Katern 1: Industriële samenleving _M3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2,3

Burgers en stoommachines

De opkomst van de machines

Industriële samenleving schoolexamen 1

mavo 3 22/23

➤Voor welke groep werknemers heeft de fabrikant een voorkeur? 

Geef ook een reden waarom hij voor deze groep kiest.

Gebruik de bron

Na de invoering van de Woningwet kon de overheid de woningen van arbeiders verbeteren. De situatie op de foto in de bron kan zowel een oorzaak als een gevolg zijn van de Woningwet.

➤Kies uit één van de twee: óf oorzaak óf gevolg van de Woningwet. Geef één argument dat past bij je keuze.

Gebruik de bron

➤Is het de overheid tussen 1930 en 1936 wel of niet gelukt om de werkloosheid te verminderen? Verklaar je antwoord met behulp van de tabel.

Gebruik de bron

Aan het einde van de 19e eeuw werd verschillend gedacht over de manier waarop de armoede bestreden moest worden.

➤Leg uit op welke wijze de socialisten de armoede wilden bestrijden. Gebruik daarvoor de volgende drie begrippen: algemeen kiesrecht, politieke macht en sociale wetten.

Je mag meer dan één zin gebruiken.

Hieronder staan drie uitspraken over de rol van de overheid in de eerste helft van de 20e eeuw:

➤Combineer de juiste uitspraak met de juiste groep.

Naast de overheid moet de kerk een duidelijke rol in de armenzorg blijven spelen.

Niet de kerk, maar de overheid moet de armenzorg regelen.

Armenzorg is geen taak van de overheid.

katholieken en protestanten

liberalen

socialisten

 ➤Wie zullen het vooral met de inhoud van deze toespraak eens zijn geweest?

Gebruik de bron

1. de armen en de liberalen
2. de armen en de socialisten
3. de rijken en de liberalen
4. de rijken en de socialisten

 ➤Deze tekst is kenmerkend voor

Gebruik de bron

1. katholieken
2. liberalen
3. protestanten
4. sociaal-democraten

In 1937 maakte minister Romme van Sociale Zaken een wetsvoorstel om betaald werk voor getrouwde vrouwen moeilijker te maken.

➤Dit wetsvoorstel past bij de ideeën van

1. confessionelen
2. liberalen
3. socialisten

Wat hoort er NIET bij de agrarische revolutie?

1. Er kwam meer landbouwgrond beschikbaar
2. Uitvinding van kunstmest
3. Een ingewikkelder vruchtwisselstelsel
4. De kindersterfte nam af

Wat was GEEN oorzaak van de agrarische revolutie?

1. Bevolkingsgroei
2. Woeste gronden werden opgekocht
3. Moderne fokmethodes
4. Te weinig arbeiders voor de fabrieken

Wat houdt een demografische revolutie in?

1. Meer mensen gaan verhuizen naar de stad
2. Grote bevolkingsgroei
3. Grote hoeveelheid mensen gaat verhuizen
4. Meer mensen doen aan landbouw

Waar begon de Industriële Revolutie?

1. Nederland
2. Frankrijk
3. Groot-Brittannië
4. Spanje

De industriële revolutie begon waar het begon omdat:

1. Daar de meeste fabrieken waren
2. zij beschikten over grondstoffen
3. zij fabrieken stichtten in koloniën
4. er te weinig mensen op het platteland leefden

Waarom wordt de industrialisatie een (industriële) revolutie genoemd?

Omdat de industrialisatie....

1. Een gevolg was van de Franse Revolutie.
2. Een ingrijpende verandering was.
3. Heel snel verliep.
4. Met veel geweld plaatsvond.

Bekijk de afbeelding.

Welk begrip past het beste bij deze afbeelding?

1. Industrialisatie.
2. Huisnijverheid.
3. agrarische revolutie
4. Dienstensector.

Welke zin(nen) over huisnijverheid is/zijn waar?

1. Huisnijverheid vond alleen in de steden plaats
2. Er werden vooral wollen en katoenen stoffen gemaakt
3. Door uitvindingen werd huisnijverheid belangrijker
4. Huisnijverheid past bij een landbouw-stedelijke samenleving

Welke uitvinding zie je op de afbeelding?

