3.1 De atmosfeer: een omhulsel van gas

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Startklaar:
- jas uit, telefoon weg,  NIET inloggen op LessonUp

- boek  + schrift op tafel

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

 tore through the Leeward Islands, raked along Cuba's coast and turned toward Florida.

Here are some of the more amazing images from Irma so far.

Programma

Deel 1

• Recap 2.2 / 2.3 
• Nabespreking HW 

Deel 2

• Start 3.1 De atmosfeer 

Laptop en telefoons weg tijdens de uitleg

Programma

I.v.m. verkorte lesrooster en week uitval skippen we hoofdstuk 4. 

Voor de toets alle paragrafen van:
- H1 (endogene krachten: platentektoniek)
- H2 (exogene krachten: gesteentekringloop, erosie, verwering)
- H3 (klimaat en landschap)

Weekplenda

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
H1	H2 §1 H2 §2	H2 §3 SO	H3 §1	H3 §2 H3 §3	H3 §3 SO	Examen

Lesdoelen

(1) de opbouw van de aarde beschrijven;

(2) de achterliggende bewijzen van platentektoniek uitleggen;

(3) uitleggen hoe en waarom de aardplaten bewegen;

(4) uitleggen hoe vulkanen, aardbevingen, tsunami's en gebergten ontstaan;

Lesdoelen

(5) uitleggen wat exogene krachten zijn en hoe deze het landschap beïnvloeden;

(6) uitleggen hoe de gesteente kringloop werkt;

(7) uitleggen hoe de hydrologische kringloop werkt;

(8) het verband tussen verwering en klimaat beschrijven;

(9) aangeven wat de oorzaken zijn van de transport van verweringsmateriaal;

(10) de gevolgen benoemen van dit transport;

Lesdoelen

(11) uitleggen hoe wind, water en ijs het landschap enerzijds afbreekt en anderzijds opbouwt;

Lesdoelen

(12) mondiale variaties in de stralingsbalans verklaren;

(13) de zee- en windstromen in de wereld verklaren;

Lesdoelen

(14) de kenmerken benoemen van de landschapszones;

(15) de oorzaken, gevolgen en oplossingen benoemen van landdegradatie;

Lesdoelen

(16) beschrijven welke vormen van natuurgeweld in de V.S. voorkomen;

(17) benoemen welke maatregelen genomen worden om het risico op een natuurramp te beperken;

Korte recap §2.2 en 2.3

• Mechanische en fysische verwering
  
  
• Verweringsmateriaal wordt getransporteerd door wind/water/ijs 
  
  
• Erosie = schurende werking van materiaal, transport
  
  
• Sedimentatie = materiaal wordt ergens neergelegd  

HW bespreking 4

• Gletjsers hebben U-vormige dalen uitgesneden.

Examentraining p.75/76

HW bespreking 5

Mechanische of chemische verwering?

Hoe herkennen:
- Mechanische: het gesteente valt uiteen in kleine
stukjes

- Chemisch: mineralen lossen op

• Antwoord = Chemische verwering

Examentraining p.75/76

HW bespreking 7 

De rotsen bestaan uit out materiaal uit rivieren
(sedimenten)

Waarom bestaat het uit gesteentelagen?

• Antwoord = De rivier heeft de afzettingen in verschillende perioden boven op elkaar afgezet. (Onthouden: sedimenten worden altijd in horizontale laagjes op elkaar gestapeld.) 

Examentraining p.75/76

HW bespreking 8 

Gedeelte rots blootgesteld aan wind met zanddeeltjes

(Hoe werkt erosie door wind?)

Wat is de karakteristieke vorm van deze rots?

Examentraining p.75/76

Grote zandkorrels zijn zwaarder

Kleine zandkorrels zijn lichter

HW bespreking 8 

Volledig antwoord =

De zwaardere zanddeeltjes worden vooral over de bodem geblazen, waardoor de uitschurende werking op de grond groter is dan iets hoger in de lucht (oorzaak),

waardoor de onderkant van een dergelijke rots meer afslijt en deze merkwaardige vorm is ontstaan (gevolg).

Examentraining p.75/76

Wat weet je al over het onderwerp Klimaat?
Log in op LessonUp voor een korte quiz

3.1 De atmsofeer: een omhulsel van gas

Welke uitspraak klopt?

1. Het weer en het klimaat zijn hetzelfde
2. Het weer is de gemiddelde toestand van het klimaat over een lange periode voor een groot gebied
3. Het klimaat is de gemiddelde toestand van het weer over een lange periode voor een groot gebied

De dunne laag om de aarde heen heet ...

1. het zwaartekrachtsveld
2. de atmosfeer
3. het heelal
4. de troposfeer

Wat is het middelpunt van het ons planetenstelsel?

1. de zon
2. de maan
3. de aarde
4. mars

True or false: Het broeikaseffect is alleen maar slecht voor de planeet

1. true
2. false

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les...

• kan ik het verschil opnoemen tussen het weer en het klimaat.
• kan ik de drie redenen waarom er variaties zijn in de stralingsbalans opnoemen en uitleggen. 

Laptops dicht.
 Stuk uitleg, maak aantekeningen!

Atmosfeer = relatief dun laagje om onze aarde heen

• Bestaat uit gassen
• Door zwaartekracht verdwijnt het niet
  Het weer speelt zich af in de onderste ong. 10km van de atmosfeer 
• 
  
• 
  

De zon = belangrijkste energiebron  voor het leven op aarde en de motor voor het weer. 

Stralingsbalans

p. 82

= hoeveelheid zonnestraling die de aarde bereikt en de hoeveelheid die de atmosfeer weer verlaat. 

Stralingsbalans

47% bereikt aardoppervlak

omgezet in warmte

en weer uitgestraald 

Stralingsbalans

De hoeveelheid straling op een gebied is afhankelijk van:

1) breedteligging

2) albedo

3) verschil land/zee

1) Breedteligging

Waar is het warmer?

Waarom is het hier warmer

2) Albedo

weerkaatsing van zonlicht verschilt per gebied.

Bos = donker = absorbeert warmte en straalt het dan weer uit 

IJs = licht = weerkaatst warmte 

Wit versus zwart shirt: wie heeft het warmer in de zomer?

3) Land/zee

Regel: 

Water wordt langzamer warm/koud dan land. 

Ookal is het buiten 35 graden, dan is het zeewater in NL nog steeds koud

Stralingsbalans

De warmte van de evenaar wordt via wind en water getransporteerd (§3.2)

Zelfstandig lezen 

en verwerken

• De eerste 5 minuten in stilte
   
• Lees 3.1
   
• Maak opgave 5, 6 en 7 p.84
   

Verdiepend artikel

https://www.geografie.nl/artikel/wat-voegt-sai-toe-aan-de-klimaatdiscussie

Lesdoel(en) check

Aan het einde van de les...

• kan ik het verschil opnoemen tussen het weer en het klimaat.
• kan ik de drie redenen waarom er variaties zijn in de stralingsbalans opnoemen en uitleggen. 

Per tweetal krijg je een kaart met vraag, beantwoord de vraag op de achterkant.  Ben je klaar, pak je spullen en blijf rustig zitten :)