WW Hoofdstuk 4

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Programma

• Vorige les
  
• Theorie
• Aan de slag
• Evaluatie

Welke uitspraak is onjuist?

1. Een individuele arbeidsovereenkomst is een overeenkomst tussen één werkgever en één werknemer.
2. Bij het afsluiten van een individuele arbeidsovereenkomst wordt rekening gehouden met de voor de bedrijfstak geldende CAO.
3. De jaarlijkse loonsverhoging wordt meestal in de individuele arbeidsovereenkomst afgesproken.
4. Het aantal extra vakantiedagen wordt in een individuele arbeidsovereenkomst geregeld.

3. De jaarlijkse loonsverhoging wordt vastgelegd in een CAO en meestal niet in de individuele arbeidsovereenkomst.

Bron: LWEO, Werk en Werkloosheid, 1e druk; vraag 3.19

Nakijken 3.14 t/m 3.17

Hoofdstuk doelen

• uitleggen hoe soepel ontslagrecht doorwerkt op de kansen om ontslagen te worden en de kansen om aangenomen te worden.

• uitleggen waarom de hoogte van de werkloosheid op een bepaald moment niets zegt over de duur van de werkloosheid en het totale aantal mensen dat in een periode werkloos is geweest.

• de volgende soorten werkloosheid beschrijven: natuurlijke werkloosheid, frictiewerkloosheid, structurele ¬werkloosheid, conjuncturele werkloosheid.

• uitleggen waarom hoge looneisen tot werkloosheid kunnen leiden.

• berekeningen maken met de formule werkgelegenheid = productie / arbeidsproductiviteit.

Lesdoelen

• Uitleggen hoe soepel ontslagrecht doorwerkt op de kansen om ontslagen te worden en de kansen om aangenomen te worden.
• Uitleggen waarom de hoogte van de werkloosheid op een bepaald moment niets zegt over de duur van de werkloosheid en het totaal aantal mensen dat in een periode werkloos is geweest. 

Zijn de volgende personen werkloos volgens de definitie van het CBS?

- Alle 15- tot 75-jarigen die in Nederland wonen, 

- minder dan 1 uur per week werken, 

- actief op zoek zijn naar betaald werk voor 1 uur of meer 

- daarvoor direct beschikbaar zijn.

Werkloosheids-percentage

> Aantallen zeggen niet zoveel als je een klein land vergelijkt met een groot land, dus in percentage.

Bereken het werkloosheidspercentage.

Bereken het werkloosheids-percentage

0.7/8.5 x 100% = 8,2%

Ontslagbescherming

De mate waarin de werknemer beschermd wordt tegen ontslag.

> Wat is het gevolg van weinig ontslagbescherming?

Ontslagrecht

Hoe makkelijk of moeilijk werknemers kunnen worden ontslagen . 

In Nederland niet zo soepel met veel regels in het ontslagrecht.

Aan de slag

Maken opdracht 4.1 t/m 4.5

Evaluatie

• Uitleggen hoe soepel ontslagrecht doorwerkt op de kansen om ontslagen te worden en de kansen om aangenomen te worden.
• Uitleggen waarom de hoogte van de werkloosheid op een bepaald moment niets zegt over de duur van de werkloosheid en het totaal aantal mensen dat in een periode werkloos is geweest. 

Werkgelegenheid

Productie

Arbeidsproductiviteit

=

Werkloosheid

Conjuncturele

werkloosheid

Natuurlijke werkloosheid

• Kwantitatieve structurele werkloosheid
• Kwalitatieve structurele werkloosheid
• Frictiewerkloosheid
• Seizoenswerkloosheid 

Conjuncturele werkloosheid

• Werkloosheid die ontstaat door onderbesteding.
  
• Laagconjunctuur -> minder bestedingen -> minder productie 
• Door de lage bezettingsgraad zitten mensen thuis, die bij meer vraag (en dus meer productie) wél werk zouden hebben.
• Door een stijging van de bestedingen kan deze vorm van werkloosheid worden bestreden.
  

 

Volgens Keyens zou de overheid in dat geval kunnen overwegen om:

 zélf meer te gaan besteden,

 en/of de belastingen te verlagen, zodat gezinnen meer gaan besteden.

Mogelijke oplossingen conjuncturele werkloosheid

• Door een stijging van de bestedingen kan deze vorm van werkloosheid worden bestreden.
• Volgens Keyens zou de overheid in dat geval kunnen overwegen om: zélf meer te gaan besteden en/of de belastingen te verlagen, zodat gezinnen meer gaan besteden.

Conjuncturele werkloosheid

Een land heeft een productiecapaciteit van €530 mld.

In een periode van laagconjunctuur zijn de bestedingen € 500 mld.

De gemiddelde arbeidsproductiviteit bedraagt € 100.000 per jaar.

