Les 1 Wat zijn 21st century skills en waarom zijn ze belangrijk?
1 / 29
Lesduur is: 50 minOnderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 3 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 4 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Wat zijn 21e eeuwse vaardigheden?
Slide 5 - Woordweb
Deze slide heeft geen instructies
Slide 6 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 7 - Video
Langer filmpje bij 21e eeuwse vaardigheden
Slide 8 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 9 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 10 - Video
Kritisch denken
Definitie;
Onafhankelijk van anderen een eigen droom of mening opschrijven of vertellen.
De waarheid bestaat niet… Lang leven de waarheid! Het is als maar lastiger om voor jezelf te bepalen wat nu precies de waarheid is. Je moet bijna filosofische kwaliteiten hebben om een bewering voor jezelf te staven of deze juist is. We worden overspoeld met meningen, overtuigingen, wetenschappelijke bewijzen via social media en andere netwerken.
Onze maatschappij is 24/7 wakker en we zijn inmiddels op een dusdanige manier met elkaar verbonden dat nieuws binnen enkele uren over de gehele wereld verspreid is. Wat we weinig tot niet toepassen is te checken hoe dit nieuws gebracht wordt. Klopt het met de werkelijkheid of is dit een interpretatie van een journalist? Wat wil de boodschapper overbrengen? Wat is het belang van de boodschapper?
De mensen van www.kritischdenken.info hebben kritisch denken helder uitgelegd. Ga er maar eens voor zitten.
Slide 11 - Video
Probleemoplossend vermogen
Definitie;
Het (h)erkennen dat problemen bestaan en in staat zijn om gericht in actie te komen om deze op te lossen
We staan wereldwijd voor grote veranderingen in onze samenleving. We merken dat systemen die jarenlang gewerkt hebben minder effectief worden of zelfs niet meer toepasbaar zijn. We zullen samen een switch moeten maken naar nieuwe modellen die ons verder brengen. Sir Ken Robinson vertaald deze behoefte toepasselijk voor de sector onderwijs. Eigenlijk is het breder toepasbaar.
Kijk en oordeel zelf…
Probleem oplossendvermogen is eigenlijk een niet op zichzelf staande skill. Wil je probleem oplossend vermogen goed toepassen dan zou je ook de beschikking mogen hebben over creativiteit, ondernemend vermogen, samenwerken, innoverend vermogen en eigenaarschap. Het spel laat de speler juist deze skills ervaren om uiteindelijk tot een oplossing van een probleem te komen. De speler ervaart waar hij staat en wat er ontwikkeld kan worden om tot de gewenste uitkomst te komen.
Doordat de speler concrete ervaringen opdoet is de leercurve efficiënt en direct toepasbaar. Er is weinig tot geen discussie over wie er nu gelijk heeft en er ontstaat intrinsieke motivatie. Of zoals een van onze experts zo mooi kernachtig samenvat; Alles kan! En… als het niet kan dan kan het anders.
Slide 12 - Video
Creativiteit
Definitie;
Het vermogen om nieuwe en/of ongebruikelijke maar toepasbare ideeën voor bestaande vraagstukken te vinden.
Creatief handelen is een cyclisch proces en dit proces wordt in de fasen oriënteren, onderzoeken, uitvoeren en evalueren.
Slide 13 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 14 - Video
Communicatie
Definitie;
Het effectief en efficiënt overbrengen en ontvangen van een boodschap.
Het is de Haarlemmerolie van de samenleving. Zonder communicatie staat alles stil. Toch zorgt het ook voor veel verwarring in diezelfde samenleving. Het afgestemd op de ander concreet overbrengen van een boodschap is een ware kunst. Een even zo grote kunst is het kunnen luisteren. Communiceren begint met het besef dat we ons lichaam meer gebruiken dan onze mond om een boodschap over te brengen. Woorden ondersteunen het verhaal wat we vertellen met ons lichaam. Voorbeeld?
Probeer maar eens een boodschap concreet over te brengen zonder dat de ontvanger jou ziet.
Slide 15 - Video
Samenwerken
Definitie;
Gezamenlijk een doel halen, elkaar aanvullen, inspireren en ondersteunen.
