Goede Leven H10.4-10.5 Heidegger

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Het milieudebat

Vijf soorten argumenten

1. Antropocentrisch redeneerpatroon
2.  Intergenerationeel redeneerpatroon
3. Geen-lijdenprincipe
4. Deontologisch redeneerpatroon
5. Ecologisch redeneerpatroon

1. Antropocentrisch redeneerpatroon

• Het welzijn van de mens staat centraal
• Goed met natuur omgaan, omdat we er anders zelf last van hebben
• Utilitaristisch, calculerend op basis van eigenbelang

2. Intergenerationeel redeneerpatroon

• Benadrukt verantwoordelijkheid naar toekomstige generaties
• Ook utilitaristisch, calculerend op basis van leven dat er nog niet is

3. Geen-lijdenprincipe

• Intuïtief
• Geen antropocentrisme, ook dierenrechten
• Drukt milieuproblemen uit in termen van lijden

4. Deontologisch redeneerpatroon

• Natuur heeft intrinsieke waarde
• Mens dient de natuur te respecteren
• Niet instrumenteel

5. Ecologisch redeneerpatroon

• Vraagt om heroriëntatie op hoe we in de natuur staan
• Tegen Verlichtingsdenken en bepaalde moderne vormen van rationaliteit
• Fundamentele herinrichting van handelen en maatschappij

Martin Heidegger (1889-1976)

• Geboren in Messkirch
• Studeerde theologie en daarna filosofie, met als grootste invloeden Kant, Kierkegaard en Nietzsche
• Schreef zijn hoofdwerk Sein und Zeit in 1927
• Werd professor, later rector aan universiteit van Freiburg, had studenten als Hannah Arendt, Herbert Marcuse, Hans-Georg Gadamer
• Voegde zich bij de nazipartij

Heidegger over de mens

Mens is een Dasein, een 'er-zijn': een wezen dat aangesproken wordt door 'wereld', altijd in-de-wereld geworpen is en open staat voor een bepaalde vorm van ontdekking

Het Zijn als zodanig is de oorsprong van deze verhouding tussen Dasein en de werkelijkheid (het zijnde)

Heidegger over waarheid

Klassiek: waarheid is kennis in overeenstemming met de werkelijkheid

Heidegger: waarheid is aletheia, onverborgenheid/ontberging

Waarheid niet meer beperkt tot het domein van de theoretische wetenschap, maar ook in alledaagse praktijk

Heidegger over techniek

Techniek niet begrijpen in termen van causaliteit, maar in zijnstermen

• Oude techniek brengt iets voort (hervorbringen)
• Moderne techniek vordert iets op (herausfordern)

Techniek als das Gestell: moderne techniek 'stelt' mensen en dingen in aanwezigheid, als iets dat beheersbaar en bestelbaar is, als bestand

Techniek beheerst de mens i.p.v. andersom

Heidegger over techniek

Moderne techniek verdraait of vernietigt alle andere vormen van ontdekking: alles wordt opgenomen in een technisch-commercieel bestel

Moderne techniek geeft de illusie dat de mens de wereld beheerst, terwijl juist van zijn oorspronkelijke wezen als Dasein berooft wordt

Moderne techniek ziet natuur als berekenbare kracht, i.p.v. als physis, of bloeiende natuur, iets dat van zichzelf uit opkomt