Hart- en vaatziekten

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 5

Extra: hart- en vaatziekten

In je boek staan her en der al wat voorbeelden van hart- en vaatziekten genoemd. In deze extra Lessonup staan ze allemaal bij elkaar.

Deze stof gaat over hart- en vaatziekten, zijn er al één of meerdere hart- en vaatziekten ziekten die jij kent?

Weet jij ook hoe je de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten kleiner kunt maken, oftewel: wat moet je doen om minder snel hart- en vaatziekten te krijgen?

Belangrijke woorden

Slagaderverkalking

Hartinfarct (hartaanval)

Herseninfarct (beroerte)

Hoge bloeddruk

Erfelijke factoren

Gezonde leefstijl 

Hart- en vaatziekten

In deze Lessonup behandelen we een paar hart- en vaatziekten, ziekten aan hart- en bloedvaten. Dit zijn één van de belangrijkste doodsoorzaken in Nederland.

Er zijn een heleboel hart-en vaatziekten waar mensen aan kunnen lijden, sommige zijn erfelijk maar je kunt er veel voorkomen door een gezonde levensstijl.

Slagaderverkalking

Normaal gesproken is een bloedvat aan de binnenkant glad, maar de binnenkant kan smaller worden. Dit komt vooral door te veel cholesterol in het bloed, want dit kan blijven kleven, samen met o.a. kalk. 

Daardoor zal er minder bloed naar de organen kunnen stromen, waardoor deze minder zuurstof en voedingsstoffen krijgen en af kunnen sterven.

Een samenvatting in het volgende filmpje:

Hartinfarct (hartaanval)

Wanneer er een verstopping in een kransslagader van het hart optreedt, zal de hartspier op die plek geen zuurstof en voedingsstoffen kunnen krijgen en afsterven. Dit noemen we een hartinfarct. Hoe groter de plek, hoe erger het is, zie het grijze gebied in de afbeeling hiernaast.

In de volgende filmpjes wordt dit uitgelegd, maar ook hoe het bij vrouwen kan voelen. Dit is namelijk bewezen anders dan bij mannen!

Herseninfarct 1

Op het plaatje hiernaast kun je heel goed zien dat er links een vernauwing is van een bloedvat in de hersenen, waardoor er in het plaatje rechts een hersengebied afsterft. Dit noem je een herseninfarct of beroerte. 

Een TIA, misschien heb je hier wel eens vn gehoord, is een tijdelijke afsluiting van een slagadertje in de hersenen.

In het volgende filmpje wordt het uitgelegd.

Zoals je in dit plaatje kunt zien, ligt het er aan welk gedeelte van de hersenen afsterft, wat er bij iemand niet meer lukt. Heb je een infarct in het paarse gedeelte (links van groen), dan kun je niet meer goed bewegen. Is het in het grijze gebied, dan kun je niet meer (goed) zien.

Hierna komen nog 3 slides (geel) met een hart- en vaatziekte die in het mavo boek behandeld wordt, namelijk hoge bloeddruk.

Hoge bloeddruk 1

Bloeddruk is de druk die op de slagaders komt te staan, als het bloed wordt rondgepompt. 

De bloeddruk kan te hoog, goed of laag zijn.  Iemand heeft een optimale bloeddruk als er een bovendruk van 120 en een onderdruk van 80 wordt gemeten, ook wel als 120/80 geschreven. 

Hoge bloeddruk 2

Bij het meten van de bloeddruk wordt er een manchet om de arm gedaan, die vervolgens wordt opgepompt. De bloedvaten zijn dichtgedrukt. Wanneer er een beetje lucht uit het manchet gelaten wordt, gaat er een beetje bloed door de armslagader: de bovendruk. 

Dit is de hoogste bloeddruk tijdens het samentrekken van de hartkamers.

De onderdruk wordt afgelezen als alle bloed weer stroomt, de laagste bloeddruk tijdens het ontspannen van de hartkamers.

Hoge bloeddruk 3

Als je een lage bloeddruk hebt, is dit meestal niet zo erg. Je hebt misschien wat vaker last van hoofdpijn of bent wat sneller duizelig.

Een langdurige te hoge bloeddruk beschadigt de wanden van de slagaders, dit bevordert slagaderverkalking (zie eerder).

Wanneer je een erfelijke aandoening hebt, kun je niets doen aan je hart- of vaatziekte. 

Je kunt de kans op hart- en vaatziekten verlagen door een gezonde leefstijl. 

Wanneer je een erfelijke aandoening hebt, kun je niets doen aan je hart- of vaatziekte. 

Je kunt de kans op hart- en vaatziekten verlagen door een gezonde leefstijl. 

Gezonde leefstijl

Je hebt aan het begin van deze Lessonup al vast een paar van deze dingen genoemd:

- Niet roken.

- Niet meer dan 2 glazen alcohol per dag drinken (onder de 18 jaar nix!) of liefst helemaal geen alcohol.

- Eet gezond en gevarieerd (weinig  vet, zout. Veel vezels, vitaminen & mineralen)

- 30 minuten bewegen per dag

- Zorg voor een gezond lichaamsgewicht

Hartinfarct

Slagaderverkalking

Herseninfarct

Te hoge bloeddruk

Sleep de afbeeldingen naar de juiste hart-en vaatziekte

Je hebt aan het begin van deze Lessonup al vast een paar van deze dingen genoemd:

- Niet roken.

- Niet meer dan 2 glazen alcohol per dag drinken (onder de 18 jaar nix!) of liefst helemaal geen alcohol.

- Eet gezond en gevarieerd (weinig  vet, zout. Veel vezels, vitaminen & mineralen)

- 30 minuten bewegen per dag

- Zorg voor een gezond lichaamsgewicht

In de tabel hieronder zie je de doodsoorzaken in Nederland, deze  tabel heb je nodig om de sleepvraag op de volgende slide te kunnen maken. 

Zorg dat de juiste doodsoorzaak bij het juiste stukje in het taartdiagram staat.

Doodsoorzaken in Nederland	Aantal personen (2011)	Percentage
Hart- en vaatziekten	38.132	28%
Kanker	44.038	32%
Ziekten van de ademhalingsorganen	13.500	10%
Overige doodsoorzaken	40.231	30%
Totaal	135.901	100%

Hart- en vaatziekten

Kanker

Ziekten van ademhalingsorganen

Overige doodszoorzaken

Samenvatting

Er zijn een aantal vormen van hart- en vaatziekten behandeld, namelijk slagaderverkalking, hartinfarct (hartaanval), herseninfarct (beroerte) en Hoge bloeddruk.

Soms is een hart-of vaatziekte erfelijk.

Je kunt de kans op hart- en vaatziekten verkleinen door een gezonde levensstijl.