Samenwerken is wat mij betreft de uitdaging van de komende decennia voor ons. Wij zijn groot geworden in een maatschappij waarin het individu steeds belangrijker werd. Kijk bijvoorbeeld naar het autobezit in een gezin. Daar waar we in de jaren “80 één huistelefoon hadden zijn er nu vaak meerdere telefoons die individueel bezit zijn. Zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan… Het punt is duidelijk lijkt mij. Wat nog onduidelijk is; Hoe leren wij weer samen te werken en gebruik te maken van elkaars kwaliteiten? Wat is er eigenlijk nodig aan vaardigheden om te kunnen samenwerken? Wat levert samenwerken op boven zelf uitzoeken? Voor mijn gevoel geeft het filmpje hieronder scherp aan wat er nodig is om te kunnen samenwerken…
De skill samenwerken is on losmakend verbonden met andere skills zoals communicatie – kritisch denken – creativiteit – sociale- en culturele vaardigheden. Maar ook thema’s als eigenwaarde en het zelfvertrouwen hebben om een (hulp) vraag aan een ander te stellen komen hier veelvuldig aan bod.
Slide 16 - Video
Sociale-Culturele vaardigheden
Definitie;
In staat zijn om met mensen samen te leren, te leven en te werken.
We leven steeds meer in een samenleving die netwerk achtige kenmerken heeft. Om te kunnen bestaan in een netwerk zijn sociale- en culturele vaardigheden van groot belang. Je kunnen verplaatsen in de ander zonder hier direct een oordeel over te hebben of over te moeten vormen.
Slide 17 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 18 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Welke van de volgende vaardigheden zou je beter willen leren beheersen?
Zelfregulering
Informatie-vaardigheden
Mediawijsheid
Computational thinking
Kritisch denken
Creatief denken
Problemen oplossen
Communiceren
Samenwerken
Sociale en culturele vaardigheden
Slide 19 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Welke van de vier hoofdvaardigheden vind je voor jezelf het belangrijkste?
Denk-vaardigheden
Digitale vaardigheden
Inter-persoonlijke vaardigheden (contact met anderen)
Intra- persoonlijke vaardigheden (zelfregulering)
Slide 20 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Slide 21 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Welke van de vier hoofdvaardigheden vind je voor je beroep het belangrijkste?
Denk-vaardigheden
Digitale vaardigheden
Inter-persoonlijke vaardigheden (contact met anderen)
Intra- persoonlijke vaardigheden (zelfregulering)
Slide 22 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Slide 23 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 24 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 25 - Tekstslide
‘We leven niet een tijdperk van verandering, maar een verandering van tijdperk.’ – Art Rooijakkers in de podcast ‘De eeuw van mijn dochters’
We kunnen leerlingen uitnodigen om na te denken over deze veranderende wereld. Af en toe stil staan in de stroom en om ons heen kijken. Welke technologische ontwikkelingen omarm ik? Welke met tegenzin? Hoe blijf ik autonoom?
Tijdens de cursus 21st century skills in het onderwijs zoek ik samen met PO, VO en MBO docenten uit hoe ze dat op hun eigen manier kunnen doen. We bekijken hoe je leerlingen op speelse en actieve manier aanzet tot vaardigheden als kritisch denken, creativiteit en problemen oplossen.
Aan de hand van een VO-voorbeeld zal ik 8 tips illustreren:
Tip 1: Blijf op de hoogte en kom op een idee
Hou je ogen open: volg docu’s, artikelen en expo’s die thema’s rond de toekomst onderzoeken.
Bijvoorbeeld: Op de Dutch Design Week liep ik tegen een videokunstwerk van Rogier Klomp aan. Klomp laat een algoritme in gesprek gaan met mensen die de computer helpen zoeken naar een nieuwe CEO.
Bias in Bias out | Hiring from MESA on Vimeo.
Het werk maakt de complexiteit van het thema kunstmatige intelligentie invoelbaar. Wat je in een computer stopt, komt er ook weer uit. Onvermijdelijk zitten daar vooroordelen tussen. En wie beslist wat erin gaat?
