4.5-4.6 Waterproblemen laaggelegen Nederland

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Instructie

De waterafvoer verandert

Klimaatverandering leidt tot:
- Stijgende temperatuur ==> smeltende gletsjers ==> zeespiegelstijging

Een veranderend neerslagregiem:
- Droge voorjaar ==> nog droger
- Regenbuien intenser
- Natte winter ==> nog natter

STEDEN

De waterafvoer verandert

Door de verstedelijking van Nederland zijn er steeds meer straten en daken. Neerslag komt direct in het riool.

Toelichting

Oplossingen in de stad

Oplossingen in de stad zijn gebaseerd op het ontlasten van de afvoer (riool)

Je moet het regenwater vertragen en/of meer laten opnemen.

+ Waterplein Rotterdam

Bij intense neerslag loopt het sportveld en komt het water pas later in het riool.

Oplossingen in de stad

+ De aanleg van wadi's in woonwijken waar het water in de grond mag trekken (i.p.v. in het riool)

+ Bewoners kunnen tegels vervangen door planten. Ook hier trekt water de grond in en wordt deels door de planten opgenomen (i.p.v. afvoer via het riool)

Oorzaak waterproblemen

Klimaatverandering leidt tot:
- Stijgende temperatuur ==> smeltende gletsjers ==> zeespiegelstijging

Een veranderend neerslagregiem:
- Droge voorjaar ==> nog droger
- Regenbuien intenser
- Natte winter ==> nog natter

Watertekorten in laag NL

Problemen in West-Nederland:

- verdroging van de bodem

- verzilting van de bodem en van het water

Bij verdroging verdampt meer water dan de hoeveelheid neerslag.

Bij verzilting wordt de bodem of het water zouter.

Watertekorten in laag NL

Gevolgen van verdroging in Laag-Nederland:

1. Schade natuur ==> afname biodiversiteit

2. Bodemdaling door inklinking en afbraak van veen

3. Veendijken worden instabiel (en kunnen verzakken)

Organisch materiaal (plantenresten, wortels, takken) wordt onder water niet afgebroken. Er ontstaat veen. Zodra het veen droogt komt te liggen, komt er zuurstof bij en wordt het afgebroken. Daardoor verzakt de grond.

Watertekorten in laag NL

Hoe ontstaat verzilting:

1. Zout zeewater komt de rivieren op (vooral bij lage rivierafvoer)

2. Zout zeewater komt via het grondwater omhoog.

 

Wanneer er droogte optreedt, zal er minder zoet water onder de duinen zijn. Het zoute water kan dan makkelijker en verder landinwaarts komen.

Watertoets

Watertoets: bij nieuwe bouwlocaties wordt de watertoets uitgevoerd.

De overheid kijkt of bij nieuwbouw rekening is gehouden met:

- waterkwantiteit: geen overschot of tekort?

- waterkwaliteit: blijft het water schoon?

Bij de watertoets wordt met de drietrapsstrategie gewerkt.

Drietrapsstrategie

Toepasbaar op:

- stroomgebieden van rivieren

- nieuwbouwlocaties

Je probeert maatregelen te nemen die ervoor zorgen dat minder water in de rivier komt: bijv. vegetatie aanplanten.

Je probeert maatregelen te nemen die ervoor zorgen dat bij hoogwater een deel (tijdelijk) wordt geparkeerd in bijvoorbeeld afgegraven uiterwaarden.

Je probeert maatregelen te nemen die ervoor zorgen dat het water snel naar de zee kan stromen. Je kunt bijvoorbeeld obstakels zoals kribben verlagen/weghalen.

Uitleg

Quiz

Heb je de stof begrepen?

Nu volgen er enkele vragen en korte opdrachten.

Succes!

Nederland krijgt een onregelmatiger neerslagregiem. Met welke twee veranderingen krijgt Nederland mee te maken?

Op welke rivier hebben de veranderingen in het neerslagregiem het meeste invloed?

1. Maas
2. Rijn
3. Lek

Wat is gevolg van verstedelijking/verstening voor de piekafvoer van de rivier?

1. De piekafvoer komt eerder
2. De piekafvoer is kleiner
3. De piekafvoer komt eerder en is groter
4. De piekafvoer komt later en is groter

Wijk A

Wijk B

Bekijk de foto's van beide wijken goed.

Op de volgende dia volgt een vraag.

Welke wijk (A of B) heeft de grootste kans op wateroverlast na een stortbui? Verklaar kort je keuze.

Op welke onderdelen
hebben wadi's invloed?

1. Wateroverlast
2. Waterkwaliteit
3. Verdroging
4. Waterproblemen in andere gebieden voorkomen

Welke grondsoort(en) is/zijn gevoelig voor verdroging van de bodem?

1. Zand
2. Klei
3. Klei en veen
4. Zand en klei

Koppel de maatregelen (foto's) met het juiste onderdeel uit de drietrapsstrategie.

VASTHOUDEN

BERGEN

AFVOEREN

Bij welke stap uit de drietrapsstrategie past de afbeelding?

1. Bergen
2. Vasthouden
3. Afvoeren

Bij welke stap uit de drietrapsstrategie past de afbeelding?

1. Bergen
2. Vasthouden
3. Afvoeren

In welk deel van het lengteprofiel van rivieren zet je "vasthouden" van water in?

1. Vooral in de bovenloop
2. Vooral in de middenloop
3. Vooral in de benedenloop
4. In alle delen