BS 1+2 thema 4 EVOLUTIE BVJ 4v

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wat is epigenetica?

1. als je een allergische reactie hebt en een epipen moet gebruiken
2. als het milieu invloed heeft op het aan- en uitzetten van genen
3. als je een kruising-schema maakt tussen 2 verschillende soorten
4. als je geen idee hebt waar het hoofdstuk genetica over gaat

Wat is epigenetica?

1. Invloeden vanuit het milieu
2. Onderzoek naar erfelijke eigenschappen
3. Eigenschappen die erfelijk zijn zonder DNA veranderingen
4. Onderzoek naar eigenschappen die anders tot uiting komen zonder DNA veranderingen

evolutie

Hoe zorgde evolutie dat vissen op land konden?

HW vandaag : opdr. 2, 5-9 + tijdlijn

Evolutie = de ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen

Ontstaan leven op aarde

4,6 miljard: aarde ontstaan

3,8 miljard: eerste eencellige = anaerobe heterotrofe prokaryoot

2,8 miljard: eerste autotrofe prokaryoten

2,0 miljard: eerste aerobe prokaryoten

1,5 miljard: eerste eukaryoten

Aeroob  = kunnen uitsluitend leven in een zuurstofrijk milieu

Anaeroob = kunnen uitsluitend leven in milieu zonder zuurstof

De eerste autotrofe organismen produceerden organische stoffen en zuurstof. Zuurstof was giftig voor alle levensvormen die toen op aarde aanwezig waren. Als destijds geen aerobe organismen waren ontstaan, zou het leven op aarde zijn uitgestorven. De aerobe organismen verkregen van de autotrofe organismen een ruim aanbod van organische stoffen (als voedsel) om van te leven.

Aeroob betekent

1. met celkern
2. zonder celkern
3. met zuurstof
4. zonder zuurstof

Organisch of anorganisch?

Anorganisch

Organisch

Eiwit

NaCl

Glucose

DNA

Zuurstof

heterotroof

autotroof

Autotrofe organisme

• kunnen uit anorganische > organische stoffen maken
• hebben geen andere organismen nodig voor voeding

Heterotrofe organismen

• hebben andere organismen nodig als voeding
• kunnen geen organische stoffen maken uit alleen anorganische

endosymbiose theorie

• mogelijke verklaring ontstaan eukaryoten uit prokaryoten
• chloroplasten en mitochondriën ooit vrij levende eencellige prokaryoten
• opgenomen in een gastcel (archaea) en daar gebleven
• bewijs: eigen DNA + zelfde deling en membraan

Geef de juiste volgorde van het systeem van ordening.

Soort

Stam

Klasse

Orde

Rijk

Geslacht

Familie

Indeling in domeinen

Indeling in drie domeinen: Bacteriën, Archaea en eukaryoten

Indeling op basis  van onder andere:

• genetische verwantschap
• moleculaire eigenschappen
• bouw van membranen, eiwitten, DNA

Bouw van de ribosomen heeft geleid tot de hoofdindeling.

taxonomie (indelingsbiologie)

taxon (mv taxa)

indelingsrang

binaire naamgeving

Genusnaam soortnaam

vb Canis lupus (wolf)

genusnaam met hoofdletter

soortaanduiding met kleine letter

Er is sprake van verwantschap bij zelfde Genusnaam

Binaire naamgeving

Geslachtsnaam + soortsaanduiding (+ ontdekker)

2 soorten madeliefjes:

Bellis perennis L.

Bellis azorica L.

uit hetzelfde geslacht

uit de familie van de composieten

Carolus Linnaeus

Ezelsbrug

Wat zal ik kiezen voor mijn vakkenpakket?

AK of GS?

(Afdeling (Stam); Klasse; Orde; Familie; Geslacht; Soort)

*Let op: Afdeling wordt ook Stam genoemd en vergeet Leven, Domein en Rijk niet!   Volledig: (LDR) A(=S)K of GS

WAT

* lezen 4.2, maken + nakijken      

   opdr. 14-25

** testjezelf 4.2
** groene context opgaven 26-28

*** 4.3 lezen + maken

HOE

individueel

in stilte

HULP NODIG

1. kijk in de tekst in je basisstof
2. schrijf je vraag op, vraag na afloop of tijdens een R-les aan je docent
3. vinger omhoog zodra docent langs je tafeltje loopt

actie - IN STILTE

Alle leerdoelen behaald?

maken Quizizz

lezen BS 2

nog vragen?

Wat is het verschil tussen een prokaryoot en een eukaryoot?
Een prokaryoot heeft

1. geen DNA maar wel celorganellen
2. geen celkern maar wel celorganellen
3. geen DNA en geen celorganellen
4. geen celkern en geen celorganellen

Is een schimmel een prokaryoot of eukaryoot?

1. Eukaryoot
2. Prokaryoot

Prokaryoot of eukaryoot?

1. prokaryoot
2. eukaryoot

Eukaryoot

Prokaryoot

Archaea

Bacteriën

Planten

Schimmels

Dieren

Organisch of anorganisch?

Anorganisch

Organisch

Eiwit

Zetmeel

NaCl

Glucose

DNA

Koolstofdioxide

Volgens de endosymbiose theorie zijn enkele celorganellen van eukaryote cellen als zelfstandige organismen opgenomen. Deze organellen hebben hun eigen DNA. Welke organellen zijn dat?

1. mitochondrien en ribosomen
2. ribosomen en golgi-systeem
3. golgi-systeem en chloroplasten
4. chloroplasten en mitochondrien

Wat is de endosymbiose theorie? (zie bron 20 op pagina 67)

1. Verklaring hoe meercelligen zijn ontstaan uit eencelligen
2. verklaring hoe eukaryoten zijn ontstaan uit prokaryoten

Hoe is de dubbele membraan van een mitochondrium (waarschijnlijk) door ontstaan?

1. Door evolutie
2. Endosymbiose theorie
3. Door de oxidatieve fosforylering
4. Door het Bohr-effect

Wat zijn argumenten voor de endosymbiose theorie?
1 of meer antwoorden zijn goed

1. Mitochondriën en chloroplasten hebben eigen DNA
2. Mitochondriën en chloroplasten delen zoals bacteriën.
3. Mitochondriën en chloroplasten hebben bacterieel DNA
4. Mitochondriën en chloroplasten delen niet.