mondholte

Mondholte

• Gebit: kwadranten
• Speekselklieren: 3 grote klieren. Enzym: amylase
• Tong

Gebit

Hakt voedsel in kleine stukken en vermaalt het.

Snijtanden: 

snijden of bijten voedsel.

Hoektand: 

houden voedsel vast.

Kiezen: 

vermalen 

Gebit, snijden, bijten, vasthouden en vermalen

Speeksel

• Helpt bij het afbreken van voedsel.
• Speeksel bevat enzymen.
• Een enzym is een stof die de spijsvertering versnelt.
• Het lijkt op kleine scharen die je voeding versnipperen tot voedingsstof.
• In speeksel zit Amylase dit zorgt voor afbreken koolhydraten tot voedingsstof glucose. 
• Zo loopt de vertering sneller. (Katalyseren)

speeksel bevat enzymen (amylasen) die de spijsvertering versnellen. Maakt voedsel steeds kleiner. Dit proces het kataliseren.

Tong verplaatst voedsel, mengen met speeksel, proeven en slikken

Tong

Verplaatsen van voedsel.

En zorgt er voor dat het goed mengt met speeksel

Smaken.

Keelholte-slikreflex

Slokdarm-oesagus

• Gespierde buis van 30 cm
• Heeft 3 vernauwingen
• Wand beschermt tegen scherp en zuur voedsel
• Alleen uitscheiding van slijm
• Enige functie: Vervoer van voedsel van mond naar maag
  
• Door peristaltiek

De eerste, de bovenste slokdarmsluitspier, ligt op 15 centimeter van de tandenrij. De tweede en derde vernauwingen bevinden zich ter hoogte van respectievelijk de linker bronchustak en de aorta. Vloeistof binnen 7 sec in de maag. Vaste stoffen iets langer

Welk orgaan heeft nog meer peristaltiek?

Maag-gaster

• Elastische gespierde zak
• Kan uitzetten en krimpen
• Bewaren voedsel totdat het naar de darmen kan

Functies:

• Verder kneden en fijnmaken van voedsel
• Afbreken van eiwitten 
• Doden van bacteriën

maagzuur bevat zoutzuur. De zuurgraad hiervan is zo hoog dat het bacteriën dood. Slijmvlies beschermd de maag zelf. Enzymen beginnen met de vertering/afbraak van eiwitten. 

Maagsappen

2,5 tot 3 liter per dag

Maagsap bestaat uit:

• Zoutzuur: zuur van een ph van 1,5. Bacteriën kunnen niet overleven.
• water: oplosmiddel en verdunning
• Enzymen (protease): eiwitvertering

Dunne darm

Dunne darm:

• Kan tot wel 5 tot 6 meter lang zijn
  
• Bestaat uit darmvlokken aan de binnenzijde (geplooid slijmvlies) vindt resorptie plaats
• In elke darmvlok zit een bloedvat (haarvat) deze nemen de voedingsstoffen op
  
• De voedingsstoffen gaan via het bloed en lymfe. Dit noemen ze resorptie

 Dikke darm

Dikke darm:

• Ongeveer 1,5 meter lang
  
• Bestaat uit blinde darm, dikke darm, endeldarm
  
• Veel bacteriën (Darmflora) -> belangrijk bij afbreekproces schadelijke bacteriën
  
• Laatste voedingsstoffen worden opgenomen
  
• Er wordt veel vocht onttrokken, dus de voedselbrij wordt dikker
  
• Er wordt slijm toegevoegd
  
• Overgebleven voedselbrij wordt naar de endeldarm vervoerd (met aan het einde de anus)

Lever

• Hoort niet bij het spijsverteringskanaal !
  
• Heeft wel een belangrijke rol bij de spijsvertering, dus hoort wel bij het spijsverteringsstelsel
  
• Bestaat uit 1 rechterkwab en 1 linkerkwab, allemaal kleine leverkwabjes met daarin levercellen
  
• Functioneert als een chemische fabriek
  
• Neemt voedingsstoffen uit het bloed op, geven stoffen af
  
• Opslagplaats voor energie, vitaminen, vetten, eiwitten en metalen.
  
