5.3 De reformatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

5.3 De reformatie

Welkom allemaal!

Pak je spullen

Laptop in de tas

Deze les

Terugblik 5.2 

Opdrachten + uitleg 5.3

Spelen quiz: Welk woord weg 5.3 (duo's)

Spelen iemands quiz tijdvak 4

Terugblik

• Welke landen waren de eerste met de ontdekkingsreizen?
• Portugezen en Spanjaarden
• Welke motieven hadden zij?
• Politieke (macht/rijk vergroten), economische (specerijen, goud, handel) en culturele (christendom verspreiden)
• Welke gevolgen hadden de ontdekkingsreizen?
• Christendom werd een wereldreligie, er ontstond een wereldeconomie met slavenhandel, wereldbeeld Europeanen veranderde

5.3 De reformatie 

Kenmerkende aspecten

De protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

In deze paragraaf leer je:

• welke kritiek er was op de katholieke kerk.
  
• hoe de kritiek leidde tot de splitsing in de kerk.
  
• hoe het protestantisme werd verspreid en welke strijd tussen katholieken en protestanten ontstond.

Aan de slag (& huiswerkcheck)

Wat: Maak opdracht 9 t/m 12 (herhalingsopdrachten)

Waarom: Verwerken van de lesstof

Hoe: Alleen en in stilte 

Hulp: Docent / Antwoordmodel Teams

Tijd: +/- 10 minuten

Uitkomst: Check je antwoorden via Teams (vorige paragrafen?)

Klaar: Opdrachtenblad 5.1

Wat vooraf ging

Splitsing!

Paus!

Honderden bisschoppen!

Lagere geestelijken

95 stellingen!

1517

Teveel macht en machtsmisbruik!

Gewaad van Jezus in Trier?

Boetedoening? Nee, plekje kopen

Vertaling nodig!

Karel V

Luther

Luther en Calvijn

Luther

Aanhangers: Lutheranen

Calvijn

Aanhangers: Calvinisten

• Betere opleiding priesters
• Afschaffen aflatenhandel
• Hardere straffen ketterij!

• Onder andere in de Nederlanden! 
• Daar kijken we in het volgende kenmerkende aspect naar

Europa raakt verdeeld!

Gevolg: godsdienstoorlogen

NL 80 jarige oorlog / Opstand

Volgende kenmerkende aspect!

Oorzaak: Paus door investituurstrijd wereldlijke macht gekregen

Oorzaak: Humanisten als Erasmus: kijk naar de oorspronkelijke bijbel! Fouten!

Kern: de protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

• In de tijd van steden en staten had de rooms-katholieke kerk haar macht vergroot met nieuwe denkbeelden en gebruiken. 
• Omstreeks 1500 groeide de kritiek hierop. Hervormers bepleitten een terugkeer naar het zuivere geloof, gebaseerd op de Bijbel. 
• Door het kritisch optreden van Luther in 1517 en zijn uitzetting uit de kerk door de paus begon de Reformatie. 
• Er ontstond een splitsing tussen katholieken die bij de roomse kerk bleven en protestanten die eigen kerken stichtten. 
• De hervormer Calvijn kreeg veel aanhang in Nederland.

Hoofdvragen

• welke kritiek er was op de katholieke kerk. 
• Leer niet in overeenkomst met de bijbel, geestelijken wilden rijkdom, leefden niet celibatair (wereldlijke pleziertjes) en handelden in aflaten 
• hoe de kritiek leidde tot de splitsing in de kerk.
  
• Luther en Calvijn kregen veel aanhangers die zich afsplitsten 
• hoe het protestantisme werd verspreid 
• Boekdrukkunst / vorsten die zich bekeren
• Welke strijd tussen katholieken en protestanten ontstond.
• De vraag wie de waarheid in pacht heeft; vervolgingen

Welk woord weg?

Wat: Je ziet 4 begrippen, welke hoort er niet bij en waarom?

Waarom: Verbanden leggen, theorie verwerken

Hoe: In duo's, overleg & schrijf op in je schrift

Hulp: Boek & aantekeningen

Tijd: +/- 10 minuten (5 vragen steeds in 2 minuten oplossen)

Uitkomst: Bespreken antwoorden na elke vraag

Klaar: Bedenk een andere oplossing

Welk woord weg?

1. Welke hoort er niet bij?

A) Aflaten

B) Celibaat

C) Dominee

D) Paus

Welk woord weg?

1. Welke hoort er niet bij?

A) Aflaten

B) Celibaat

C) Dominee --> protestantse kerk, rest katholiek

D) Paus

Welk woord weg?

2. Welke hoort er niet bij?

A) Luther

B) Calvijn

C) Erasmus

D) Karel V 

Welk woord weg?

2. Welke hoort er niet bij?

A) Luther

B) Calvijn

C) Erasmus

D) Karel V --> Hij was een keizer, de anderen waren hervormers of critici van de kerk.

Welk woord weg?

3. Welke hoort er niet bij?

A) Bijbelvertaling

B) Celibaat

C) Beeldenstorm

D) Protestantse kerk

Welk woord weg?

3. Welke hoort er niet bij?

A) Bijbelvertaling

B) Celibaat --> Een katholieke praktijk, terwijl de andere drie te maken hebben met het protestantisme.

C) Beeldenstorm

D) Protestantse kerk

Welk woord weg?

4. Welke hoort er niet bij?

A) Aflaat

B) Contrareformatie

C) Kerkban

D) Vagevuur

Welk woord weg?

4. Welke hoort er niet bij?

A) Aflaat

B) Contrareformatie → Dit was de katholieke reactie op de Reformatie, terwijl de andere drie typisch katholieke begrippen zijn die vóór de Reformatie al bestonden.

C) Kerkban

D) Vagevuur

Welk woord weg?

5. Welke hoort er niet bij?

A) Genève

B) Rome

C) Wittenberg

D) Worms

Welk woord weg?

5. Welke hoort er niet bij?

A) Genève

B) Rome --> Enige katholieke stad, de andere drie speelden een grote rol in de Reformatie.

C) Wittenberg

D) Worms

Huiswerk volgende keer

Lees paragraaf 5.4: De Nederlandse opstand

Maak opdracht 1 t/m 6

Huiswerk- en boekencontrole!

NU spelen quiz van .....