3.3 Zeestromen en klimaatfactoren

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

https://www.youtube.com/watch?v=p4pWafuvdrY

3.3 Zeestromen en klimaatfactoren

Mysterie...

De Noorse havenstad Narvik ligt boven de poolcirkel, terwijl de Canadese havenstad St. John's op ongeveer dezelfde breedte ligt als Narvik. Toch vriest de haven van Narvik ’s winters niet dicht en die van St. John's wel. Hoe kan dat?

3.3. Zeestromen

Warmtetransport door zeestromen

 

Moessonregens in Azië 

Vandaag

Korte herhaling ITCZ

Bordtekening klimaatfactoren

Keuzemenu - werkbladen

Herschrijf de volgende zin in je schrift

• Door een kleine invalshoek van de zon wordt het aardoppervlak in de tropen sterk verwarmd. De lucht zal dalen, condenseren en dit zal tot regen leiden. De tropen bevinden zich in een hogedrukgebied. 
• Het ITCZ is het hogedrukgebied op de evenaar, wat zich verplaatst als gevolg van de stand van de zon ten opzichte van de aarde. Door het verplaatsen van de ITCZ krijg je passaten die de evenaar over steken en van  richting veranderen, deze passaten noem je de mistral. 

Herschrijf de volgende zin in je schrift

• Door een grote invalshoek van de zon wordt het aardoppervlak in de tropen sterk verwarmd. De lucht zal stijgen,  afkoelen en condenseren en dit zal tot regen leiden. De tropen bevinden zich in een lagedrukgebied. 
• De  ITCZ is de zone rond de evenaar waar een lagedrukgebied ontstaat. De ITCZ verplaatst als gevolg van de scheve stand van de aarde ten opzichte van de zon. Door het verplaatsen van de ITCZ krijg je passaten die de evenaar over steken en van  richting veranderen, deze passaten noem je de moesson. 

Herhaling 3.2

Welke van onderstaande beweringen zijn waar:

1. Als gevolg van de corioliskracht krijgt de wind op het zuidelijk halfrond een afwijking naar rechts
2. Op ongeveer 60 graden N.B. en Z.B. ligt een lagedrukgebied.
3. Poolwinden waaien altijd uit oostelijke richting.
4. De ITCZ bereikt op het zuidelijk halfrond een hogere breedte dan op het noordelijk halfrond
5. Moessons zijn halfjaarlijkse winden die tussen de keerkringen waaien
6. Op het noordelijk halfrond draait het circulatiepatroon van de zeestromen tegen de wijzers van de klok in. 

Herhaling 3.2

Welke van onderstaande beweringen zijn waar:

1. Als gevolg van de corioliskracht krijgt de wind op het zuidelijk halfrond een afwijking naar rechts
2. Op ongeveer 60 graden N.B. en Z.B. ligt een lagedrukgebied.
3. Poolwinden waaien altijd uit oostelijke richting.
4. De ITCZ bereikt op het zuidelijk halfrond een hogere breedte dan op het noordelijk halfrond
5. Moessons zijn halfjaarlijkse winden die tussen de keerkringen waaien
6. Op het noordelijk halfrond draait het circulatiepatroon van de zeestromen tegen de wijzers van de klok in. 

Bordtekeningen Klimaatfactoren

3.3: Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je: 

 - de klimaatfactoren noemen en met behulp van de klimaatfactoren het klimaat van een specifiek gebied verklaren.

Oceanische circulatie

• Naast wind ook zeestromen verantwoordelijk voor verdeling van warmte
• Dezelfde afwijkingen (wet van Buys Ballot 2)

Noordelijk halfrond draait met wijzers van klok mee (rechts)

Zuidelijk halfrond tegen wijzers van klok in (links)

p.89

Oceanische circulatie

• Warme en koude zeestromen
   
• Let op: niet letterlijk warm of koud,
  
  maar hoger of lager dan je zou verwachten op die breedtegraad.  

p.89

Oceanische circulatie

• Warme zeestromen brengen warm water naar polen
   
• Koude zeestromen brengen koud water naar lagere breedten
   
• Effect op temperatuur:
  bijv.: warme zeestroom aangename temperatuur  in winter 

p.89

Aantekening Oceanische circulatie

• Zeestromen worden aangedreven door de wind (atmosferische circulatie, zie vorige les).

• Warme zeestromen -> afkomstig uit een warm gebied
• Koude zeestroom -> afkomstig uit een koud gebied

• Algemene regels: 
• Hoe warmer de zeestroom, hoe lager de luchtdruk, des te meer vocht in de lucht, des te meer neerslag.
• Hoe kouder de zeestroom, hoe hoger de luchtdruk, des te minder vocht in de lucht, des te minder neerslag.

