3.2 Periodiek Systeem

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

3.2 Periodiek Systeem

herhaling 3.1 Atoommodel

Atoombouw:

Kern: bevat protonen en neutronen

Elektronenwolk: bevat elektronen die zich in banen rondom de kern bewegen. Dit noemen we schillen.

K-schil: max. 2 elektronen
L-schil: max. 8 elektronen
M-schil: max. 18 elektronen

herhaling 3.1 Atoommodel

Dus een atoom bestaat uit protonen, elektronen en neutronen, maar hoeveel?

Periodiek Systeem blz. 272

Atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

Massagetal = aantal protonen + aantal neutronen

Isotopen:

Zelfde atoomsoort dus hebben een gelijk aantal protonen en elektronen, maar een verschillend aantal neutronen.

herhaling 3.1 Atoommodel

Wat weegt een atoom?

Omdat de massa's zo klein zijn gebruiken we als eenheid voor atoommassa vaak de massa in u (= atomaire massa eenheid) .

1 u = 1,67 ·10 ^-27 kg 

       =  1,67 ·10 ^-24 g

Hoeveel protonen bevat calcium?
(typ alleen het getal in).

Goud heeft atoomnummer 79 en massagetal 197.
Wat is de massa in u?

(20 s)

1. 79
2. 197
3. 118
4. 276

Goud heeft atoomnummer 79 en massagetal 197.
Wat is het aantal elektronen?

(20 s)

1. 79
2. 197
3. 118
4. 276

Goud heeft atoomnummer 79 en massagetal 197.
Wat is het aantal neutronen?

(30 s)

1. 79
2. 197
3. 118
4. 276

Goud heeft atoomnummer 79 en massagetal 197.
Wat is de massa in gram?

(30 s)

1. 
2. 
3. 
4. 

3.2 Periodiek Systeem

Leerdoelen

• Opbouw huidige periodiek systeem (PS) kunnen beschrijven
• Uitleggen wat groepen en perioden zijn
• Globaal weer kunnen geven waar metalen en niet metalen in het PS staan.
• De namen van de groepen 1,2,17 en 18 uit PS kennen

3.2 Mendelejev

Einde 19e eeuw: 63 elementen bekend, maar

geen samenhang. Dimitri Mendelejev rangschikte in

 1869 deelementen naar atoommassa.

Ook voorspelde hij (vrijwel juist) het bestaan van

toen nog onbekende atoomsoorten.

Door Rutherfords ontdekking van protonen kon

de huidige rangschikking naar atoomnummer

gemaakt worden.

Indeling Periodiek Systeem

Grofweg kun je de atoomsoorten

in metalen en niet-metalen.

     Metalen

Metalen geleiden stroom en 

warmte, en hebben een 

metaalglans.

Indeling Periodiek Systeem

Een kolommen worden een
groep genoemd.
De rijen heten een periode.

Hoe zijn de atomen in het huidige periodiek systeem gerangschikt?

1. naar grootte
2. naar massa
3. naar aantal neutronen
4. naar atoomnummer

Hoe heet een kolom in het periodiek systeem?

1. groep
2. rij
3. periode
4. deel

Welke atoomsoort is geen metaal?

1. Calcium
2. Magnesium
3. Natrium
4. Neon

Welke bewering is niet juist?

1. Alle metalen hebben hebben een metaalglans
2. Alle metalen geleiden stroom
3. Alle metalen reageren met zuurstof en water
4. Alle metalen geleiden warmte

Indeling Periodiek Systeem

De atoomsoorten in een

groep hebben vaak dezelfde

chemische eigenschappen.

Indeling Periodiek Systeem

Sommige groepen hebben een
naam:
Groep 1 = alkalimetalen (H niet)
Groep 2 = aardalkalimetalen
Groep 17 = halogenen
Groep 18 = edelgassen

Deze moet je kennen (boek blz. 101)

Indeling Periodiek Systeem

Dezelfde chemische

eigenschappen:

Groep 1 = alkalimetalen (H niet)

reageren heftig met water

Groep 2 = aardalkalimetalen

reageren met water en

1 op 1 met een zuurstofatoom.

Bijv: 2 Ca + O₂ -> 2 CaO

Indeling Periodiek Systeem

Dezelfde chemische

eigenschappen:

Groep 17 = halogenen

reageren heftig met metalen

Groep 18 = edelgassen

reageren vrijwel niet

Welke naam heeft groep 1 in het periodiek systeem?

1. alkalimetalen
2. aardalkalimetalen
3. halogenen
4. edelgassen

De atoomsoorten F, Cl, Br en I behoren tot de

1. alkalimetalen
2. aardalkalimetalen
3. halogenen
4. edelgassen

Welke bewering is juist?

1. Halogenen zijn niet reactief
2. Edelgassen reageren makkelijk met andere atoomsoorten
3. Alkalimetalen en aardalkalimetalen kunnen met water reageren
4. Metalen reageren altijd goed met elkaar.

Edelgassen

De edelgassen (groep 18) zijn stabiele stoffen.

Dit komt door de verdeling van de elektronen: de schillen of subschillen zitten “vol”. Dit noemen we een edelgasconfiguratie.

Andere atomen ‘streven” ook naar deze verdeling door bijvoorbeeld met elkaar te reageren.

Huiswerk voor de volgende les

Maak in je schrift opdrachten 3.2 

Leren de Atomen uit het periodiek systeem volgende les een formatieve toets en daarna de echte en die moet voldoende worden afgesloten!