Leren reflecteren

• SB & Traject
• HBO
• Studiejaar 2

Leren reflecteren

Studiebegeleiding PLV2

na de geschiedenisles

Lisa, een 2e jaars pabo-student, staat voor haar eerste les geschiedenis met groep 7 over de Tweede Wereldoorlog. Ze heeft hard gewerkt aan een interactieve presentatie met boeiende afbeeldingen, video's en quizvragen om de betrokkenheid van de leerlingen te vergroten. Tijdens de les merkt Lisa dat sommige leerlingen geïnteresseerd en actief deelnemen aan de activiteiten, terwijl anderen moeite hebben om zich te concentreren. Ze ziet dat enkele leerlingen verward lijken over bepaalde begrippen en afgeleid zijn door hun omgeving. Ondanks haar inspanningen om de les levendig en interactief te maken, voelt Lisa zich een beetje overweldigd door de verschillende reacties en dynamiek in de klas. 

Reflectie door Lisa

Na de les is Lisa ontevreden en denkt zij na over de vraag wat zij had kunnen doen om de les beter te laten verlopen. Zij concludeert dat zij de volgende keer strenger moet zijn en kinderen eerder tot de orde wil roepen. 

Opdracht

Wat vind je van de reflectie van Lisa? 

Ben je het eens met haar conclusie? 

Als je haar zou willen stimuleren om haar reflectie te verdiepen, welke vraag of vragen zou je haar dan stellen?

 

1. Wat wilde ik bereiken? 

2. Waar wilde ik op letten? 

3. Wat wilde ik uitproberen?

Voorbeeld van eigen reflectie 

Lees jouw eigen gekozen reflectietekst door

Er zijn zeven fases van reflecteren.

In welke fase zit jij denkt je?

Reflecteren: 7 fasen

Fase 1: De reflecties zijn enigszins oppervlakkig, bijvoorbeeld in de vorm ‘ik was (on)tevreden over deze les’ of ‘het ging wel goed’  

Fase 2: De leraar besteedt bij het terugblikken aandacht aan doen, denken, voelen, en willen van zichzelf en van de leerlingen.  

Fase 3: De leraar is in staat om met behulp van de negen vakjes uit schema 1 zelfstandig verbanden op te sporen, zodat de essentie ontdekt wordt van wat er gebeurde (stap 3). Idealiter legt de leraar ook verbanden met theorie of een professioneel kader.  

Fase 4: De leraar blikt terug, spoort verbanden op, komt tot de essentie en ontwikkelt op basis daarvan handelingsalternatieven (stap 2+3+4).

Fase 5: De leraar leert bewust volgens een spiraal: nieuwe reflecties bouwen voor op de vorige reflectiecyclus.

Fase 6: De leraar kan datgene wat geleerd is van de reflectie, bewust generaliseren naar andere situaties, ook in de toekomst.

Fase 7: De leraar kan op basis van reflectie bewuste stappen zetten in de eigen professionele ontwikkeling en ook op die ontwikkeling reflecteren.

Fase 4: De leraar blikt terug, spoort verbanden op, komt tot de essentie en ontwikkelt op basis daarvan handelingsalternatieven (stap 2+3+4).  

Fase 5: De leraar leert bewust volgens een spiraal: nieuwe reflecties bouwen voor op de vorige reflectiecyclus.  

Fase 6: De leraar kan datgene wat geleerd is van de reflectie, bewust generaliseren naar andere situaties, ook in de toekomst. 

Fase 7: De leraar kan op basis van reflectie bewuste stappen zetten in de eigen professionele ontwikkeling en ook op die ontwikkeling reflecteren. 

Opdracht

Welke van de stappen van het reflectiemodel krijgen in jouw reflecties meestal veel aandacht en welke krijgen minder of geen aandacht? 

Als je beschikt over een geschreven reflectie van jezelf, bijvoorbeeld een lesverslag, noteer dan eens in de kantlijn de reflectiestappen die je in je eigen tekst herkent. Vraag je daarbij ook steeds af hoe grondig je elke stap doorliep.