In een les kun je de leerlingen hetzelfde laten ervaren als de participanten in deze video. Door iedere keer de video stop te zetten als er een vraag in beeld komt en de leerlingen een antwoord te laten geven. Omdat de vragen steeds discutabeler worden, ervaren de leerlingen hoe complex en gevoelig het thema is.
Tip 2: Zoek naar prikkelende bronnen
Als een thema of voorbeeld je heeft gegrepen (‘Hier moet ik iets mee in de les!’), kun je op zoek gaan naar meer bronnen om dit thema te verdiepen. Ik zoek altijd naar bronnen uit:
de populaire cultuur: de wereld van de leerling,
de maatschappij,
wetenschap of kunst.
Deze manier van werken is geïnspireerd door het model van Authentieke Kunsteducatie van Emiel Heijnen. Het thema van je les krijgt urgentie (maatschappij), diepgang (kunst of wetenschap) en raakt aan de belevingswereld van de leerling (populaire cultuur).
Ik probeer ‘uitleggerige’ filmpjes die speciaal voor het onderwijs worden gemaakt vaak te vermijden. Liever een bron die vragen oproept, een beetje schuurt, iets aan de kaak stelt of de essentie van een thema raakt. ‘Show, don’t tell’: beter een kunstwerk over plastic afval dat kritische vragen stelt aan de toeschouwer, dan een educatieve animatie waarin wordt uitgelegd dat leerlingen geen afval op straat mogen gooien.
Tip 3: Sluit aan bij de belevingswereld van leerlingen
In de les over kunstmatige intelligentie gaan de leerlingen eerst onderzoeken welke rol deze techniek nu al in hun leven heeft. Ze komen erachter dat applicaties als Instagram, Snapchat, Google Maps, en Netflix gebruik maken van slimme algoritmes. Het is dus geen ver van mijn bed show!
Detail van denkplaat ‘Computer Says No’
Bij ieder lesonderwerp is er een originele werkvorm te bedenken waarbij de leerlingen onderzoeken welke relatie zij tot het onderwerp hebben of hun voorkennis ophalen.
Tip 4: Laat leerlingen zelf ontdekken
Check bij alles wat je de leerlingen zou willen uitleggen: is er een mogelijkheid om ze het eerst zelf te laten ontdekken?
Ter illustratie een oefening: Ga naar Google Images en type het woord ‘oma’ in.
Welke kenmerken zie je?
Geeft dit een divers en inclusief beeld van oma’s?
Zijn dit de oma’s die op het schoolplein staan op hun oppasdag?
Doe dit ook eens met het woord ‘bruid’.
Zeer waarschijnlijk ontdekte je zojuist dat het algoritme van google een wat eenzijdig, clichématig beeld heeft van ‘bruiden’ en ‘oma’s.’ Een beeld dat niet bij de dagelijkse realiteit van onze leerlingen aansluit.
Deze opdracht bedacht ik naar aanleiding van dit item van PBS News Hour:
Omdat AI een complex en abstract onderwerp is, was ik heel verheugd met dit item. Het eenvoudigweg eerst zelf ontdekken dat zoek-resultaten van google een eenzijdig beeld geven, is een eyeopener voor leerlingen.
Detail van denkplaat ‘Computer Says No’
Tip 5: Laat leerlingen zelf een standpunt innemen
Bij dit soort onderwerpen is er kans dat het een morele les wordt: sociale media zijn gevaarlijk, robotisering onpersoonlijk, media onbetrouwbaar, etcetera. Ik probeer zelf weg te blijven van oordelen en de leerlingen uit te nodigen om zelf een genuanceerd standpunt in te nemen.
Bij de les over kunstmatige intelligentie maakte ik een lijst met keuzes die de computer nu al voor ons kan maken. Deze keuzes variëren van het herkennen van een huidziekte tot het bepalen van een gevangenisstraf.
Leerlingen beargumenteren zelf welke keuzes zij oké vinden en welke niet. En: bij welke keuzes ze het (nog) niet weten! Want omgaan met ‘iets niet zeker weten’ en ‘geen uiterst standpunt innemen’ zouden we nog meer mogen omarmen in deze tijd (naar mijn mening).
