5. Romantiek en realisme

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Waar hebben we het de vorige les literatuurgeschiedenis over gehad?

Verlichting

Nationale taal

Sara Burgerhart

Jeugdliteratuur

Literatuur en de koloniën

Lesdoelen

~ Je kunt kenmerken van de Romantiek  noemen

~ Je kunt uitleggen waarom de Romantiek een logische reactie is op de Verlichting

~ Je kunt kenmerken van het realisme noemen

~ Je kunt uitleggen waarom het realisme een logische reactie is op de Romantiek

500-1500

1500-1600

1700-1800

1800-1850

Middeleeuwen

Romantiek

Renaissance

Verlichting

Romantiek en realisme

Romantiek in Nederland

Het realisme

Waar denk je aan bij romantiek?

Verdriet over een onvolmaakte wereld

Contrastwerking

Wat is De Romantiek?

De Romantiek is een bijzondere (kunst)stroming, omdat het vooral uit gaat van gevoel en van een bepaalde mind set. De stroming kwam op rond 1750 en ontstond vooral uit reactie op het onstaan van de 'moderne wereld' van wetenschap en industrie. 

Wetenschap en ratio v.s. gevoel en natuur

De Romantiek is een directe reactie op de ratio en de ontwikkelingen van de verlichting. Ze laten wetenschappelijk denken los en leggen de focus op gevoel, liefde en subjectiviteit. Het overweldigende van de natuur is een belangrijk onderwerp.

De Romantiek is een logische reactie op het verlichtingsdenken

Wat is één van de dingen waar de ratio geen toegang toe heeft? 

De ratio kan niets zeggen over het hiernamaals. De fascinatie voor de onverklaarbaarheden van het leven groeit.

Welke contrasten zie je
in dit schilderij?

middeleeuwen

renaissance

verlichting

romantiek

gevoel

ratio

theocentrisme

antropocentrisme

Contrasten

donkere wolken / licht op het korenveld

hoge bergen / vlakte

nietigheid mens / immens landschap

levende arbeiders / rouwkoets

waterval / dode eik

Vier kenmerken Romantiek

literatuurgeschiedenis.org

• fascinatie voor onverklaarbaarheden: spoken, heksen, enz.
  
• contrastwerking: zorgt voor confrontatie
• geschiedenis: met name Middeleeuwen 
• originaliteit: ruimte voor individualisme

verlichting

romantiek

ratio

gevoel

sapere aude

onvrede met hier en nu

optimistisch

pessimistisch

escapisme

Sehnsucht is

1. Het verlangen naar het verleden.
2. Het verlangen naar de onbereikbare geliefde.
3. Het verlangen naar het onbereikbare.
4. Het verlangen naar exotische oorden.

Weltschmerz is

1. Suïcidaal zijn.
2. Verbolgen zijn over de liefde.
3. Hunkering naar een ideale samenleving.
4. Verdriet over een onvolmaakte wereld.

Romantiek en realisme

Romantiek in Nederland

Het realisme

-->Reactie

-->Reactie

1

2

3

Verlichting

Romantiek

Realisme

Realisme

Stroming waarin men de werkelijkheid zo objectief en gedetailleerd mogelijk wil weergeven. Schrijvers gaan kiezen voor de eigentijdse werkelijkheid met eigentijdse personages, gewone mensen van vlees en bloed, die ze met veel aandacht voor psychologische aspecten beschrijven. 

Camera obscura

• 1840
• Het romantisch realisme vinden we in Nederland vooral bij Hildebrand (pseudoniem van Nicolaas Beets). 
• Zijn belangrijkste werk is Camera Obscura (zo werden de eerste fotocamera's genoemd). Hierin legde hij het dagelijkse leven vast, maar dan met veel humor.
• Allerlei mensentypen en situaties uit de Nederlandse maatschappij

Wat is de letterlijke betekenis van camera obscura?

1. rare camera
2. donkere kamer
3. oude camera
4. gekke kamer

Camera obscura

De grootste kritiek die er op het boek komt is gericht op de werkelijkheidsbeschrijving in het boek. Het blijft bij beschrijven en kent geen enkele boodschap voor de lezer.

Wat is de sociale kritiek uit voorgaand fragment?

1. Het hervedelen van geld
2. Het verschil tussen arm en rijk
3. De slavernij in Nederlands-Indië
4. De werkomstandigheden in de fabrieken

Wat is er bijzonder aan het gedicht Vrouw Sijmenz?

1. Gekruist rijm
2. Gepaard rijm
3. Geen mannelijk hoofdpersonage
4. Geen vrouwlijk hoofdpersonage