• Geeft suiker af aan het bloed als het lichaam het nodig heeft
  
• Vormt gal. Galvloeistof helpt bij het oplossen van vetten. Gal wordt in de galblaas opgeslagen.
  
• Zet eiwitten om in bruikbare eiwitten voor afweer van het lichaam en bloedstolling
  
• Maakt giftige stoffen onschadelijk. Zet schadelijke stoffen om in minder schadelijke stoffen. (medicijnen, alcohol, drugs)
  

Alvleesklier

• Hoort ook niet bij het spijsverteringskanaal!
  
• Scheidt alvleeskliersap af om eiwitten, vetten en zetmeel te verteren & schakelt zuur van de maag uit
  
• Scheidt hormonen insuline en glucagon af. Regelen bloedsuikerspiegel in lichaam.
  

Alvleessap wordt afgegeven aan de twaalfvingerige darm. 

Dit deel verbindt de mond met de slokdarm

Hierin wordt voedsel dat via de slokdarm uit de mond komt verder gekneed en fijn gemaakt

Dit deel is vele meters lang

Dit deel vervoert voedsel verder het spijsverteringskanaal in

Klieren in de wand vormen slijmstoffen en glijstoffen

Met dit deel kun je genieten van je eten

Keelholte

Maag

Dunne darm

Slokdarm

Dikke darm

Mondholte

Betekenis van spijsvertering:

1. Stollingsproces van een wond.
2. Het maken van voedsel met de medicatie er bij in verwerkt.
3. Het losmaken, opnemen en omzetten van voedingsstoffen in energie en bouwstenen voor het lichaam.

Waar start de spijsvertering?

1. Mond
2. Maag
3. Dunne darm
4. Dikke darm

voedsel verteren, bacterien doden

water uit voedsel halen

levert gal dat helpt bij vertering van vetten

enzymen helpen spijsvertering en zorgt dat voedingsstoffen in bloedbaan komen

produceert enzymen die grote moleculen helpen afbreken in dunne darm

opslag van gal voor vertering in dunne darm

maag

lever

dunne

darm

galblaas

dikke 

darm

alvleesklier

Wat is de goede volgorde van de spijsvertering?

1. slokdarm, maag, dikke darm, dunne darm
2. mondholte, slokdarm, dunne darm, maag
3. mondholte, slokdarm, maag, dunne darm
4. dikke darm, dunne darm, maag, mondholte

Wat is het nut van vezels voor de spijsvertering?

1. Ze schuren de darmwand aan de binnenkant, zodat deze vrij van ‘aangekoekte’ voedselresten blijft.
2. Ze zorgen voor een goede darmwerking en voor ontlasting die zacht en soepel is.
3. Beide antwoorden zijn juist.

Wat hoort niet bij de spijsvertering?

1. mond
2. hart
3. darm
4. maag

Waar eindigt de spijsvertering?

1. Anus
2. Nieren
3. Lever
4. Darm

Spijsvertering is:

1. Elke maaltijd eten volgens de schijf van vijf
2. het proces waarbij voedsel door het lichaam wordt verwerkt.
3. Eten om de nodige voedingsstoffen binnen te krijgen

Wat is de functie van de tong bij de spijsvertering?

1. Sappen aan voeding toevoegen
2. Ondersteunen bij het slikken van voeding
3. Ondersteunen bij het klein maken van voeding
4. Voeding de slokdarm ''induwen''

Wat doet de maag aan de spijsvertering ?

1. voedsel kneden en mengen met maagsap
2. niets
3. glucagon toevoegen
4. indikken voedsel

Zet de onderdelen van de spijsvertering in de goed volgorde.

mond

slokdarm

maag

12-vingerige darm

dunne darm

dikke darm

endeldarm

anus

wat wil je graag behandeld bij de volgende les spijsvertering

Ik kan vanavond aan tafel uitleggen hoe de spijsvertering werkt

Nee, totaal niet, geen idee waar je het over hebt

Nou, alleen wat er in mijn mond gebeurt en verder niets

Ik denk dat ik ongeveer wel kan uitleggen hoe het werkt

Ik denk dat ik goed kan uitleggen wat er in mijn lichaam tijdens de spijsvertering gebeurt

Check- out

Bedankt!