Regeling Basisstof 6

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Spieren en beweging

de 5 fases van een actiepotentiaal

verplaatsing

actiepotentiaal

Een actiepotentiaal kan maar één kant op verplaatsen

Typen spierweefsel

Glad spierweefsel

Dwarsgestreept spierweefsel

Hartspierweefsel

- Bijzonder vanwege zijn overeenkomsten en verschillen met de andere weefsels.

Glad spierweefsel

Langwerpige  cellen met elk een celkern.

Dit weefsel komt voor in de huid en in de wand 

van buisvormige of holle organen zoals 

de darmen, iris of bloedvaten.

De spieren trekken langzaam samen maar

raken niet snel vermoeid.

Dwarsgestreept spierweefsel

Bestaat uit vezels  die zijn ontstaan door 

versmelting van meerdere spiercellen.

Hierdoor zitten meerdere celkernen in 

een spiervezel.

Zitten vaak vast met in ieder geval één zijde aan

het skelet.

geïnnerveerd door het animale zenuwstelsel,

verloopt snel maar daardoor is de spier ook snel

vermoeid.

Skeletspieren

Motorische eindplaatjes

Motorische eindplaatjes zitten

op de spiervezels.

Het zijn de uiteindes van van de vertakkingen

van de axon van een bewegingszenuwcel.

Meestal één eindplaatje per spiervezel.

Een bewegingszenuwcel vormt samen met de spiervezels die 

hij aanstuurt een motorische eenheid.

Motorische eindplaatjes

De spiervezels trekken samen nadat ze een

impuls hebben ontvangen. 

Dit heet spiercontractie.

Een spiervezel bestaat uit een groot aantal spierfribrillen.

Hier tussen liggen veel mitochondriën en glycogeenkorrels.

Spierfibrillen

Spiervezel bestaat uit meerdere spierfibrillen.

De spierfibril bestaat uit 2 soorten filamenten:

-Dunne actinefilamenten

-Dikke myosinefilamenten

Deze filamenten liggen netjes gerangschikt en vormen zo het

dwarsgestreepte patroon.

Samentrekken van spieren

Ontspannen spiervezel

samentrekkende spiervezel

Maximaal samengetrokken spiervezel

Antagonisten

Een spier kan maar in één richting

samentrekken.

Voor de tegenovergestelde 

beweging is een andere spier nodig.

Antagonisten zijn spieren met een

tegengesteld effect.

Antagonisten of antagonistisch paar

Lichaamsbeweging en training

Beweging en training is goed voor je conditie en ter 

voorkoming van blessures.

Door krachttraining krijgen de spieren meer cellen en filamenten.

Hierdoor wordt de spier groter en zwaarder.

Door duurtraining train je het uithoudingsvermogen van de spier.

Belangrijk is een goede warming up en cooling down.

Koppelen met andere onderwerpen 

(Stofwisseling in de cel 5 havo)

Cellen krijgen energie door het proces verbranding.

Hier is zuurstof voor nodig. Als je lang sport krijgen je spiervezels niet altijd genoeg zuurstof.

Als er niet genoeg zuurstof aanwezig is kan er op een andere manier energie vrijgemaakt worden.

Anaerobe dissimilatie 

Anaeroob = zonder zuurstof

Dissimilatie = afbreken van organische moleculen om energie te krijgen.

De aanmaak van melkzuur associëren wij met de verzuring van de spieren tijdens het sporten.

De cooling down is erg belangrijk.

Doping

Verhogen van sportieve prestaties.

Spierversterkende middelen bevatten vaak 

anabole steroiden, deze zijn vergelijkbaar met testosteron.

Stimuleert ook de aanmaak van rode bloedcellen, 

dit verhoogt de sportprestaties.

Epo doet hetzelfde.

Grote medische gevolgen voor gebruiker

Betrouwbaar en valide onderzoek

Bij betrouwbaarheid gaat het om de vraag of je onderzoeksresultaten hetzelfde zouden zijn als je het onderzoek op dezelfde wijze nogmaals uitvoert..

Bij validiteit gaat het om het meten wat je beoogt te meten, zonder systematische fouten.

Betrouwbaar of valide?

Je gaat een onderzoek doen naar EPO gebruik bij de tour de France. Je meet van zo'n 50 wielrenners de hoeveelheid rode bloedcellen in een centiliter bloed. Je meet het per wielrenner drie keer af en ziet dat er geen afwijkingen zijn.

De wielrenners uit Bhutan (een land op zo'n 3.280 meter boven zeeniveau) Hebben een hogere hoeveelheid rode bloedcellen dan de wielrenners uit Nederland. 

Je was vergeten dat er minder zuurstof in de lucht zit op grotere hoogtes. Dit zorgt ervoor dat mensen uit hogere gelegen landen meer rode bloedcellen hebben.

Is jouw onderzoek betrouwbaar? en is het valide?

Het onderzoek is wel betrouwbaar. Elke meting is meerdere keren gecontroleerd en er waren geen afwijkingen van de meting.

Het onderzoek is niet Valide, je onderzoekt niet of mensen EPO gebruiken. Je onderzoekt wel of er wielrenners zijn met een hogere hoeveelheid rode bloedcellen

Aan de slag!

Maak opdrachten

43, 44, 45, 47, 49, 50