H 6 paragraaf 1; Nederland duurzaam?

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 6

Nederland: klimaat en duurzaamheid

Paragraaf 1

Nederland duurzaam?

Energie

Leerdoelen par. 1

• Je kent de begrippen van deze paragraaf (ook uit het basisboek)
• Je weet waardoor de aarde opwarmt
  
• Je weet welke manieren er zijn om de uitstoot van CO2 te verminderen: energiebesparing en energietransitie
  
• Je kunt de omvang en de soorten duurzame energie in Nederland benoemen
  

Leerdoelen par. 1

• Je kan de koolstofkringloop uitleggen
• Je weet wat het verschil is tussen het broeikaseffect en het versterkt broeikaseffect

Wat zijn de belangrijkste vormen van energie?

1. Steenkool

Wat zijn de belangrijkste vormen van energie?

2. Aardolie

Wat zijn de belangrijkste vormen van energie?

2. Aardgas

Zet in de goede volgorde

Hoe is steenkool ontstaan?

Wat is de betekenis van fossiele energiebronnen?

Wat is de betekenis van fossiele energiebronnen?

Fossiele energiebronnen

Wat zijn de gevolgen van het gebruik van fossiele energie voor de atmosfeer?

Zonder fossiele brandstoffen was het hoge ontwikkelingspeil van Nederland (en veel andere landen) niet mogelijk geweest.

Fossiele energiebronnen

Maken

Maak van par. 1: vraag 1-5

Nakijken

Vraag 1

a Broeikasgassen houden warmte vast. Als ze er niet zouden zijn, zou het te koud zijn op aarde.

b Verschillen tussen het linker- en het rechterdeel van figuur 5.21:

1) rechts: er wordt meer warmte vastgehouden

 2) rechts: er gaat minder warmte naar atmosfeer

c Er zit meer CO₂ (broeikasgas) in de lucht (versterkt broeikaseffect) in het rechterdeel van figuur 5.21.

Nakijken

Vraag 5

a Aardgas en aardolie zijn samen 80%.

c fossiele brandstoffen: Nederland verbruikt meer aardgas en minder steenkool.

 duurzame energie: Nederland verbruikt meer biomassa (en wind), en minder hydro-elektriciteit.

d In Nederland wordt / werd veel aardgas gewonnen.

Nakijken

Vraag 5

b

Wat zijn de gevolgen van het gebruik van fossiele energie voor de atmosfeer?

Versterkt broeikaseffect

Wat zijn voorbeelden van klimaatverandering in Nederland?

Maken

Maak van par. 1: vraag 7

Nakijken

Vraag 7

a ongeveer 15 % (doel in 2030: 37%)

b De uitstoot is tussen 1990 en 2018 licht gedaald.

c industrie en energiecentrales

d 1) Het gebruik van elektriciteit neemt sterk toe, bijvoorbeeld door steeds meer elektrische auto’s.

 2) Er is meer verbruik door luchtwarmtepompen, omdat huizen van het gas af gaan.

e De CO2-uitstoot van steenkool is veel groter dan die van aardgas of biomassa.

B61 Wind

B141 Koolstofkringloop

Maken

Maak van par. 1: vraag 2

Nakijken

Vraag 2

a 1) verbranding van fossiele brandstoffen (verkeer, industrie, huishoudens)

 2) ontbossing (minder opname CO₂)

 3) landbouw (akkerbouw: opname CO2)

b De hoeveelheid CO₂ neemt daardoor af.

c als kalk, steenkool en aardolie

d door vulkaanuitbarstingen, bosbranden en ademhaling

B142 Versterkt Broeikaseffect

 klimaatverandering

Maken

Maak van par. 1: vraag 3-4-6

Nakijken

Vraag 3

a + b

En ergiebesparing	Energietransitie
Isolatie	Geen fossiele brandstoffen, alleen duurzamen groene energie
Energiezuinige apparaten
Verwarming een graadje lager
Korter douchen
Fiets, ov, zuinige auto

Nakijken

Vraag 3

c Eigen antwoord leerling, bijvoorbeeld:

 Nee, ik heb bijvoorbeeld energie nodig om mijn telefoon op te laden, of om warm te kunnen douchen.

d Eigen antwoord leerling, bijvoorbeeld:

 1) minder lang douchen

 2) (elektrische) fiets gebruiken in plaats van een brommer/scooter

Nakijken

Vraag 4

a 1) als er steeds opnieuw planten en bomen worden aangeplant (geen ontbossing)

 2) als er afvalhout (zaagsel, sloophout, stammetjes, takken) en tuinafval voor wordt gebruikt

b 1) als er veel bomen voor worden gekapt (minder opname CO2)

 2) als het hout vervoerd moet worden

 3) als er centrales gebouwd worden (veel uitstoot CO2 )

c 1 hydro-elektriciteit

 2 geothermische energie

d Er is in Nederland geen gebergte (weinig reliëf) en geen vulkanisme.

Nakijken

Vraag 6

a

Nakijken

Vraag 6

b 1 Ze raken nooit op.

 2 Het is schone energie (geen CO2).

c Het is minder betrouwbaar (er is regelmatig geen wind of geen zon).

d Dat is afhankelijk van waarmee de elektriciteit is opgewekt: kolencentrales zijn niet duurzaam, wind- en zonne-energie zijn wel duurzaam.

Hoe kan Nederland minder duurzaam worden?

1. Isolatie
2. Stoppen kolen en gas
3. Meer duurzame energie opwekken
4. Meer landbouw toepassen.

Met welke 'duurzame' energiebron wekt Nederland de meeste 'duurzame' energie op?

1. biomassa
2. bodemwarmte
3. windenergie
4. zonne-energie

Wat is het versterkt broeikaseffect?

1. Opwarming van de aarde door meer CO2 in de lucht
2. Opwarming van de aarde door de natuur
3. Afkoeling van de aarde door de mens
4. Afkoeling van de aarde door de natuur

Wat is hydro-elektriciteit?

1. Elektriciteit opgewekt met aardwarmte
2. Elektriciteit opgewekt met biomassa
3. Elektriciteit opgewekt met wind
4. Elektriciteit opgewekt met water

Wat is energietransitie?

1. voorzien in eigen behoeften zonder dat het milieu belast wordt en zonder dat grondstoffen uitgeput raken
2. net zoveel energie verbruiken als dat er wordt opgewekt in een huis
3. de hoeveelheid afval per kilo die een persoon produceert per jaar in Nederland
4. het overschakelen van het gebruik van fossiele energie naar duurzame energie, bijvoorbeeld zonne-energie

Steenkool is een

1. Fossiele brandstof
2. Hernieuwbare hulpbron

Wat is steenkool?

1. Samengeperste planten van miljoenen jaren oud
2. Samengeperste zeediertjes van miljoenen jaren oud
3. Een sponzige laag van dode planten
4. Steenkool is een veenlaag uit de Middeleeuwen

aardolie (1p)

1. hernieuwbaar
2. niet-hernieuwbaar

Wat was aardolie voordat het aardolie werd?

1. Dode plankton en andere zeedieren
2. Dode bladeren, takken, struiken en bomen
3. Lava en as
4. Zand en klei