De productie € 30 mld. minder is dan maximaal.

Elke € 100.000 onderzetting is 1 extra werkloze.

Er zijn dus in totaal 300.000 mensen conjunctureel werkloos zijn.

Programma

• Bespreken opdracht 4.4 t/m 4.7
  
• Theorie
• Aan de slag
• Evaluatie

Lesdoelen

• berekeningen maken met de formule 

   werkgelegenheid = productie / arbeidsproductiviteit.

• de volgende soorten werkloosheid beschrijven: 

  conjuncturele werkloosheid

  natuurlijke werkloosheid

  frictiewerkloosheid

  structurele werkloosheid

Conjuncturele werkloosheid

Bespreken 4.4 t/m 4.7

Werkloosheid

Conjuncturele

werkloosheid

Natuurlijke werkloosheid

• Kwantitatieve structurele werkloosheid
• Kwalitatieve structurele werkloosheid
• Frictiewerkloosheid
• Seizoenswerkloosheid 

Natuurlijke werkloosheid

Niks te maken met op- en neergang van de economie, zal er altijd zijn.

Kwantitatieve structurele werkloosheid

• Er zijn (zélfs bij volledige bezetting / maximale productie) onvoldoende arbeidsplaatsen om iedereen een baan te verschaffen.
  
• Enkele belangrijke oorzaken zijn: 
• vervanging van arbeid door kapitaal (mechanisering / automatisering)
• verbeterde productiemethoden (hogere arbeidsproductiviteit)
• verplaatsing van productie naar het buitenland.

Mogelijke oplossingen kwantitatieve structurele werkloosheid

• De overheid moet zorgen voor een goed investeringsklimaat, zodat bedrijven blijven investeren. Dit zorgt voor de lange termijn voor behoud/groei van de productiecapaciteit.
• Op korte termijn moeten maatregelen genomen worden om het beschikbare werk beter te verdelen over de beroepsbevolking. Bijv. VUT; ouderen eerder laten stoppen met werken, stimuleren van deeltijdwerk, ATV; een volle baan terugbrengen in uren (bijvoorbeeld van 40 naar 36 uur per week)

Kwantitatieve structurele werkloosheid

We gaan verder op basis van het vorige voorbeeld.

De productiecapaciteit is nog steeds € 530 mld. en de arbeidsproductiviteit € 100.000.

Nieuw gegeven:

de omvang van de beroepsbevolking is 5,8 mln. personen

Wanneer in dit land de productiecapaciteit volledig benut wordt, is er voor 5,3 mln. personen werk.

Dat wil zeggen dat er bij maximale productie nog steeds 500.000 personen (5,8 mln – 5,3 mln) werkloos zijn.

Dat noemen we de (kwantitatieve) structurele werkloosheid. 

Kwaltitatieve structurele werkloosheid

• Kwaliteit = ‘opleiding’ werkzoekenden
• De werkzoekenden beschikken niet over de juiste kwaliteiten om te kunnen voldoen aan de vacatures die er zijn. Met andere woorden: vraag en aanbod op de arbeidsmarkt sluiten niet goed op elkaar aan.

Mogelijke oplossingen kwaltitatieve structurele werkloosheid

• De werkzoekenden stimuleren tot om-/her-/bijscholing om zo wél geschikt te worden voor de vacatures
• Mensen stimuleren om een baan te accepteren in een andere regio (bijvoorbeeld door verhuiskosten aftrekbaar te maken van de belasting)

Frictiewerkloosheid

• Werkloosheid die ontstaat bij het zoeken of het wisselen van een baan (maximaal 8 maanden werkloos).
• Oorzaak zijn lange sollicitatieprocedures en moeizame informatievoorziening.

Mogelijke oplossingen frictiewerkloosheid

• betere/snellere informatievoorziening, zodat werkzoekenden sneller en beter zien waar banen zijn (en werkgevers beter zien waar zij nog personeel kunnen werven).
  
• ontslagrecht versoepelen (het mogelijk maken mensen eenvoudiger te ontslaan), zodat bedrijven hun sollicitatieprocedure inkorten (het bedrijf zit niet direct vast aan de werknemer, maar kan hem/haar uit proberen)

Seizoenswerkloosheid

Seizoenswerkloosheid

• Werkloosheid van tijdelijke aard, veroorzaakt doordat er tijdens bepaalde seizoenen (in Nederland meestal in de winter) in een sector geen/minder werk is.
• Bijvoorbeeld:
• in de winter is er minder werk in de toerisme-industrie
  
• in de winter zijn de meeste pretparken gesloten
  
• in de winter liggen bouwwerkzaamheden vaak stil
  

Mogelijke oplossingen seizoenswerkloosheid

• Er zijn niet veel maatregelen die de overheid hiertegen kan nemen.
• Er is wel een voorbeeld:
• In de winter betalen werkgevers van schildersbedrijven minder sociale premies. Hierdoor kunnen schildersbedrijven in de winter goedkoper werken. De extra vraag die hierdoor in de winter ontstaat betekent dat sommige schilders niet meer werkloos zijn in de winter.

