Opvoeden les 4

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Opvoeden 

Les 4

Planning

• Terugblik
• Lesdoelen 
• Opvoedingsproblemen
• Probleem, spanning, crisis of nood
• Draagkracht en draaglast
• Risicofactoren
• Afsluiten

Lesdoelen

• De student kan inschatten in hoeverre de opvoedingsproblemen voor risico's zal zorgen. 
• De student kan de geleerde theorie toepassen door een overzicht te maken van de draagkracht en draaglast.  

Opvoedingsproblemen

• Er wordt van opvoedingsproblemen gesproken als de problemen tussen ouders en kinderen binnen het gezin niet meer zelf opgelost kunnen worden en er verdergaande interventie (een doelbewuste ingreep om een bepaalde zaak te verbeteren) nodig is.  
• Opvoedingsvragen zijn vragen van ouders die gaan over praktische problemen gericht op een bepaald onderdeel van de ontwikkeling of opvoeding van kinderen. 
• Opvoedingsspanning:  Het lukt ouders dan niet goed om de opvoedingsvraag of het probleem te hanteren. Ouders twijfelen aan hun eigen vaardigheden, omdat deze niet erg effectief blijken bij de aanpak van het probleem.

Opvoedingsvragen

• Baby’s, peuters en kleuters: voedingsproblemen, slaapproblemen, scheidingsangst, driftbuien, ongehoorzaamheid, druk gedrag, niet zindelijk zijn.
• Schoolkinderen: ruzies, concentratieproblemen, laag prestatieniveau, stelen of vandalisme. 
• Pubers en adolescenten: alcohol- of drugsgebruik, twijfels over identiteit en/of toekomst (wie ben ik, wat kan ik en wat wil ik?), niet tevreden en onzeker zijn over uiterlijke kenmerken, incidenteel spijbelen.

crisis of nood? 

• Opvoedingscrisis: stapelen de spanningen zich op en ontstaat er een situatie waarin de opvoedingsproblemen escaleren en de veiligheid van een van de gezinsleden in gevaar komt.
• Opvoedingsnood: Indien er binnen het gezin al langere tijd complexe problemen in de opvoeding bestaan en er daarnaast nog andere problemen spelen die de situatie erger maken, wordt gesproken van een extreem problematische opvoedingssituatie. Dit wordt ook wel opvoedingsnood genoemd.

Probleem, spanning, crisis of nood?

Bepaal bij iedere casus in welke categorie van opvoedingszwaarte deze volgens jou in te delen is: alledaagse opvoedingsproblemen, opvoedingsspanning, opvoedingscrisis of opvoedingsnood.

Probleem, spanning, crisis of nood?

“Ruim drie jaar geleden werd bij Naomi ADHD vastgesteld. We hebben toen gelijk hulp gekregen van de psycholoog uit het gezondheidscentrum. Ik merk wel dat de pubertijd het lastiger maakt. Naomi zit nu op het vmbo. Ze kan moeilijk plannen of inschatten of ze genoeg heeft geleerd voor een toets. De scheiding van mij en mijn man heeft ook grote indruk gemaakt op Naomi. Ze heeft veel structuur nodig en kan geen plotselinge veranderingen aan. Ik moet haar op alles voorbereiden. Naomi houdt zich vaak niet aan afspraken en het lijkt wel of regels niet blijven hangen. Ik zie dat ze mijn ex en mij ook tegen elkaar uitspeelt. Naomi is in de omgang met leeftijdgenoten erg naïef en beïnvloedbaar. Ze geeft geen grenzen aan, spijbelt veel en blowt. Dat heeft haar in de afgelopen tijd soms in gevaarlijke situaties gebracht.” 

Probleem, spanning, crisis of nood?

1. Probleem
2. Spanning
3. Crisis
4. Nood

Probleem, spanning, crisis of nood?

Op het moment zijn er ernstige zorgen over een gezin. Er dreigt een ontruiming, moeders psychiatrische problemen nemen toe en vanuit school is er zorg over het gedrag van Mara van 7 jaar en Greta van 2 jaar. Het huis is ernstig vervuild en de kinderen komen verwaarloosd over. Moeder is in 2003 in verband met de eetstoornis anorexia enige tijd opgenomen in een psychiatrische kliniek. Zij zegt daar nu minder last van te hebben. Zowel vanuit school als vanuit het consultatiebureau worden zorgen geuit over hygiëne en het ontbreken van basiszorg. Er is al eerder een vorm van hulpverlening ingezet en de thuissituatie is toen verbeterd. Nadat deze zorg was geëindigd, verslechterde de situatie weer sterk. Buurtbewoners maken zich ook zorgen maar niemand onderneemt actie.