Tip 6: Formuleer een opdracht waarvan de uitkomst nog niet vast ligt
Bedenk naar aanleiding van je bron(en) een uitdagende opdracht voor je leerlingen. Formuleer een opdracht die duidelijk en gekaderd is, maar geen vaste uitkomst heeft.
Waar de leerlingen voor op onderzoek uit moeten en zelf tot een oplossing kunnen komen.
PO Voorbeeld uit de masterclass
Bron: Sandra Vermeij
In december sprak ik een deelnemer van de cursus 21st century skills in het onderwijs. Zij wilde haar leerlingen van groep 4 uitdagen met een opdracht rond het thema ‘kerst’. De meeste leerlingen vierden thuis geen kerst. En het lukte niet zo goed om andere opdrachten dan de klassieke kerstknutsels te bedenken. Toch wilde ze heel graag een prikkelende kerst-opdracht geven.
Samen bedachten we een opdracht waarbij de leerlingen ook met technologie aan de slag zouden gaan: Maak een lichteffect voor een lichtsnoer. Elke leerling kreeg 20 cm van een lichtsnoer aangewezen. De docent legde een divers aanbod aan materiaal (dat ze al had liggen) neer. De leerlingen snapten de opdracht direct en gingen enthousiast aan de slag. Ieder stukje lichtsnoer werd totaal anders(de uitkomst van de opdracht was open). Leerlingen die normaal gesproken niet zo enthousiast werden van knutselen, gingen ‘aan’ bij deze maak-opdracht.
Denk ook eens aan een ‘challenge’. Sommige leerlingen gaan keihard werken als ze een echt probleem mogen oplossen. Hier kun je de buitenwereld, zoals ondernemers in de wijk, ook heel goed bij betrekken. Zie ook de volgende tip:
Tip 7: Vraag feedback en betrek experts
Voordat je de les uit gaat voeren, kun je al feedback vragen. Bijvoorbeeld van een leerling die een paar klassen hoger zit. Vaak kunnen deze leerlingen heel scherp feedback geven op een lesopdracht!
Of betrek iemand die expertise heeft over het onderwerp: zijn de vragen die ik in deze les wil bespreken relevant in het vakgebied? Dekt dit de lading? Heb je een prangende kwestie waarover mijn leerlingen mee kunnen denken?
Zelf vroeg ik datajournalist Winny de Jong om mijn les over kunstmatige intelligentie te factchecken, nadat ik geïnspireerd was door een interview met haar op Radio 1.
Tip 8: Gebruik gratis lesmateriaal
Je hoeft niet alles zelf uit te zoeken. Online is er steeds meer goed vernieuwend lesmateriaal te vinden. In de cursus 21st century skills voor het Onderwijs spreek ik vaak docenten die samen willen uitzoeken hoe ze bestaand lesmateriaal kunnen implementeren, op een manier die bij hen past.
Gratis en goed lesmateriaal:
ArtScience Database – Op het grensvlak van kunst, technologie en wetenschap
Digidoeners – Digitale geletterdheid
Beeldkraken – Mediawijsheid
De les over kunstmatige intelligentie die ik hier beschrijf, heb ik uitgewerkt in een denkplaat: Computer Says No, Educatieve Parel 2019
Blijf op de hoogte!
Luister de podcast De eeuw van mijn dochters.
Regelmatig veel educatieve en vernieuwende tips: de nieuwsbrief van Patsboem
Lees het boek: Homo Deus; Een kleine geschiedenis van de toekomst van Yuval Noah Harari
Tot slot
Ik hoop dat ik wat van mijn ‘educatieve ontwerp-vreugde’ heb kunnen overbrengen in dit artikel. Als je nog vragen hebt, of andere ervaringen wil delen, laat het weten!
Meldrid Ibrahim
Trainer bij September Onderwijs
Weet je wat 21st century skills/21e eeuwse vaardigheden zijn?
😒🙁😐🙂😃
Slide 26 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Welke vaardigheden zijn van belang voor jou?
Slide 27 - Woordweb
Deze slide heeft geen instructies
Weet je welke vaardigheden van belang zijn voor jouw beroep?
A
Ja
B
Nee
Slide 28 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 29 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
