Les 3

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

WATER

Programma

Binnenkomst + absentie (5 min)

Check vorige les (5 min)

Opdracht 'waterbronnen' (15 min)

Uitleg waterbronnen (5 min)

Werkblad 'verschillende soorten rivieren' (5 min)

Uitleg verschillende soorten rivieren (5 min)

Onderzoekje 'verschillende gesteenten' (10 min)

Uitleg aquifer (5 min)

Afsluiting (5 min)

Weten we het nog?

Noteer op je wisbordje

1. Water wordt bijvoorbeeld gebruikt voor a..... b..... c..... d..... en e .........

2. Water dat gebruikt wordt bij de productie heet .....

3. Water dat gebruikt wordt om machines te koelen heet ....

4. In hoog Nederland wordt grondwater / oppervlakte water gebruikt als drinkwater.

5. De grond bestaat hier uit zand / klei en veen.

6. In laag Nederland wordt grondwater / oppervlakte water gebruikt als drinkwater.

7. De grond bestaat hier uit zand / klei en veen.

8. Onder de duinen zit veel zoetwater. Maar als we dit gebruiken dan a...... en b..... de duinen.

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je

1. tenminste 3 waterbronnen noemen + 1 voordeel en 1 nadeel per waterbron noemen;

2. de 4 verschillende soorten rivieren met elkaar vergelijken + herkennen op een afbeelding;

3. een voorbeeld geven van een regenrivier en een gemengde rivier;

4. uitleggen wat een aquifer is en welke rol gesteente daarbij speelt + een nadeel noemen van het gebruik van water uit een aquifer.

Drinkwater

Huishouden

Persoonlijke verzorging

Recreatie

Transport

Landbouw

Functies van water voor de mens

Drinkwater

Huishouden

Persoonlijke verzorging

Recreatie

Transport

Landbouw

Maar waar komt al dat water vandaan?

Aan het werk- groep 1

Wat: 

- Opdracht 'Waterbronnen'

Hoe: drietallen

Hulp: GEEN!

Tijd: 10 minuten

Klaar: Maken werkboek blz. 124 + 125 

vraag 2ab + 3 + 4

Aan het werk- groep 2

Wat: 

- Opdracht 'Waterbronnen'

Hoe: viertallen

Hulp: groep + tekstboek (paragraaf 3.8) + docent

Tijd: 10 minuten

Klaar: Maken werkboek blz. 124 + 125 

vraag 2ab + 4

Waterbronnen 

Waar komt al het water dat wij dagelijks gebruiken vandaan?

Welke voor- en nadelen hebben deze waterbronnen?

Neerslag ->

Voordeel: Een overschot is op te slaan en te gebruiken als grijswater (wc doorspoelen of de autowassen)

Nadeel 1: Door klimaatverandering neemt de neerslag in sommige delen van de wereld sterk af.

Nadeel 2: Neemt de intensiteit toe, dan neemt ook de kans op overstromingen toe.

Stuwmeren ->

Voordeel: Je kunt met dit water ook duurzame energie opwekken + reserve water.

Nadeel 1: Door opwarming van de aarde, verdampt er meer water.

Nadeel 2: Het water kan makkelijk vervuild raken.

Waterbronnen 

Oppervlakte water -> wisbordje: noem 3 voorbeelden van oppervlakte water!

Voordeel: Dit water is makkelijk en goedkoop te winnen.

Nadeel 1: Door opwarming van de aarde, verdampt er meer water.

Nadeel 2: Het water kan makkelijk vervuild raken.

Grondwater ->

Voordeel: Dit water heeft zichzelf al voor een groot deel gezuiverd.

Nadeel 1: Soms is dit water onbereikbaar voor winning omdat het te diep in de grond zit.

Nadeel 2: Soms is dit water onbruikbaar omdat het te zout is.

Zeewater -> 

Voordeel: Dit water is in zeer grote hoeveelheden aanwezig op aarde.

Nadeel 1: Het kost veel geld om dit water geschikt te maken als drinkwater (dus om het zoet te maken!)

Nadeel 2: Het kost veel (fossiele) energie om dit water geschikt te maken als drinkwater (dus om het zoet te maken!)

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je

1. tenminste 3 waterbronnen noemen + 1 voordeel en 1 nadeel per waterbron noemen;

2. de 4 verschillende soorten rivieren met elkaar vergelijken + herkennen op een afbeelding;

3. een voorbeeld geven van een regenrivier en een gemengde rivier;

4. uitleggen wat een aquifer is en welke rol gesteente daarbij speelt + een nadeel noemen van het gebruik van water uit een aquifer.

Aan het werk- groep 1

Wat: 

- Werkblad 'verschillende soorten rivieren' (versie B)

Hoe: alleen

Hulp: tekstboek (paragraaf 3.1)

Tijd: 5 minuten

Klaar: Maken werkboek blz. 103 vraag 6

Aan het werk- groep 2

Wat: 

- Werkblad 'verschillende soorten rivieren'

(Versie A)

Hoe: viertallen

Hulp: groep + tekstboek (paragraaf 3.1) + docent

Tijd: 5 minuten

Klaar: Maken werkboek blz. 103 vraag 6ac

Vier soorten rivieren

Er bestaan vier soorten rivieren:

Gletsjer- of smeltwater rivier

- Ontstaat hoog in de bergen.