Probleem, spanning, crisis of nood?

1. Probleem
2. Spanning
3. Crisis
4. Nood

Probleem, spanning, crisis of nood?

 “Het ergste was dat ik niet meer iedere dag mijn vader kon zien. Toen mijn ouders gingen scheiden ben ik bij mijn moeder gaan wonen. Ik zie mijn vader een keer in de twee weken een weekend. Ze zijn nu twee jaar gescheiden. Mijn moeder heeft weer een nieuwe vriend en ze krijgen een baby. Ik zou graag willen dat mijn vader en moeder weer bij elkaar zouden komen, maar dat zal nu wel niet meer gebeuren. Mijn moeder vindt me te dik. Ik doe mee aan het project ‘Maathouden’ van de GGD. Daar zeiden ze dat het misschien ook goed is als ik wat hulp krijg bij mijn sombere gedachten en boze buien. Ik voel me vaak ongelukkig. Op een of andere manier kan ik soms onhandig uit de hoek komen en gaat er altijd wel wat mis. Daardoor heb ik ook weinig vriendinnen. Thuis is er vaak ruzie, want die nieuwe vriend van mijn moeder is ook zo streng. Ik mag echt niks van hem. Ik voel me vaak in de knel zitten tussen mijn vader en moeder. Dan heb ik echt geen zin in regels van die nieuwe vriend. Ik heb best vaak gedachten dat het allemaal niet meer de moeite waard is om te leven en ga daardoor nog meer eten.”

Probleem, spanning, crisis of nood?

1. Probleem
2. Spanning
3. Crisis
4. Nood

Draagkracht en draaglast

• Draagkracht zegt iets over de belastbaarheid. De mate waarin je met stress om kan gaan, het hebben van een netwerk. De beschermende factoren. 
• Draaglast is de belasting die je ervaart. De factoren, gebeurtenissen en eisen uit je omgeving die spanning kunnen veroorzaken. 
  
  

Draaglast en draagkracht moeten met elkaar in balans zijn. Er is dan sprake van ‘gezonde stress’. Ziekte (zowel lichamelijk als psychisch) kan dit uit balans brengen.

In je werk als zorgverlener zijn dit, naast de meetbare observaties zoals koorts en gewicht, observaties die het verschil kunnen maken tussen ziek en gezond. Denk hierbij bijvoorbeeld aan terugtrekken, vlakke emoties, langer in bed blijven liggen, last hebben van nachtmerries, maar ook aan hartkloppingen en andere somatische klachten.

Individuele, sociale en maatschappelijke factoren

• Individuele factoren:

Draagkracht: Kan zijn emoties uitdrukken.

Draaglast: Heeft een negatief zelfbeeld.

•    Sociale factoren

Draagkracht: Regelmatig bezoek van familie

Draaglast: Terugtrekken/eenzaamheid

• Maatschappelijke factoren

Draagkracht: Heeft hulpverleners om zich heen.

Draaglast: Woont op een ongunstige plek.

Opvoedingsproblemen op micro- meso- en macro

• Micro: Als er gesproken wordt over risicofactoren op microniveau worden hiermee de factoren bedoeld die van invloed zijn op het kind, de ouder en het gezin.
  
  
• Meso: Problemen op mesoniveau kunnen te maken hebben met sociale gezinsfactoren en sociale buurtfactoren. Hiermee worden de sociale contacten en relaties bedoeld die het gezin heeft en de invloeden vanuit de omgeving en de buurt van het gezin. 
  
  
• Macro: Het land waar je bent geboren en de omstandigheden waarin de samenleving van dat land verkeert kunnen ook de opvoeding en ontwikkeling van het kind beïnvloeden.     

Opdracht

• Jullie gaan  in groepjes uiteen in breakoutrooms 
• Maak en overzicht van risicofactoren (micro, meso en macro) Minimaal 7 factoren per niveau. 
• Na 15 minuten komen we terug in de les. 

Huiswerk

• Je maakt een overzicht van je eigen draagkracht en draaglast.  
• Dit deel je in in individuele, sociale en maatschappelijke factoren. 
• Dit lever je in via de studieroute

Voorbeeld laten zien

Vragen?

Afsluiten

• Vragen?
• Volgende week -> Ouders met psychische problemen en/of  verstandelijke beperking
• Huiswerk -> overzicht van je draagkracht en draaglast