H8.2 Abstractie

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Abstractie

H8.2 De Bespiegeling

RSG Enkhuizen

[e-mail]

Herhaling

Waar hebben we het over gehad de afgelopen weken?

Leerdoelen

- Je kan uitleggen wat de ideologische achtergrond is van Mondriaan en De Stijl.

- Je kan de stijlkenmerken van abstractie benoemen in een gegeven kunstwerk (Victory Boogie Woogie).

- Je kan de stijlkenmerken van De Stijl benoemen in een gegeven kunstwerk.

- Je kan vormgevingskenmerken van Boogie Woogie benoemen.

Vandaag:

Abstractie

Vandaag:

Abstractie

Schilderkunst raakt los van de zichtbare werkelijkheid

Abstracte kunst geeft de werkelijkheid niet weer. Dit houdt in dat er geen voorstelling is. Het hoeft geen vertaling meer te zijn van wat je ogen zien. 

Abstractie in theater en dans, hoe?

Theater en dans worden abstract genoemd als een eenduidig verhaal en een herkenbare werkelijkheid ontbreken. 

Abstractie in muziek

Instrumentale muziek is vrijwel altijd abstract. Muziek wordt dan ook als voorbeeld gezien voor andere vormen van abstracte kunst.

Abstractie past bij het modernisme!

Modernisten hebben de behoefte om bestaande regels te vervangen. Waar de expressionisten alle regels verwerpen en andere modernisten juist een compleet nieuwe set regels creëren, zien abstracte kunstenaars de mogelijkheid om de hogere waarheid achter de alledaagse werkelijkheid te laten zien.

1914-1918

Eerste Wereldoorlog

WOI en abstractie

Tijdens de Eerste Wereldoorlog groeit bij Europese avant-gardisten het verzet tegen de bestaande orde. Zo ook bij de kunstenaars die abstract werk gaan maken.

Vandaag in Abstractie:

Piet Mondriaan en beschouwing beeldende kunst

Piet Mondriaan en de boogiewoogie, beschouwing van muziek

De Stijl 

(en Mondriaan)

Streven naar harmonie 

Geen alledaagse werkelijkheid weergeven

Wil universele waarheid weergeven

Victory Boogie Woogie

De Boogie Woogie

Vormgeving muziek

- Rechterhand speelt geïmproviseerde delen

- Linkerhand speelt doorlopend ritme

- 'Pompende' bas

Vormgeving schilderij

- Overall compositie

- Primaire kleuren, zwart en wit

- Strakke horizontale en verticale lijnen

- Vlakjes in een herhalend ritme

- Variaties met kleurvlakken

Vergelijk de twee kunstwerken:

Leg uit hoe twee vormgevingselementen van de Boogie Woogie te koppelen zijn aan twee vormgevingselementen van de Victory Boogie Woogie.

Mondriaan haalde niet alleen inspiratie uit dat wat te zien is. Hij liet zich ook inspireren door muziek, zoals in deze Victory Boogie Woogie (1942-1944). 

Laat leerlingen de Boogie Woogie beschouwen en laat ze kenmerken opschrijven. 

Deel een analyseformulier uit aan de leerlingen, bijvoorbeeld het formulier https://expertisecentrum-kunsttheorie.nl/wp-content/uploads/Van-de-Kamp_2020_Kunst-analyseren_begrippen_6-2-2020.pdf

Als de leerlingen klaar zijn, mogen ze deze kenmerken vergelijken met het beeld dat Mondriaan heeft gemaakt. 

Zijn er overeenkomsten?

Wat heb je vandaag geleerd?

Huiswerk:

Maak opdracht 23

Daarna: herhaling !

Maak 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20

Opdracht 23:

Veel beeldende kunst in de eerste helft van de twintigste eeuw wordt abstract. Noem twee aspecten van abstracte beeldende kunst die aansluiten bij het modernisme.

Leerdoelen

- Je kan uitleggen wat de ideologische achtergrond is van Mondriaan en De Stijl. 

De Stijl verlangt te midden van de chaos van de oorlog naar innerlijke rust, harmonie en orde. Mondriaan wil niet langer de zichtbare alledaagse werkelijkheid weergeven (met willekeurige vormen en kleuren). Hij wil een universele waarheid uitbeelden die daarachter schuil gaat. Hierbij wordt elke vorm van willekeur uitgesloten.

Leerdoelen

Je kan de stijlkenmerken van abstractie benoemen in een gegeven kunstwerk (Victory Boogie Woogie).

- Geen herkenbare voorstelling

Leerdoelen

Je kan de stijlkenmerken van De Stijl benoemen in een gegeven kunstwerk.

Kenmerken van De Stijl:

- Er wordt vaak gebruik gemaakt van een over-all compositie

- Er wordt gebruik gemaakt van primaire kleuren, zwart, wit en grijs.

- Er wordt meestal gebruik gemaakt van een horizontaal en verticaal assenstelsel.

Leerdoelen

Je kan vormgevingskenmerken van Boogie Woogie benoemen.

Ritme: voortstuivend, herhalend, up-tempo (alsof het het ritme van een metropool is)

Melodie: vaak geïmproviseerd

Geïnspireerd op ragtime

Ragtime: Gecomponeerde pianomuziek met in het ritme verrassende en afwijkende accenten. De begeleiding heeft een strak metrum, de melodie speelt hier tegenin. (Ragged time betekent gescheurde maat).