1.7 Grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

1.7 Grammatica

Aan het einde van deze week:

Ik kan een zin in zinsdelen verdelen

Ik kan de persoonsvorm van een zin benoemen

Ik kan het onderwerp van een zin benoemen

Wat gaan we doen vandaag?

• Dictee (wat kan je al?)
• Uitleg
• Zelfstandig werken

Dictee! 

Pak je dicteeschrift of een blaadje en een pen

Nakijken

1. De dierenarts moest gisteren heel vroeg op pad. 
2. De lekkage zal over twee dagen verholpen kunnen worden.
3. Op vakantie wil Laura een nieuwe tent kopen. 
4. Ik zag een man met vieze kleren uit een vuilnisbak eten. 

Onderstreep in elke zin de persoonsvorm

1. De dierenarts moest gisteren heel vroeg op pad. 
2. De lekkage zal over twee dagen verholpen kunnen worden.
3. Op vakantie wil Laura een nieuwe tent kopen. 
4. Ik zag een man met vieze kleren uit een vuilnisbak eten. 

Verdeel elke zin in zinsdelen

1. De dierenarts moest gisteren heel vroeg op pad. 
2. De lekkage zal over twee dagen verholpen kunnen worden.
3. Op vakantie wil Laura een nieuwe tent kopen. 
4. Ik zag een man met vieze kleren uit een vuilnisbak eten. 

Noteer o (onderwerp) boven het juiste zinsdeel

1. De dierenarts moest gisteren heel vroeg op pad. 
2. De lekkage zal over twee dagen verholpen kunnen worden.
3. Op vakantie wil Laura een nieuwe tent kopen. 
4. Ik zag een man met vieze kleren uit een vuilnisbak eten. 

Nakijken 

(o = dikgedrukt)

1. De dierenarts | moest | gisteren | heel vroeg | op pad. 
2. De lekkage | zal | over twee dagen | verholpen | kunnen worden.
3. Op vakantie | wil | Laura | een nieuwe tent | kopen. 
4. Ik | zag | een man met vieze kleren | uit een vuilnisbak | eten. 

En nu? 

Minder dan 3 fouten? Je mag zelfstandig de opdrachten maken, maar je mag natuurlijk ook naar de uitleg luisteren. 

3 of meer fouten? Luister eerst naar de uitleg. Daarna maak je de opdrachten. 

Weektaak (af op woensdag 1 nov)

Maken: 

1.7 opdracht 4 t/m 9 

en 11 t/m 18

opdracht 20 en 21

Zinsdelen

Zinnen kun je verdelen in zinsdelen. Een zinsdeel bestaat uit een woord of een paar woorden die bij elkaar horen. 

Een zinsdeel zet je tussen strepen. 

Ik | lees | een boek 

Persoonsvorm

Elke zin heeft een persoonsvorm (pv). Het is altijd een werkwoord. Aan de pv kun je zien of de zin over vroeger of nu gaat. 

Zo herken je de persoonsvorm:

- Het is bijna altijd 1 woord

- Het is een werkwoord 

- Het staat in enkelvoud of meervoud (dans - dansen)

- Het staat in de tegenwoordige tijd of de verleden tijd (dans - danste)

Enkelvoud of meervoud? Tegenwoordige tijd of verleden tijd?

Hij eet een appel.

Jullie eten een appel. 

Hij at een appel. 

Jullie aten een appel. 

Enkelvoud of meervoud? Tegenwoordige tijd of verleden tijd?

Hij eet een appel.                         enkelvoud - tegenwoordige tijd

Jullie eten een appel.                 meervoud - tegenwoordige tijd

Hij at een appel.                            enkelvoud - verleden tijd

Jullie aten een appel.                 meervoud - verleden tijd 

Hoe vind je de persoonsvorm?

De pv vind je met de tijdproef pv:

1. Zet de zin in een andere tijd: van de tegenwoordige tijd naar de verleden tijd of andersom. 

                        Ik speel biljart.

                        Ik speelde biljart. 

2. Het woord dat verandert, is de pv. 

Waarom niet de zin in een vraagzin zetten? 