1. Stoommachine
2. Waterframe
3. Spinning Jenny
4. Schietspoel

Wat deed James Watt?

1. Hij vond de stoommachine uit
2. Hij vond de spinning Jenny uit
3. Hij vond de schietspoel uit
4. Geen van bovenstaande antwoorden is goed

Waar werden fabrieken NIET gebouwd?

1. bij rivieren
2. bij steden
3. op het platteland
4. aan spoorwegen

Ingrijpende verandering in de productiemethoden, waarbij handarbeid wordt vervangen door machines

1. Industrialisatie
2. Industrie
3. Industriële revolutie
4. Industriële samenleving

Wat is een belangrijk kenmerk van een industriële samenleving?

1. De landbouw stelt heel weinig voor.
2. De bevolking heeft de macht.
3. De meeste mensen wonen in steden.
4. Er zijn kolonies waarmee wordt gehandeld.

De industriële revolutie is .....

1. Een gebeurtenis
2. Een persoon
3. Een verschijnsel
4. Een ontwikkeling

Welke energiebron werd vooral gebruikt tijdens de industriële revolutie?

1. Olie
2. Gas
3. Kolen
4. Elektriciteit

Welke vormen van energie kende men vóór de Industriële Revolutie?

1. windkracht, stoomkracht, spierkracht
2. windkracht, waterkracht, spierkracht
3. waterkracht, stoomkracht, spierkracht
4. windkracht, stoomkracht, waterkracht

Wat hoort NIET bij de sociale kwestie?

1. Lage lonen
2. Lange werktijden
3. Slechte wegen
4. Onveilige fabrieken

Wat wilden de fabrieksbazen?

1. De arbeiders slecht behandelen
2. De loonkosten zo laag mogelijk houden
3. De arbeiders het naar hun zin maken
4. Het beste voor zowel zichzelf als de arbeiders

Waarom wilden de fabrikanten op loon besparen?

1. Ze vonden dat de arbeiders niet meer geld nodig hadden
2. Omdat ze het geld simpelweg niet hadden.
3. Op andere zaken (machines, grondstoffen) viel niet af te dingen.
4. De kerk en overheid konden de armen helpen met liefdadigheid

Waarom voerden de fabrieksbazen nachtarbeid in?

1. 's Nachts stroomden de rivieren harder
2. Om de arbeiders te straffen
3. Omdat het slecht voor de machines was als ze 's nachts stil stonden
4. Een fabriek die 24 uur per dag produceerde leverde meer op

Wat kon je zeggen over de huizen in een industriestad?

1. Ze waren klein, maar wel netjes
2. Er werd goed nagedacht over de uitbreiding van de stad
3. Het was vies en rommelig
4. Er waren geen huizen

'Politieke stroming die zoveel mogelijk vrijheid voor de burgers wil'. Dit is het...

1. Liberalisme
2. Socialisme

Proletariaat is een ander woord voor...

1. Rijke fabrieksbezitters
2. Arme arbeiders

De bourgeoisie is te vergelijken met...

1. Combinatie van boeren en arbeiders
2. Combinatie van adel en rijke burgers
3. Combinatie van adel en geestelijkheid
4. Combinatie van burgers en geestelijkheid

Hoe noem je een samenleving waarin mensen ongelijk zijn op basis van bezit?

1. klassensamenleving
2. hiërarchische samenleving
3. stedelijke samenleving
4. standensamenleving

Wat voorspelde Karl Marx?

1. De arme arbeiders zouden in opstand komen
2. De koning zou onthoofd worden
3. De bourgeoisie zou in opstand komen
4. het liberalisme zou in heel de wereld overheersen

Een bewering over werken in de fabriek in de 19e eeuw

De werkomstandigheden in de fabriek waren ongezond. Toch lieten werkgevers vooral vrouwen en kinderen in de fabriek werken.

1. Deze bewering is juist
2. Deze bewering is onjuist

Door het gebruik van de stoommachine waren er minder plaatsen geschikt voor de bouw van een fabriek dan bij het gebruik van het waterrad.

1. Deze bewering is juist
2. Deze bewering is onjuist

Het loon van de arbeiders was laag.

Staat in de volgende zin hiervan een oorzaak of gevolg?