Aan de slag

Maak opdracht 4.8 t/m 4.14

Programma

• Vorige les
• Bespreken opdracht 4.8 t/m 4.14
• Theorie
• Aan de slag
• Evaluatie

Lesdoelen

• de volgende soorten werkloosheid beschrijven: 

     conjuncturele werkloosheid

     natuurlijke werkloosheid

     structurele werkloosheid

     frictiewerkloosheid

     seizoenswerkloosheid

• uitleggen waarom hoge looneisen tot werkloosheid kunnen   leiden.

Werkloosheid

Conjuncturele

werkloosheid

Natuurlijke werkloosheid

• Kwantitatieve structurele werkloosheid
• Kwalitatieve structurele werkloosheid
• Frictiewerkloosheid
• Seizoenswerkloosheid 

Van welke soort werkloosheid is hier sprake?
Het minimumloon wordt verhoogd. Werkgevers vrezen hogere werkloosheid.

1. frictiewerkloosheid
2. structurele werkloosheid
3. conjuncturele werkloosheid

Van welke soort werkloosheid is hier sprake?
Vakbonden matigen de lonen. Zo gaan zij in op het verzoek van de politiek om alles te doen om meer mensen aan het werk te krijgen.

1. frictiewerkloosheid
2. structurele werkloosheid
3. conjuncturele werkloosheid

Van welke soort werkloosheid is hier sprake?
Het consumentenvertrouwen daalt. Dalende bestedingen van consumenten jagen de werkloosheid op.

1. frictiewerkloosheid
2. structurele werkloosheid
3. conjuncturele werkloosheid

Van welke soort werkloosheid is hier sprake?
Piet is net afgestudeerd, solliciteert en verwacht over twee maanden aan de slag te gaan.

1. frictiewerkloosheid
2. structurele werkloosheid
3. conjuncturele werkloosheid

Van welke soort werkloosheid is hier sprake?
Gunstige voorspellingen van het Centraal Plan Bureau (CPB) zorgen voor meer investeringen. Bouwbedrijven vechten om werknemers.

1. frictiewerkloosheid
2. structurele werkloosheid
3. conjuncturele werkloosheid

Van welke soort werkloosheid is hier sprake?
Door een pandemie mogen winkels en de horeca slechts beperkt klanten toelaten.

1. frictiewerkloosheid
2. structurele werkloosheid
3. conjuncturele werkloosheid

Bespreken 4.8 t/m 4.14

• opdracht 4.7
• opdracht 4.8
• opdracht 4.9
• opdracht 4.10
• opdracht 4.11

Arbeidsmarktbeleid

Natuurlijke werkloosheid beïnvloeden --> door de overheid

• Verbeteren van arbeidsbemiddeling (werkgever en personeel bij elkaar brengen). 
• Geven van loonsubsidies --> aantrekkelijker om werklozen met een lage opleiding in dienst te nemen. 
• Aanbieden of verplicht stellen van scholingstrajecten. 
• Flexibiliseren van de arbeidsmarkt. 

Aan de slag

Maak opdracht 4.15 t/m 4.17

Door de coronapandemie stijgt de werkloosheid. Is deze werkloosheid passend bij structurele of conjuncturele werkloosheid?

1. Conjuncturele werkloosheid
2. Structurele werkloosheid

Er is veel werkloosheid bij een

1. krappe arbeidsmarkt
2. ruime arbeidsmarkt

Als je niet werkt, ben je nog niet werkloos. Wanneer ben je wel werkloos?

1. Je bent actief op zoek naar werk.
2. Je hebt geen baan.
3. Je bent tussen de 15 en de pensioenleeftijd.
4. Je voldoet aan alle drie voorwaarden (A+B+C)

Werkgelegenheid is hetzelfde als

1. de totale vraag naar arbeid
2. het totale aanbod van arbeid
3. arbeidsplaatsen
4. vacatures

Je was ober en bent door corona ontslagen. Je bent op zoek naar een nieuwe baan.

1. Frictie werkloosheid
2. Structurele werkloosheid
3. Seizoenswerkloosheid
4. Geen werkloosheid

Een soepel ontslagrecht betekent dat de procedure om mensen te ontslaan.....

1. gemakkelijker wordt
2. moeilijker wordt

A

Wat gebeurt er bij structurele werkloosheid?

1. een bedrijf gaat anders produceren
2. de bedrijfscultuur verandert
3. een bedrijf ontslaat zomaar medewerkers
4. er is geen vraag meer naar het product