Hoofdstuk 3 oorzaken ongelijkheid

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De eerste 20 procent verdient .... procent van het inkomen

1. 30
2. 55
3. 5
4. 0

Wat gaan we doen?

Redenen van ongelijkheid

Oorzaken

Werken

Afsluiting

Oorzaken ongelijkheid

Oorzaak 1: Verschil in productiviteit, talent en scholing

Als je sneller werkt (arbeidsproductiviteit) dan produceer je meer in een bepaalde tijd. Ook je opleiding is van belang

Scholing --> sneller produceren --> meer inkomen 

Over het algemeen verdienen hoog opgeleiden meer dan laagopgeleiden

Als de arbeidsproductiviteit toeneemt, kunnen de productiekosten ...

1. dalen.
2. stijgen.
3. gelijk blijven.
4. verdwijnen.

Oorzaak 2: Arbeidsmarkt

Relatief veel vraag naar arbeid(ers) zorgt voor een hogere beloning.

Dit kan per beroep verschillen.

Oorzaak 3: type werk

Inkomen hangt ook samen met je verantwoordelijkheid, risico en hoe zwaar het werk is.

Oorzaak 4: Technologische ontwikkelingen

Aan de onderkant worden laagopgeleiden werknemers vervangen voor machines en robots. 

Oorzaak 5: globalisering en open grenzen

Open grenzen zorgen voor meer concurrentie aan de onderkant van de arbeidsmarkt --> dit zorgt voor lagere beloningen aan de onderkant. 

De volgende zinnen gaan over globalisering. Welke is juist?

1. Door globalisering wordt de handel met het buitenland steeds lastiger.
2. Internet heeft het proces van globalisering versneld.
3. Nu we te maken hebben met globalisering wordt de hele wereld een vrijhandelszone.
4. Steeds minder producten of ingrediënten komen uit het buitenland.

Oorzaak 6: vermogensverschillen

Mensen met veel (geërfd) vermogen hebben meer inkomen uit --> winst( dividend), pacht, rente en huur

Redenen van toename verschil vermogen

1: Erfelijkheid

2: Inkomensverschillen (kunnen meer sparen)

3: Toenemende kapitaalmobiliteit

Oorzaak 7: De invloed van de overheid

Als de overheid de markt vrij laat zullen (vaak) de inkomen verschillen groter worden.

Als de overheid inspringt in de vorm van progressieve belastingen kan het verschil tussen arm en rijk kleiner worden.

Ongelijkheid is dus zoals (Pikety zegt) deels een politieke keuze

Wat kan de overheid doen?

Openbaar onderwijs: verhoging van het aanbod van geschoolde arbeidskrachten en vermindering van inkomensongelijkheid als gevolg van opleidingsverschillen.

1. Progressieve belastingheffing: de rijken worden verhoudingsgewijs zwaarder belast dan de armen Vermogensbelasting

Grondwaardebelasting

Erfbelasting

Oorzaak 8: Flexibilisering arbeidsmarkt

Minder mensen hebben een vast contract, meer als zzp'er of flexibele contracten

Oorzaak 9: verschillen tussen landen

1: Culturele verschillen

2: Mentaliteit

3: Vertrouwen in de samenleving en samenwerking

4: Hoe functioneert de rechtstaat en de overheid

5: Is er economische vrijheid?

Onderzoek in Europa

Onderzoek toont aan dat sinds 1300 de Zwarte Dood en de twee wereldoorlogen de enige periodes waren met een aanzienlijke daling van de rijkdomongelijkheid in Europa. Historicus Walter Scheidel stelt dat sinds het stenen tijdperk alleen extreem geweld, catastrofes en onrust in de vorm van totale oorlog, communistische revoluties, de pest en de ineenstorting van de staat de ongelijkheid aanzienlijk/fundamenteel hebben verminderd.

Toenemende ongelijkheid nadeel

1: Minder economische groei door onderconsumptie

2: Minder investeringen in menselijk kapitaal

3: Meer schulden

4: Minder vertrouwen en minder cohesie

Aan het werk met vragen hoofdstuk 3