De fabrikant wil zo veel mogelijk winst maken.

1. oorzaak
2. gevolg

Het loon van de arbeiders was laag.

Staat in de volgende zin hiervan een oorzaak of gevolg?

Slecht en eentonig voedsel

1. oorzaak
2. gevolg

⇒Vul aan: Urbanisatie is ...

1. de groei van steden, doordat mensen van het platteland naar de stad verhuizen.
2. de groei van steden, waarna mensen vanuit de stad naar het platteland verhuizen.
3. de groei van steden, doordat mensen in de fabrieken willen werken.
4. de groei van het platteland, doordat mensen niet meer in de vieze arbeiderswijken willen wonen.

Doordat de arbeiders dicht op elkaar woonden, was er nauwelijks criminaliteit. Arbeiders konden elkaar immers altijd helpen wanneer iemand werd aangevallen of bedreigd.

1. Deze bewering is juist
2. Deze bewering is onjuist

⇒Door wie wordt de uitspraak gedaan?

"Ik kom op voor de belangen van de arbeiders."

1. liberaal
2. socialist
3. feminist

⇒Door wie wordt de uitspraak gedaan?

"De overheid moet zich zo min mogelijk bemoeien met de economie."

1. liberaal
2. socialist
3. feminist

Steden groeiden omdat er fabrieken werden gebouwd en steeds meer mensen in deze fabrieken kwamen werken.

De bevolking op het platteland daalde machines namen werk over.

Mensen trekken weg van het platteland en staan in rijen te wachten voor werk in de steden.

Wat past bij industrialisatie?

Sleep dit in het vak..

arbeiders

fabrieken

Engeland

huisnijverheid

Zet de zinnen in de juiste volgorde.

1

2

3

4

5

Door de komst van machines waren er op het platteland minder arbeiders nodig.

Door de uitvinding van de stoommachine komen er verschillende nieuwe machines.

Veel arbeiders trekken naar de stad en gaan werken in de fabrieken.

De meeste mensen wonen en werken op het platteland.

De arbeiders in de steden gaan wonen in arbeiderswijken.

Zet in de goede volgorde...

Stoommachines maakten honderden draden

Een spinnewiel maakt 1 draad

Kinderen werken nu ook in stoommachine fabrieken

Spinning Jenny maakt 16 draden

Water jenny werkt op waterkracht

En dan hebben we het nog niet eens over het zware werk in de___________________. De machines moesten _____________ op stoom blijven. Als één machine zou uitvallen, viel de hele fabriek uit; halverwege _________________   was er dus niet bij. Daarom werkten arbeiders in ploegen van minimaal _______________   uur, zodat ze elkaar twee keer per dag konden aflossen. Vermoeide arbeiders kwamen vaak in de machine terecht, ketels ________________. Er hing voortdurend roet in de lucht die heel slecht was voor de ______________ , en kolendamp waardoor je kon ____________. 

Sleep de juiste woorden naar de open plekken:

fabrieken

altijd

uitrusten

twaalf

ontploften

longen

stikken

Zijn de stellingen juist of onjuist?

JUIST

ONJUIST

Over het algemeen groeit de bevolking sneller in een 

industriële samenleving dan in een landbouwstedelijke samenleving.

.

In de fabrieken was er meer werk voor geschoolde dan voor ongeschoolde arbeiders. 

Ongelukken in fabrieken kwamen weinig voor.

Fabriekseigenaren stonden in de samenleving onder aan de sociale ladder.

De textielindustrie bloeide (= was erg succesvol) tijdens de industriële revolutie in Engeland.

Maak de juiste combinaties.

Huisnijverheid

Fabriekswerk

De meest gebruikte energiebron is spierkracht

Voornamelijk te vinden in stedelijke gebieden.

Vind plaats bij mensen thuis

Gebruik van stoomkracht

Massaproductie

Creëerde heel veel banen

Maak de juiste combinaties.

Laagste sociale klasse

Middenklasse

Hoogste sociale klasse

Fabrieksarbeiders

Woonden in de buitenwijken van de stad

Winkeliers

Grondbezitters

Kinderverwaarlozing kwam het meeste 

voor in deze sociale laag

Fabrikanten