Zinsdeelproef 

De pv is een zinsdeel. De andere zinsdelen vind je met de zinsdeelproef. 

Let op: vóór de persoonsvorm kan maar één ander zinsdeel staan.

Stappenplan zinsdeelproef:

1. Onderstreep de pv.

2. Zet voor en achter de pv zinsdeelstrepen. 

3. Verander de volgorde van de zin: kijk welke woorden je samen voor de pv kunt plaatsen.

4. Zet de zinsdeelstrepen op de juiste plaats. 

Zinsdeelproef 

1. Mandy wacht op haar moeder.

2. Ik koop meestal een broodje in de pauze. 

Stappenplan zinsdeelproef:

1. Onderstreep de pv.

2. Zet voor en achter de pv zinsdeelstrepen. 

3. Verander de volgorde van de zin: kijk welke woorden je samen voor de pv kunt plaatsen.

4. Zet de zinsdeelstrepen op de juiste plaats. 

Ik koop meestal een broodje in de pauze.

Stappenplan zinsdeelproef:

1. Onderstreep de pv.

Ik koop meestal een broodje in de pauze. 

2. Zet voor en achter de pv zinsdeelstrepen. 

Ik | koop | meestal | een broodje | in de pauze.

3. Verander de volgorde van de zin: kijk welke woorden je samen voor de pv kunt plaatsen.

In de pauze koop ik meestal een broodje. 

Meestal koop ik in de pauze een broodje. 

Een broodje koop ik meestal in de pauze. 

4. Zet de zinsdeelstrepen op de juiste plaats. 

Ik maak mijn huiswerk meestal zelf.

Stappenplan zinsdeelproef:

1. Onderstreep de pv.

Ik  maak mijn huiswerk meestal zelf. 

2. Zet voor en achter de pv zinsdeelstrepen. 

Ik | maak | mijn huiswerk | meestal | zelf.

3. Verander de volgorde van de zin: kijk welke woorden je samen voor de pv kunt plaatsen.

Mijn huiswerk maak ik meestal zelf.

Meestal maak ik mijn huiswerk zelf. 

Zelf maak ik meestal mijn huiswerk. 

4. Zet de zinsdeelstrepen op de juiste plaats. 

Zinsdeelproef 

Stappenplan zinsdeelproef:

1. Onderstreep de pv.

                   Mandy wacht op haar moeder. 

2. Zet voor en achter de pv zinsdeelstrepen. 

                   Mandy | wacht | op haar moeder.

3. Verander de volgorde van de zin: kijk welke woorden je samen voor de pv kunt plaatsen.

                   Op haar moeder wacht Mandy.

4. Zet de zinsdeelstrepen op de juiste plaats. 

                   Op haar moeder | wacht | Mandy.

Verander de volgorde van de woorden in de zin:

Morgen koopt hij een nieuwe smartphone.

Hij ...

Morgen ...

... 

Verander de volgorde van de woorden in de zin:

Morgen koopt hij een nieuwe smartphone.

Hij koopt morgen een nieuwe smartphone. 

Morgen koopt hij een nieuwe smartphone. 

Een nieuwe smartphone koopt hij morgen. 

Dus:

Morgen | koopt | hij | een nieuwe smartphone.

Onderwerp 

Het onderwerp (o) geeft aan wie of wat iets doet. Het is de hoofdrolspeler van de zin. 

Het onderwerp en de persoonsvorm horen bij elkaar, want:

- ze staan meestal naast elkaar

         De keeper rende richting de bal. 

- als de pv enkelvoud is, is het onderwerp ook enkelvoud (en andersom)

          Dave schopte de bal naar Jamie.

          Dave en Lisa schopten de bal naar Jamie. 

Weektaak (af op dinsdag 31 okt)

Maken: 

1.7 opdracht 4 t/m 9 

en 11 t/m 18 (16 niet)

opdracht 20 en 21

Klaar? www.nieuwsbegrip.nl --> Andere Tekstsoorten en Woordenschat

Gebruikersnaam: voornaam.achternaam

Wachtwoord: Welkom23!