3.3 en 3.4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.3 Ontzuiling en verdere democratisering 1965-2001

Vanaf de jaren 1960 toenemende welvaart

Ontstaan consumptiemaatschappij

Sociaal-culturele veranderingen

Sociaal- culturele veranderingen;

ontstaan protestbewegingen

jongeren

2e feministische golf

Studenten

10 maart 1966 huwelijk prinses Beatrix en Claus

Provo's gooien rookbom

Gevolgen voor politiek:

- geloof wordt minder belangrijk -> ontzuiling

- confessionele partijen verliezen aanhang

- ontstaan nieuwe partijen

Confessionele partijen ARP, CHU en KVP vormen samen nieuwe partij: CDA

Democraten '66 (D66) meer inspraak burgers:

- gekozen burgemeester

- referendum

Gevolgen voor politiek:

- in jaren '90 groot verlies CDA

- PvdA, D66 en VVD vormen samen regering:    

   Paars genoemd.  Wim Kok minister-president

Samenwerking confessionele partijen in CDA succes -> zit altijd in regering

Voor het eerst sinds 1917 geen confessionele partij meer in regering!

3.4 gevestigde partijen in het nauw (vanaf 2001)

- vanaf 2001 opkomst nieuwe 

   partijen; nieuwe stroming het    

   populisme:

   

Politiek- maatschappelijke stromingen die zeggen dat ze opkomen voor 'het volk' en tegen de elite strijden.

Oorzaken opkomst populisme

- bezuigingen op de verzorgingsstaat

- ontstaan multiculturele 

   samenleving

- toenemende Europese 

   samenwerking

Veel mensen voelen zich in de steek gelaten en voelen zich bedreigd door komst immigranten

   

6 mei 2002 Moord op lijsttrekker LPF Pim Fortuyn; LPF haalt grote winst bij verkiezingen, groot verlies bij regeringspartijen (Paarse kabinet)

2 november 2004 Moord Theo van Gogh;  

Geert Wilders richt nieuwe partij op Partij voor de Vrijheid (PVV)

Verkiezingen 2017

- PVV 2e partij van Nederland

- traditionele partijen verliezen  

   steeds meer aanhang

- veel nieuwe partijen; versplintering

Wat was geen gevolg van de groeiende welvaart vanaf de jaren 1960?

1. Het geloof werd steeds minder belangrijk
2. Het ontstaan van een consumptiemaatschappij
3. Verzuiling
4. De opbouw van een verzorgingsstaat

Wat geen gevolg van de sociaal-culturele veranderingen vanaf de jaren 1960 voor de politiek?

1. De confessionele partijen verloren hun meerderheid in het parlement
2. Jongeren richtten een nieuwe partij op, de PvdA
3. Nieuwe partijen kwamen op die meer inspraak voor de burgers eisten
4. De confessionele partijen fuseerden tot een nieuwe partij, het CDA

Uit welke partijen bestond het Paarse kabinet?

1. CDA, PvdA en VVD
2. CDA en VVD
3. PvdA, VVD en D66
4. D66, VVD en CDA

Waarom was het Paarse kabinet bijzonder?

1. Voor het eerst zat er sinds 1917 geen confessionele partij in de regering
2. Voor het eerst zat D66 in de regering
3. Voor het eerst werkten socialisten samen met een confessionele partij
4. Voor het eerst was er een vrouwelijke minister- president

Tot welke politiek-maatschappelijke stroming horen partijen als de LPF, PVV en Forum voor Democratie?

1. Socialisme
2. Populisme
3. Liberalisme
4. Confessionalisme

Wat was geen oorzaak voor de opkomst van populistische partijen vanaf 2001?

1. Bezuinigingen op de verzorgingsstaat
2. Het ontstaan van de multiculturele samenleving
3. Toenemende Europese samenwerking
4. De toenemende welvaart

PO historisch betoog

Welke personen of gebeurtenissen zijn belangrijk geweest voor het ontstaan van de rechtsstaat en de democratie in Nederland?

Dit is allemaal terug te vinden in Magister (ELO;opdrachten) bijlage 2 open opdracht (bijlage 2) of gestructureerde opdracht (bijlage 3)

Personen	Gebeurtenissen
Johan Thorbecke	Oprichting Bataafse Republiek
Abraham Kuyper	Oprichting SDAP
Aletta Jacobs	Invoering algemeen kiesrecht
Anton Mussert	Verzet Provo tegen huwelijk Beatrix
Willem Drees	Moord op Pim Fortuyn
Pieter Cort van der Linden	Moord op Theo van Gogh

PO historisch betoog

Welke personen of gebeurtenissen zijn belangrijk geweest voor het ontstaan van de rechtsstaat en de democratie in Nederland?

1  Kies persoon/ gebeurtenis

2 Verzamel informatie over deze persoon/

    gebeurtenis: historische begrippen, 

    kenmerkende aspecten. 

3 Bepaal belangrijk deze persoon/ gebeurtenis     

    is geweest (historische significatie)

Historische significantie

- Belangrijk voor tijdgenoten. Het leven van mensen 

   veranderde op één of enkele terreinen.

- Belangrijk als aanstichter of oorzaak van grote 

    veranderingen

- Belangrijk als voorbeeld of symbool van ontwikkeling of   

   denkwijze.

- Belangrijk voor mensen nu (we hebben er nu nog mee te 

   maken, als voorbeeld, waarschuwing of inspiratiebron).

- Voor veel mensen verandert er wat.

- Het gaat om een grote verandering (politiek, economisch, 

   cultureel).

Zie Magister (ELO;opdrachten)