Lezen, luisteren, kijken 2F

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Lezen, luisteren, kijken 2F

Nederlands Lezen en luisteren

CE-examen - ongeveer 45 vragen over leesteksten in luisterfragmenten 

90 minuten 

In Rotterdam 

1/2 van je cijfer

Mariska van Daele

Docent Nederlands, rekenen, keuzedelen

Eigen bedrijf - Foudloos

Examinator, ontwikkelen lesmateriaal, docent mbo

Hobby's: kamperen, lezen, golfen, spelletjes

Opdracht - Goed lezen instructies

Pak een blaadje en een pen en lees daarna de onderstaande instructies goed door. 

Lees de onderstaande vragen eerst goed door, voordat je ze gaat beantwoorden. Schrijf de antwoorden op een blaadje, noteer het antwoord precies zoals het gevraagd wordt en controleer ze later als je alle vragen hebt beantwoord. 

1.1 Teksten verkennen

De beste manier om tekst aan te pakken

Waarom verken je een tekst?

• om te bepalen of een tekst interessant is voor jou 
• om te weten wat voor tekst het is

Hoe verken je een tekst? 

lezen	kijken/luisteren
titel	titel
eerste alinea	beschrijving inhoud
tussenkopjes	eerste stukje
lay- out (bladspiegel, alinea's)
bron

Wat weet je dan? 

• waar gaat de tekst over?                                                    onderwerp
• voor welke lezer/luisteraar is de tekst gemaakt?   publiek
• wat voor tekst is het?                                                           tekstsoort

Hoe pak je de tekst vervolgens aan? 

Dit is afhankelijk van je persoonlijke doel, bijvoorbeeld: 

intensief lezen

zoekend lezen

overslaan

1.2 Doel en hoofdgedachte

Bepalen hoe waardevol de informatie voor jou is

tekstdoel	wat wil de maker van mij bijvoorbeeld: informeren over de bijwerkingen van paracetamol kijk naar de titel, eventuele tussenkopjes, eerste alinea of laatste alinea
hoofdgedachte	wat is de hoofdgedachte van wat de maker probeert te vertellen/wat moet de lezer of luisteraar absoluut onthouden bijvoorbeeld: paracetamol heeft meer bijwerkingen dan je zou verwachten de hoofdgedachte vind je vaak in de inleiding

Tekstdoelen: sommige teksten hebben meerdere doelen, 

maar meestal is er één het belangrijkste: het hoofddoel

tekstdoel	de maker wil zijn publiek	voorbeeld
informeren	informatie geven	nieuwsbericht
overtuigen of betogen	overtuigen van een mening	forumbijdrage op internet
overhalen of activeren	aanzetten tot actie	reclame, oproep
mening vormen	aan het denken zetten	discussieprogramma
instrueren	laten weten hoe hij iets moet doen	gebruiksaanwijzing, recept
amuseren	vermaken	speelfilm

Als je het tekstdoel weet, kun je ook de hoofdgedachte bepalen. 

informeren:	Wat is het belangrijkste wat de maker over het onderwerp wil vertellen
overtuigen:	Wat is de mening waarvan de maker jou wil overtuigen?
overhalen:	Wat moet je doen? (Koop..., Kom..., Word lid..., Geef geld....)

Van alles en nog wat wordt in blik verpakt. Behalve aan bederf onderhevige levensmiddelen worden ook bijvoorbeeld motorolie, verf en schoensmeer in blik verkocht. Door het blik wordt het product beschermd tegen schadelijke invloeden; bovendien blijft door het blik een product langer vers.

Wat is het tekstdoel?

Van alles en nog wat wordt in blik verpakt. Behalve aan bederf onderhevige levensmiddelen worden ook bijvoorbeeld motorolie, verf en schoensmeer in blik verkocht. Door het blik wordt het product beschermd tegen schadelijke invloeden; bovendien blijft door het blik een product langer vers.

1. Informeren
2. Amuseren
3. Instrueren
4. Overtuigen

Van alles en nog wat wordt in blik verpakt. Behalve aan bederf onderhevige levensmiddelen worden ook bijvoorbeeld motorolie, verf en schoensmeer in blik verkocht. Door het blik wordt het product beschermd tegen schadelijke invloeden; bovendien blijft door het blik een product langer vers.

Wat is het tekstdoel?

Blik is een onmisbaar verpakkingsmiddel. Je moet er toch niet aan denken hoe je anders al die motorolie, verf en schoensmeer zou moeten meenemen. Door het blik blijft een product bovendien langer vers.

1. Informeren
2. Instrueren
3. Overhalen
4. Overtuigen

Van alles en nog wat wordt in blik verpakt. Behalve aan bederf onderhevige levensmiddelen worden ook bijvoorbeeld motorolie, verf en schoensmeer in blik verkocht. Door het blik wordt het product beschermd tegen schadelijke invloeden; bovendien blijft door het blik een product langer vers.

Wat is het tekstdoel?

Blik is een onmisbaar verpakkingsmiddel. Door het blik wordt een product fantastisch beschermd tegen invloeden van buitenaf. Bovendien blijft een product in blik heel wat langer vers. Wij raden u daarom aan deze gemarineerde tomaten in blik op de markt te brengen.

1. Instrueren
2. Overhalen
3. Informeren
4. Overtuigen

Van alles en nog wat wordt in blik verpakt. Behalve aan bederf onderhevige levensmiddelen worden ook bijvoorbeeld motorolie, verf en schoensmeer in blik verkocht. Door het blik wordt het product beschermd tegen schadelijke invloeden; bovendien blijft door het blik een product langer vers.

Wat is het tekstdoel?

