19.3 Energieproductie zonder zuurstof 6V 24/25

Paragraaf 1 Dierenwelzijn
19.3 Energieproductie zonder zuurstof
1 / 25
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

In deze les zitten 25 slides, met tekstslides.

time-iconLesduur is: 20 min

Onderdelen in deze les

Paragraaf 1 Dierenwelzijn
19.3 Energieproductie zonder zuurstof

Slide 1 - Tekstslide

Doel 19.3
Je leert hoe je lichaam energie vrijmaakt zonder zuurstof te gebruiken

Je leert verschillende vormen van anaerobe dissimilatie bij verschillende organismen


Slide 2 - Tekstslide

Stappen vrijmaken energie
1. ATP
2. CP
3. anaerobe
dissimilatie
4. aerobe 
dissimilatie (19.4)

Slide 3 - Tekstslide

1. ATP
In cellen zit een voorraad ATP.

De energie uit ATP wordt voor veel celprocessen gebruikt:
  • loskoppelen myosine van actine
  • actief transport
  • bouw RNA, DNA, eiwitten

Slide 4 - Tekstslide

1. ATP





Hydrolyse van ATP levert energie. Hydrolyse is afbraak van grotere moleculen waarbij water wordt verbruikt.

Slide 5 - Tekstslide

2. Creatinefosfaat (CP)
Spiercellen bevatten ook een voorraad creatinefosfaat (CP) 
De fosfaatgroep van CP kan overgedragen worden aan ADP om nieuw ATP te maken: 
CP + ADP -> C + ATP

ATP en CP zijn samen de fosfaataccu, energie klaar voor gebruik in je spieren. 

Slide 6 - Tekstslide

CP-voordelen
Snelle energievoorziening: Creatinefosfaat helpt bij de productie van ATP (adenosinetrifosfaat), de primaire energiebron voor spiercontracties. Wanneer je spieren snel energie nodig hebben (zoals bij een korte explosieve inspanning), wordt creatinefosfaat omgezet in creatine en fosfaat, waarbij het fosfaat een ATP-molecuul regenereren om de spierfunctie te ondersteunen.

Verbeterde kracht en explosiviteit: Door de snelle regeneratie van ATP kunnen spieren krachtiger en langer presteren tijdens kortdurende, intensieve activiteiten. Dit is gunstig voor bijvoorbeeld gewichtheffen, sprinten, en andere sporten die afhankelijk zijn van kracht en explosiviteit.

Vertraging van vermoeidheid: Creatinefosfaat helpt bij het uitstellen van de verzuring en vermoeidheid van de spieren tijdens intensieve fysieke activiteit, wat betekent dat je langer kunt presteren voordat je vermoeid raakt.

Slide 7 - Tekstslide

CP-nadelen
In het algemeen wordt creatine als veilig beschouwd voor de meeste mensen, vooral bij gebruik in gematigde hoeveelheden. Er zijn echter enkele potentiële gevaren en bijwerkingen waar je rekening mee moet houden:

Dehydratatie: Creatine kan ervoor zorgen dat je spieren meer water vasthouden, wat het risico op uitdroging kan verhogen, vooral als je niet genoeg water drinkt.

Nierbelasting: Er zijn zorgen over de belasting van de nieren bij langdurig gebruik van hoge doses creatine, vooral bij mensen die al nierproblemen hebben. Hoewel studies bij gezonde mensen geen significante schade aan de nieren aantonen.

Spierkrampen of blessures: Sommige mensen melden spierkrampen of spierpijn bij het gebruik van creatine, mogelijk door de toename van water in de spieren, wat de spierbalans kan beïnvloeden.

Maagdarmklachten: Creatine kan leiden tot maagklachten zoals misselijkheid, diarree of een opgeblazen gevoel. Dit kan gebeuren wanneer het in grote hoeveelheden wordt ingenomen.

Gewichtstoename: Door de waterretentie in de spieren kan het gebruik van creatine leiden tot een snelle gewichtstoename, wat ongewenst kan zijn voor sommige mensen, vooral in sportdisciplines waarbij gewichtsklassen een rol spelen.

Slide 8 - Tekstslide

3. Anaerobe dissimilatie
Nieuwe ATP kan de cel snel vrijmaken uit de afbraak van glucose zonder zuurstof.

2 stappen: 
A. Glycolyse 
B. Melkzuurgisting / alcoholische gisting

Slide 9 - Tekstslide

3A. Glycolyse (BINAS 68A)

Slide 10 - Tekstslide

Glycolyse 
BINAS 68B

Slide 11 - Tekstslide

Glycolyse

Slide 12 - Tekstslide

NAD+ en NADH,H+
De rol van NAD+ is het opnemen van H-atomen in de vorm van een H+ en een electron.
Elke NAD+ kan 2 H-atomen opnemen, dus 2 H+ (protonen) en 2 electronen.


NAD+ + 2H+ + 2e- -> NADH,H+

Slide 13 - Tekstslide

3B. Melkzuurgisting 

Slide 14 - Tekstslide

Melkzuurgisting BINAS 68B

Slide 15 - Tekstslide

Melkzuurgisting BINAS 68B


       
Deze pijl staat verkeerd om in je boek

Slide 16 - Tekstslide

Recycling
Melkzuur bevat veel energie, 
lever en hartspiercellen zetten dit weer om tot pyrodruivenzuur en glucose (kost 6 ATP). 

Deze glucose kan dan opnieuw worden afgebroken. 

Slide 17 - Tekstslide

Bacteriën
Bij melkzuur-bacteriën eindigt de afbraak
van glucose bij de vorming van melkzuur
(yoghurt, karnemelk).

Andere bacteriën vormen juist alcohol als
eindproduct (bier, wijn).

Slide 18 - Tekstslide

3B. Alcoholische gisting

Slide 19 - Tekstslide

Alcoholgisting BINAS 68B


       

Slide 20 - Tekstslide

Alcoholgisting BINAS 68B


       
Deze pijl staat verkeerd om in je boek

Slide 21 - Tekstslide

Samenvatting Anaerobe dissimilatie 

Waar precies vindt dit plaats in de cel? .........
Er is wel/geen zuurstof aanwezig.
Welke stof wordt er omgezet? ......
Wat is het eindproduct? 
Hoeveel ATP levert de anaerobe dissimilatie netto op? .......ATP
Hoeveel NADH levert de glycolyse op? .......... NADH

Slide 22 - Tekstslide

Samenvatting Anaerobe dissimilatie 

Waar precies vindt dit plaats in de cel? ....Cytoplasma.....
Er is wel / geen zuurstof aanwezig.
Welke stof wordt er omgezet? .glucose......
Wat is het eindproduct? Pyrodruivenzuur en dat wordt omgezet in melkzuur of alcohol
Hoeveel ATP levert de anaerobe dissimilatie netto op? ..2.....ATP
Hoeveel NADH levert de glycolyse op? .....2..... NADH

Slide 23 - Tekstslide

Doel 19.3
Je hebt geleerd hoe je lichaam energie vrijmaakt zonder zuurstof te gebruiken

BINAS 68A Overzicht dissimilatie van glucose
BINAS 68B Glycolyse en gisting
BINAS 90A Energiebronnen van een spier bij lichte training

Slide 24 - Tekstslide

Begrippen 19.3
ATP, ADP, creatinefosfaat (CP), fosfaataccu, dissimilatie, glycolyse, pyrodruivenzuur, protonen- en elektronenacceptator, NAD+, NADH,H+, melkzuur, alcohol, anaeroob

Slide 25 - Tekstslide