Les 5 Communicatieproblemen

• Communicatie
• MBO
• Studiejaar 3

Problemen bij het vertalen van de boodschap

Bij mondelinge communicatie moet je als zender je boodschap altijd omzetten in woorden, gebaren enzovoort. Dit omzetten van de boodschap noemen we coderen. 

Coderen wil letterlijk zeggen: het omzetten van gegevens. 

Bij de codering van de boodschap kun je als zender verschillende fouten maken, waardoor je boodschap niet goed overkomt.

Problemen door communicatiestoornissen

Wanneer bij iemand sprake is van onvermogen om adequaat informatie te geven en/of te begrijpen als gevolg van een orgaan- of lichaamsfunctie die ontbreekt, afwijkingen vertoont of beschadigd, spreken we van een communicatiestoornis.

Problemen door ruis

Ruis omvat alle factoren in zender, ontvanger en omgeving die de communicatie bemoeilijken of verstoren. 

• Interne ruis
• Externe ruis

Communicatie 

2.4 Effectieve communicatie

Terugblik

• Noem twee soorten ruis
  
  
• Wat betekent coderen en decorderen?
  
  
• Noem een voorbeeld van een communicatiestoornis

Effectieve communicatie
Wat is dat volgens jou?

Effectieve communicatie

Effectief betekent: doeltreffend

Betrokkenheid:

• Aandacht
• luisteren
• oogcontact

Effectieve communicatie

"We spreken van effectieve communicatie als de ontvanger actief betrokken is bij de informatieoverdracht en als de boodschap overkomt zoals de zender bedoelt".

Valkuil:

Vaak ben je als zender vooral bezig met jezelf, met het onder woorden brengen van wat je denkt, vindt of wilt. Je let dan weinig op hoe je boodschap overkomt op de ander.

Wie van jullie vergeet de naam van de ander als je jezelf voorstelt? Waardoor komt dat denk je?

Effectief communiceren vraagt van jou als beroepskracht MZ dat je:

1. je eigen manier van communiceren kent, je eigen communicatiestijl (her)kent
2. uitgaat van de communicatievermogens van de mensen met wie je werkt
3. je kunt en wilt inleven in de ander
4. helder verbaal communiceert
5. je verbale en non-verbale communicatie met elkaar in overeenstemming laat zijn

Wat valt je op in de communicatie van Johnny de Mol naar de mensen met een beperking in het volgende programma?

1. Je eigen communicatiestijl herkennen

2. Uitgaan van communicatievermogens van de doelgroep

• Mensen die verbaal minder sterk zijn, zijn vaak erg gevoelig voor non-verbale signalen
• Sommige cliënten pakken emoties erg langzaam op en hebben juist moeite zich te verplaatsen in de ander
• Voor sommige cliënten is aanraking en nabijheid bedreigend vanwege nare ervaringen in het verleden
• Er zijn ook cliënten die erg van knuffelen en nabijheid houden, maar het is niet altijd goed om daar onbeperkt aandacht aan te geven

3. Kunnen en willen inleven in de ander

Empathisch communiceren wil zeggen dat je op een begripvolle manier communiceert, waarbij je jezelf en de ander in zijn waarde laat. Je geeft dus geen oordeel of kritiek.

Niet: "Wat doet die cliënt raar"

Wel: "Waarom begrijp ik het gedrag van deze cliënt niet?"

4. Verbaal helder communiceren

Helder versus 'troebel' communiceren.

Als je troebel communiceert ben je niet duidelijk in wat je écht wilt. Je bent niet concreet, maar vaag in wat je zegt.

Enkele voorbeelden:

Troebele communicatie

"Ik word doodmoe van dat gezeur van je"

"Meestal begin jij met ruzie maken"

"Zullen we het centraal houden?" (in groepsgesprek)

Heldere communicatie

"Ik zou hier graag in alle rust met je over willen praten"

"Ik voel me niet fijn, als je zo fel reageert"

"Ik zou graag willen dat je me uit laat praten"

5. Verbale en non-verbale communicatie op elkaar afstemmen

• De non-verbale communicatie ondersteunt de verbale communicatie
• De non-verbale communicatie geeft weer hoe je tegenover de ander staat
• De non-verbale communicatie vervangt het spreken
• De non-verbale communicatie spreekt de verbale communicatie tegen

Misstanden in de communicatie zijn bijna altijd het gevolg van tegenstrijdige communicatie (non-verbaal versus verbaal).

Aan de slag

Maak deze week de toets in de kennistoetsenbank.