- Het water is afkomstig van gesmolten sneeuw en ijs

- Bevat het meeste water in de zomer (hoge temperatuur!)

Regenrivier -> De Maas

- Het water is afkomstig uit neerslag -> op je wisbordje: 3 vormen van neerslag!

- Bevat het meeste water in de herfst en winter (meer neerslag)

Gemengde rivier -> De Rijn

- Het water is afkomstig van gesmolten sneeuw en ijs én van neerslag

- De rivier bevat het hele jaar door ongeveer even veel water (lente + zomer = smeltwater, herfst + winter = neerslag)

De Maas is een regenrivier.

De maas (=regenrivier) en Rijn (=gemengde rivier) in Nederland 

Wadi

Een bijzonder rivier is de wadi ->

Wadi's komen voor in droge gebieden (bijvoorbeeld het Midden-Oosten).

Het grootste deel van het jaar bevat een wadi geen water -> je kunt over de bodem van de rivier lopen!

Maar als het regent stroomt de wadi snel vol -> soms gaat dit zo snel dat het mensen overvalt en zij verdrinken!

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je

1. tenminste 3 waterbronnen noemen + 1 voordeel en 1 nadeel per waterbron noemen;

2. de 4 verschillende soorten rivieren met elkaar vergelijken + herkennen op een afbeelding;

3. een voorbeeld geven van een regenrivier en een gemengde rivier;

4. uitleggen wat een aquifer is en welke rol gesteente daarbij speelt + een nadeel noemen van het gebruik van water uit een aquifer.

Onderzoekje 'Verschillende gesteenten'

Wat: 

Werkblad 'verschillende soorten gesteenten'

Hoe: in je groepje (drie- of viertal)

Hulp: docent

Tijd: 10 minuten

Klaar: Maken werkboek blz. 124 vraag 4

Aquifer

Een bijzonder vorm van grondwater is de aquifer.

Een aquifer is een watervoorraad diep in de ondergrond.

De ondergrond is opgebouwd uit verschillende lagen gesteente.

Die lagen zijn in verschillende tijden ontstaan en (meestal) geldt de regel: hoe dieper, hoe ouder de laag gesteente.

Sommige van deze lagen zijn massief: er zit geen enkel gaatje in en dus komt er niets doorheen.

Andere lagen zijn juist poreus: er zitten allemaal gaatjes in waarin water zit opgeslagen.

Bij een aquifer is er eerst een laag van massief gesteente ontstaan, waardoor water niet weg kon.

Daarop kwam een laag met poreus gesteente te liggen waar water wel doorheen kon.

Maar daarop zat weer een laag met massief gesteente, waardoor er geen water meer bij kwam. Het water zat nu opgesloten.

Het water in de aquifer is miljoenen jaren geleden opgeslagen. Daarom noemen we het ook wel fossielwater.

We kunnen het water in de aquifer nu oppompen. Maar we kunnen het niet aanvullen. Op is dus ook echt op!

 

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je

1. tenminste 3 waterbronnen noemen + 1 voordeel en 1 nadeel per waterbron noemen;

2. de 4 verschillende soorten rivieren met elkaar vergelijken + herkennen op een afbeelding;

3. een voorbeeld geven van een regenrivier en een gemengde rivier;

4. uitleggen wat een aquifer is en welke rol gesteente daarbij speelt + een nadeel noemen van het gebruik van water uit een aquifer.

Een hernieuwbare en niet hernieuwbare aquifer.

Afronding

Wat heb je geleerd?

Hoe heb je meegedaan?

Huiswerk

Wat moeten we nu echt weten?

Op je wisbordje: 

1. Water wordt bijvoorbeeld gebruikt voor a..... b.....en c.....

2. Voorbeelden van bronnen waar dit water vandaan komt zijn a...., b.... en c....

3. Een rivier is een voorbeeld van oppervlaktewater / grondwater.

4. Een regenrivier heeft het meeste water in de zomer/ winter.

5. Een gletsjerrivier heeft het meeste water in de zomer / winter.

6. Een rivier die bijna het hele jaar door droog staat heet een ....

7. De Maas is een voorbeeld van een gletsjerrivier/ regenrivier/ gemengde rivier.

8. De Rijn is  een voorbeeld van een gletsjerrivier/ regenrivier/ gemengde rivier.

9. Een aquifer bevat hernieuwbaar/ niet hernieuwbaar water.

10. De regel is dan ook ....

Hoe heb ik deze les meegedaan?

😒🙁😐🙂😃

Huiswerk

Werkboek blz. 124 + 125 maken vraag 2ab + 3 + 4

Werkboek blz. 103 maken vraag 6abc