Plof. Met een doffe klap viel het blik voor mijn voeten. Waar kwam dát nu toch ineens vandaan? Voorzichtig stootte ik met mijn voet ertegen. Het bewoog niet. Loodzwaar leek het! Wat zat erin? Schichtig keek ik om me heen. Als iemand me zag dan zou ik me onsterfelijk belachelijk maken.

1. Informeren
2. Amuseren
3. Instrueren
4. Overtuigen

Hoe vind je de hoofdgedachte? 

• kortst mogelijke samenvatting van een tekst 
• vaak in de inleiding van de tekst
• bij langere artikelen meestal in het slot van de tekst 

Voorbeelden tekstdoelen

Twee teksten over namaakkleding

Ingezonden brief waarin wordt gepleit voor een hardere aanpak van producenten van namaakkleding

Doel?

Blog op reiswebsite met tips over goedkoop namaakkleding kopen in India. 

Doel? 

Ingezonden brief waarin wordt gepleit voor een hardere aanpak van producenten van namaakkleding.

Wat is het tekstdoel?

Ingezonden brief waarin wordt gepleit voor een hardere aanpak van producenten van namaakkleding. (informeren, overtuigen, overhalen/activeren, instrueren, amuseren)

Ingezonden brief waarin wordt gepleit voor een hardere aanpak van producenten van namaakkleding.

Wat is het tekstdoel?

Blog op reiswebsite met tips over goedkoop namaakkleding kopen in India. (informeren, overtuigen, overhalen/activeren, instrueren, amuseren)

Voorbeelden tekstdoelen

Twee teksten over namaakkleding

ingezonden brief waarin wordt gepleit voor een hardere aanpak van producenten van namaakkleding

Doel?

overtuigen

Blog op reiswebsite met tips over goedkoop namaakkleding kopen in India. 

Doel?

informeren 

Wat is het doel van deze tekst?​

Wat is de hoofdgedachte van deze tekst?​

Bekijk deze tekst

Wat is het doel van deze tekst?

1. informeren
2. overtuigen
3. overhalen
4. instrueren

Wat is de hoofdgedachte van deze tekst?

1. Doe mee met de winactie en win een doos eetbare rietjes.
2. Een leuke winactie geeft een grijze januaridag een beetje kleur.
3. Een doos eetbare rietjes van 200 stuks kost 34 euro.

Tekstdelen

Inleiding	introductie onderwerp (voorbeeld/anekdote) soms opbouw tekst aangeven
middenstuk of kern	verschillende kanten van het onderwerp = deelonderwerpen langere teksten vaak een vaste structuur
slot	laatste beschrijving van een deel van het onderwerp verwijzing naar voorbeeld of anekdote uit het begin van de tekst samenvatting of conclusie

Signaalwoorden

In een goed opgebouwde tekst vind je logische verbanden tussen zinnen en alinea's.

Signaalwoorden: 

• geven verbanden tussen zinnen en alinea's aan
• hebben verschillende functies

Verbanden en signaalwoorden

opsomming                                    eerst, vervolgens, ten slotte

tegenstelling                                 maar, echter

tijd                                                      daarnaast, bovendien, ten eerste

oorzaak-gevolg                            doordat, waardoor

toelichting                                      bijvoorbeeld, zo, zoals

voorwaarde                                    als, indien

reden/argument                          omdat, daarom 

samenvatting                                kortom, samengevat, oftewel 

conclusie                                        dus, derhalve

Welke tekst is beter leesbaar?

1. De linker tekst
2. De rechter tekst

Welke signaalwoorden herken je?​

1.5 Feit, mening en argument

Kwaliteit van argumenten en redeneringen beoordelen

Inschatten wat de waarde van een tekst is 

Feiten	Meningen
waar of niet waar controleerbaar	kun je het wel of niet mee eens zijn
Voorbeeld: In 18 steden in Nederland kan je een deelscooter huren.	Voorbeeld: Deelscooters zouden verboden moeten worden.

Argumenten

• Een argument wordt gebruikt om een standpunt te onderbouwen
• Een tegenargument gebruik je om aan te tonen dat een standpunt onjuist is

Voorbeeld: 

(mening:) Deelscooters zouden verboden moeten worden omdat (argument) ze voor veel parkeeroverlast zorgen. 

(mening:) Deelscooters zouden niet verboden moeten worden, want (argument) ze zijn namelijk een aanvulling op het openbaar vervoer.

Terminologie

• onderwerp = waar de tekst over gaat
• hoofdgedachte = wat wil de schrijver zeggen met de tekst
• deelonderwerpen = verschillende delen van een tekst waarin verschillende kanten van het onderwerp belicht worden

Tips voor het examen 1/2 

• Oriënteer je op de tekst voordat je begint: kijk naar de titel, bron, tussenkopjes.
• Lees/luister de tekst helemaal voordat je de vragen beantwoord. 
• Lees de vraag nauwkeurig. 
• Zoek de informatie die je nodig hebt. 
• Bedenk het juiste antwoord en lees daarna de meerkeuzeantwoorden op het scherm nauwkeurig door. 

Tips voor het examen 2/2

• Kies het antwoord dat het beste bij jou antwoord past.
• Als het niet lukt, streep de antwoorden die zeker fout zijn, een voor een weg. 
• Lees alle antwoorden, ook al denk je dat je het goede antwoord gevonden hebt; vaak is het tweede of derde alternatief nog beter en alleen het beste antwoord wordt goed gerekend.  

Welke tips zou jij je medestudenten geven voor het examen Lezen/luisteren na deze uitleg?

Examendag 

Op tijd (zie uitnodiging)

ID mee (rijbewijs/ID/paspoort)

Parkeren/OV

Eigen koptelefoon/oortjes

Woordenboek

Uniform

https://mbo-oefenomgeving.facet.onl/facet-openbaar-portaal/welkom