Neem de tabel over en vul aan

	Oorzaak	Gevolg
Oceanische circulatie
Koude zeestroom
Warme zeestroom

Neem de tabel over en vul aan

	Oorzaak	Gevolg
Oceanische circulatie	Wind die over zee waait sleurt het water mee	Herverdelen de warmte over het aardoppervlak
Koude zeestroom	Afkomstig uit een relatief koud gebied	Bij de subtropen ontstaan woestijnen
Warme zeestroom	Afkomstig uit een relatief warm gebied	Zorgen voor regen bij kustgebieden

Namibwoestijn - Namibië

www.rtlnieuws.nl

Aan de slag!

Opdracht 1 en 2 par 3.3. + opdracht 1 t/m 3 van werkblad Zeestromen in magister (extra oefeningen)

Of opdracht 1 t/m 5 van werkblad zeestromen. 

Waarom zorgt een koude zeestroom voor een woestijnklimaat bij de kust in de subtropen?

Wat zou er gebeuren met het klimaat als er geen zeestromen zijn? Leg uit.

Systeem van Köppen

• Wereld opgedeeld in klimaatgebieden
• Vijf zones:
  A) Tropisch regenklimaat
  B) droog klimaat
  C) maritiem klimaat
  D) continentaal klimaat
  E) koud klimaat 

p.89

Systeem van Köppen

Klimaatfactoren

Wat bepaalt het klimaat?

Geografische breedteligging

Waar de zon recht op de aarde schijnt is het warmer

Algemene regel: dicht bij de evenaar het warmst, bij de polen het koudst

De invalshoek van de zon

Gebergte en hoogte

Zorgt voor verschillen in temperatuur en neerslag

Type oppervlak

Gebieden aan zee: kleiner verschil in temperatuur tussen zomer en winter

Type oppervlak

Algemene regels: 

1. Hoe verder van zee, hoe minder neerslag er valt.
2. Wind van zee heeft in de winter een verwarmend effect op het land en in de zomer een verkoelend effect.

3. Warme zeestromen kennen meer verdamping en hebben een verwarmend effect. Koude zeestroom heeft minder verdamping en een verkoelend effect.

Land-zeeverdeling

van invloed op neerslag en temperatuur

Algemene regel:
Wind van zee brengt meer neerslag met zich mee dan wind over land.

Verder van zee zijn de temperatuurverschillen tussen zomer en winter groter dan bij zee.

Verklaar de temperatuurverschillen in Europa a.d.h.v. de klimaatfactoren

Atlaskaarten

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

• uitleggen hoe moessons ontstaan door het verschuiven van de ITCZ
  
  
• uitleggen hoe zeestromen invloed hebben op het klimaat 
  
  
• klimaatgebieden onderscheiden aan de hand van het systeem van Köppen
  
  

Herhaling 3.2

Welke van onderstaande beweringen zijn waar:

1. Als gevolg van de corioliskracht krijgt de wind op het zuidelijk halfrond een afwijking naar rechts
2. Op ongeveer 60 graden N.B. en Z.B. ligt een lagedrukgebied.
3. Poolwinden waaien altijd uit oostelijke richting.
4. De ITCZ bereikt op het zuidelijk halfrond een hogere breedte dan op het noordelijk halfrond
5. Moessons zijn halfjaarlijkse winden die tussen de keerkringen waaien
6. Op het noordelijk halfrond draait het circulatiepatroon van de zeestromen tegen de wijzers van de klok in. 

Woordenboek

Vul je persoonlijke woordenboek aan met de 

woorden die je nog niet kent:

Weer

Klimaat

Stralingsbalans

Invalshoek zon

Luchtdruk

Neerslag

Moesson

(aanlandige)wind

Buys Ballot

Corioliseffect

Passaat

ITCZ

Oceanische circulatie

Köppen

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de afsluitende foto

In januari 1992 sloeg tijdens een storm in de Grote Oceaan, halverwege tussen Hongkong en de V.S., een container van een vrachtschip overboord. Nu gebeurt dat dagelijks, maar de lading van deze container was bijzonder: bijna dertigduizend badspeeltjes. Gele badeendjes, blauwe schildpadden, rode bevers en groene kikkers: allemaal kwamen ze in de oceaan terecht. Bijna een jaar later spoelden duizenden speeltjes aan op de kust van Alaska. Een groot deel zat jaren vastgevroren in het Noordpoolijs. Pas in 2000 werden ze voor de kust van IJsland gesignaleerd. Nog steeds spoelen speeltjes, weliswaar sterk verweerd, aan op verschillende stranden in de wereld. Door het onbedoelde experiment met de badspeeltjes is waardevolle informatie verkregen over de zeestromen in de oceanen.