Paragraaf 3.1 Organismen in hun omgeving

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Paragraaf 3.1 Organismen leven samen

Leerdoelen 3.1 

- Je kunt beschrijven welke biotische en abiotische factoren invloed op organismen hebben.

- Je kunt beschrijven wat een ecosysteem is.

- Je kunt met voorbeelden uitleggen hoe planten zijn aangepast aan hun ecosysteem.

- Je kunt met voorbeelden uitleggen hoe dieren zijn aangepast aan een koude of hete omgeving.

- Je kunt uitleggen hoe het gebit van dieren is aangepast aan hun voedsel.

- Je kunt uitleggen hoe de snavels van vogels zijn aangepast aan hun voedsel en hoe de poten van vogels zijn aangepast aan hun leefwijze.

Factoren

• Biotische factoren: Invloeden uit de levende natuur.

• Abiotische factoren: Invloeden uit de levenloze natuur.

• Alle biotische en abiotische factoren in een gebied samen, vormen een ecosysteem.

abiotisch vs. biotisch

Aanpassingen

• Ieder organisme past bij het ecosysteem waarin hij leeft.

• Planten en dieren zijn daarom ook aangepast aan het ecosysteem waar ze leven.

• Een aanpassing is een eigenschap van een organisme, waardoor hij goed kan overleven in zijn ecosysteem.

Planten die zich aanpassen

<-voorjaarsbloeiers

klimplanten->

<-wortelrozet

woestijnplanten->

3.1 les 1 

Maken opdr 1 t/m 11 

Nakijken 

3.1 les 2 

Leerdoelen 3.1 

- Je kunt beschrijven welke biotische en abiotische factoren invloed op organismen hebben.

- Je kunt beschrijven wat eeen ecosysteem is.

- Je kunt met voorbeelden uitleggen hoe planten zijn aangepast aan hun ecosysteem.

- Je kunt met voorbeelden uitleggen hoe dieren zijn aangepast aan een koude of hete omgeving.

- Je kunt uitleggen hoe het gebit van dieren is aangepast aan hun voedsel.

- Je kunt uitleggen hoe de snavels van vogels zijn aangepast aan hun voedsel en hoe de poten van vogels zijn aangepast aan hun leefwijze.

Herhalen vorige les

Biotisch

Abiotisch

Wind

Lucht

Zuurstof

Water

Grond

Roofvijanden

Soort

genoten

Plant

Bacterie

Voedsel

Hoe noem je het geheel van alle biotische en abiotische factoren in een bepaald gebied?

1. Ecosysteem
2. Ecologie
3. Abiotische factoren
4. Biotische factoren

Een voorbeeld van een biotische factor is:

1. Grondsoort
2. Hoeveelheid wind
3. Roofvijanden
4. Temperatuur

Een voorbeeld van een abiotische factor is:

1. Hoeveelheid licht
2. Voeding
3. Concurrentie
4. Schuilplaats in een boom

Deze plant groeit voordat de bomen bladeren krijgen. Zo krijgen ze voldoende licht.

1. Klimplant
2. Voorjaarsbloeier
3. Planten met wortelrozet

Deze plant klimt m.b.v. hechtwortels langs andere planten omhoog, naar het licht. De planten hebben deze aanpassingen om omhoog te klimmen, om zo voldoende zonlicht te krijgen voor de fotosynthese.

1. Klimop
2. Voorjaarsbloeier
3. Planten met wortelrozetten

Woestijnplanten gaan waterverlies tegen door:

1. Dunne grote bladeren zonder waslaag
2. Dikke kleine bladeren met waslaag

Planten in het tropisch regenwoud hebben:

1. veel huidmondjes om het vocht kwijt te raken
2. weinig huidmondjes om het vocht kwijt te raken

dieren die zich aanpassen

<-warmbloedig

wintervacht->

koud: isolatie/vetlaag->

<-warm: groot oppervlak

Aanpassingen aan een warme omgeving 

Voorbeelden zijn:

1. dunne vacht

2. grote oren

3. lange poten

Het lichaamsoppervlak vergroten, zodat er zoveel mogelijk warmte weg kan.

3.1 Les 2 

Maken opdr 12 t/m 19 

Nakijken 

3.1 Les 3 

Leerdoelen 3.1 

- Je kunt beschrijven welke biotische en abiotische factoren invloed op organismen hebben.

- Je kunt beschrijven wat eeen ecosysteem is.

- Je kunt met voorbeelden uitleggen hoe planten zijn aangepast aan hun ecosysteem.

- Je kunt met voorbeelden uitleggen hoe dieren zijn aangepast aan een koude of hete omgeving.

- Je kunt uitleggen hoe het gebit van dieren is aangepast aan hun voedsel.

- Je kunt uitleggen hoe de snavels van vogels zijn aangepast aan hun voedsel en hoe de poten van vogels zijn aangepast aan hun leefwijze.

Aanpassing aan hun leefwijze

Je kan aan het gebit van een zoogdier zien wat ze eten.

1. richel (plooikiezen)  & snijtanden ==> planteneters

2. Knipkiezen & scherpe hoektanden ==> vleeseters

3. Knobbelkiezen & snijtanden ==> alleseters

Verschillende typen eters + gebitten

Planteneters: Plooikiezen

Vleeseters: Knipkiezen

Alleseters: Knobbelkiezen

Verschillende soorten snavels

Verschillende soorten poten

Verschillende soorten poten

Vragen over aanpassingen bij dieren

Dieren in warme streken hebben:

1. Kleine oren, om hun warmte kwijt te raken
2. Grote oren, om hun warmte kwijt te raken

Een haaksnavel is voor het eten van..

1. planten
2. zaden
3. vlees
4. insecten

Een planteneter heeft

1. Knipkiezen en hoektanden
2. Plooikiezen en snijtanden

Steltpoten hebben

1. Wad en weidevogels
2. Vogels die langs de stam lopen
3. Roogvogels
4. Watervogels