2th lesstof thema 3, bs 4 + 5 + 6

2th lesstof thema 3, bs 4 + 5 + 6

Let op! Leer niet alleen de lesstof die hierin staat. Lees ook de basisstoffen in je boek goed door. 

Om te oefenen kun je de test jezelf vragen van elke basisstof maken.

Thema 3: De Bloedsomloop

2th Basisstof 4: Uitscheiding

Lesdoel bs 4: uitscheiding

• Je kunt de delen van de nieren en urinewegen noemen met hun kenmerken en functies.

Uitscheiding

Bloed dat van de organen wegstroomt bevat veel koolstofdioxide en andere afvalstoffen.

Die stoffen worden uit het lichaam verwijdert.

Dat proces noemen biologen uitscheiding.

Uitscheiding in organen

Uitscheiding vindt plaats in verschillende organen.

Koolstofdioxide wordt bijvoorbeeld uitgescheiden door de longen.

De meeste andere afvalstoffen worden uitgescheiden door de nieren.

Die halen de afvalstoffen uit het bloed en maken er urine van.

De urine plas je uit, waarmee de afvalstoffen uit je lichaam verdwijnen.

De nieren liggen links en rechts in de buikholte, vlak onder het middenrif.

Door de nierslagaders stroomt zuurstofrijk bloed naar de nieren.

Het bloed in de nierslagader bevat afvalstoffen van veel organen.

De nieren halen deze afvalstoffen uit het bloed.

Door de nieraders stroomt het gezuiverde bloed weg uit de nieren.

Een nier bestaat uit nierschors, niermerg en nierbekken.

Nierschors en niermerg verwijderen afvalstoffen uit het bloed. Ze verwijderen ook overtollig water, overtollige zouten en andere schadelijke stoffen.

Al deze stoffen samen heten urine.

Een nier bestaat uit nierschors, niermerg en nierbekken.

Nierschors en niermerg verwijderen afvalstoffen uit het bloed. 

Ze verwijderen ook overtollig water, overtollige zouten en andere schadelijke stoffen.

Al deze stoffen samen heten urine.

In de nierbekkens wordt de urine verzameld.

Via de urineleiders gaat de urine naar de blaas.

In de urineblaas wordt de urine tijdelijk opgeslagen, 

zodat je niet voortdurend hoeft te plassen.

Van tijd tot tijd wordt de urine uit de urineblaas afgevoerd via de urinebuis.

Bloed&Bloedsomloop

- Afweer -

Lesdoelen

1. Je kunt beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties.
   
2. Je kunt beschrijven op welke manieren immuniteit kan ontstaan.
3. Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij een allergie.

Lichaamsvreemd

• Lichaamsvreemde stoffen horen niet thuis in je lichaam.
• Je lichaam kan op 3 manieren lichaamsvreemde stoffen tegenhouden.
• Met de huid.
• Met de slijmvliezen in de luchtwegen.
• Met zoutzuur in maagsap.

Infectie

• Ziekteverwekkers komen toch in je lichaam terecht.
• Afweersysteem treedt in actie.

Afweer door witte bloedcellen

WBC kunnen antigenen van ziekteverwekkers herkennen.

Antistoffen

• Sommige WBC maken antistoffen aan.
• Deze antistoffen binden met ziekteverwekkers.
• Op deze manier worden deze uitgeschakeld.

Immuun

• Als je ziek wordt, maken WBC antilichamen aan tegen de indringer.  Na een tijdje wordt je dan ook weer beter.
• Wordt je later weer ziek door dezelfde ziekteverwekker, dan maken je WBC direct de goede antistof aan.  Je bent nu immuun geworden.

Vaccinatie

• = kunstmatige immuniteit
  
• Vaccin = dode of verzwakte ziekteverwekkers
  
• Je voelt je verzwakt of je bent een beetje ziek
  

Rijksvaccinatieprogramma

Allergie

• Wanneer je lichaam reageert op andere stoffen dan ziekteverwekkers, bijvoorbeeld graspollen, ben je allergisch.
• Je afweersysteem reageert hier dan ook op.

Thema 3 De bloedsomloop

3.6 Gezond leven

Gezond leven

lesdoelen 

Aan het einde van de les:

- kan je aangeven hoe je je hart en bloedvaten gezond kan houden

3.6 Gezond leven

Bloeddruk: druk van bloed op de wand van de slagaders.

De bloeddruk wordt gemeten met een bloeddrukmeter.

Hoge bloeddruk door:

1. Stress

2. Roken

3. Overgewicht

4. Zout eten

Het bloed vervoert stoffen door het lichaam.

Ook schadelijke of verslavende stoffen worden door het bloed vervoerd.

Daardoor kunnen bloedvaten kapotgaan.

Als je je inspant of opwindt, stijgt je bloeddruk tijdelijk.

In rust daalt de bloeddruk weer.

Langdurige hoge bloeddruk beschadigt de wanden van de slagaders.

Bloeddruk

lage bloeddruk:

meestal geen probleem: soms wat duizelig of hoofdpijn

hoge bloeddruk:

vaak wel een probleem: kan wanden van slagaders beschadigen

Slagaderverkalking

=Vernauwing van de wand van de slagader.

Oorzaak: Als de wand van een slagader beschadigt is, kunnen witte bloedcellen en vette stoffen uit het bloed in de wand komen.

Deze stoffen hopen zich op.

Hierdoor ontstaat een verdikking.

Uiteindelijk wordt de verdikking hard door kalk.

Cholesterol

- zit in vette, dierlijke voedingsmiddelen

(verzadigd vet) 

- eieren, spek, slagroom, roomboter, mayonaise, hamburger, frituurvet, kaas, vlees etc. 

Hartinfarct

=In de kransslagaders rondom het hart kan ook slagaderverkalking.

Hierdoor kan het zijn dat een slagader wordt afgesloten en een deel van het hart geen zuurstof meer krijgt.

Dit noem je een hartinfarct.

Hart en vaatziekten

Hart- en vaatziekten is een verzamelnaam voor ziekten aan hart en bloedvaten (soms erfelijk)

Als je gezond leeft, heb je een kleinere kans op hart- en vaatziekten.

hart- en vaatziekten voorkomen

Stress en spanning

Stress en spanning vergroten de kans op hoge bloeddruk en op hart- en vaatziekten.

Stress

• Gespannen kaken en gezicht
• Snelle ademhaling
• Druk op de borst
• Snel boos, gefrustreerd of bang
• Situaties vermijden