Diabetes 01-11

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1,2

Diabetes mellitus

Inhoud les

- Voorkennis activeren

- Anatomie van het lichaam 

- Wat is diabetes

- Type 1

- Type 2

- Behandeling

- Hyper versus hypo

- Aan de slag 

Lesdoelen

Aan het eind van de les ben je in staat om:

- Diabetes Type 1 en type 2 te herkennen.

- De anatomie van het lichaam m.b.t. diabetes toe te lichten

- Symptomen van diabetes te benoemen

- Weet je hoe je de cliënt met diabetes moet begeleiden en hoe te reageren op signalen van cliënten bij een hyper of hypo.

Werkvorm 1

- Mindmap maken 

In tweetallen

- Hoofdthema: Diabetes 

- Alles wat bij jullie op komt over diabetes en jullie ervaringen werk je uit in een mindmap. 

Tijd: Circa 15 minuten

Nabespreken Mindmap 

- Uitwisselen van informatie

- Korte toelichting van de door jou uitgewerkte mindmap

Wat is de officiële benaming voor suikerziekte?

1. Diabetes Type 1
2. Diabetes Type 2
3. Diabetes Naxon
4. Diabetes Mellitus

Voedingsmiddelen geven ons..

1. energie
2. een vol gevoel
3. overgewicht
4. diabetes

Van veel snoepen krijg je diabetes

1. Waar
2. Niet waar

Bij welke van onderstaande antwoorden spreken we van ouderdomsdiabetes?

1. Diabetes type 1
2. Diabetes type 2

Welk type diabetes is insulineafhankelijk?

1. Type 1
2. Type 2

Anatomie van het lichaam

        Welke organen spelen een rol bij 

                               diabetes?

Anatomie van het lichaam

Alvleesklier:

- ligt links achter/onder de maag

2 hoofdfuncties:

1. maakt insuline aan

2. helpt bij de spijsvertering

- geeft insuline af aan het bloed

- eilandjes van Langerhans

(daar wordt de insuline gemaakt)

14 cm lang

weegt ongeveer 100gram 

Anatomie van het lichaam

Lever: 

- ligt rechts boven in de buikholte

- maakt giftige stoffen in je lichaam onschadelijk

- Kan suiker (glucose) opslaan --> wordt vrijgegeven bij inspanning

- opslag van vet

Waar wordt glucose opgeslagen wanneer je dit tijdelijk niet nodig hebt?

1. alvleesklier
2. lever
3. alvleesklier en lever

Welk orgaan maakt insuline aan?

1. alvleesklier
2. milt
3. lever
4. galblaas

Anatomie van het lichaam

Insuline: hormoon dat een rol speelt bij de glucosewaarde. Een tekort of geen aanmaak hiervan, leidt tot diabetes. Wordt aangemaakt in de alvleesklier.

Glucagon: wordt aangemaakt in de alvleesklier. Verhoogt de bloedsuikerspiegel als deze daalt.

Wat is diabetes

Diabetes, suikerziekte, is een ziekte waarbij het lichaam de bloedsuiker niet meer in evenwicht kan houden. Dat komt doordat het lichaam te weinig van het hormoon insuline heeft. En ook reageert het lichaam vaak niet meer goed op insuline. Of het maakt helemaal geen insuline meer. Insuline regelt de bloedsuikerspiegel. (Diabetes Fonds, 2020)

Wat is diabetes?

- Andere naam: suikerziekte

- Lichaam kan niet zelf de bloedsuiker in stand houden:

- Maakt helemaal geen insuline meer aan of gedeeltelijk

- Hormoon insuline --> glucagon

- Suiker kan niet als brandstof worden gebruikt

Hoe krijg je diabetes?

Ruim 800.000 mensen hebben diabetes!

9 op de 10 heeft type 2.

Ongezonde leefstijl

Verminderde lichaamsbeweging

Overgewicht

Erfelijkheid/ aanleg

Begrippen

Insuline --> hormoon dat de glucosewaarde bepaalt. 

Worden gemaakt in de Eilandjes van Langerhans.

Glucose --> brandstof, uit koolhydraten of voeding

Glucagon --> hormoon dat wordt gemaakt in de alvleesklier, verhoogt glucose in het bloed.

Hoeveelheid suiker in het bloed

Hormoon dat ervoor zorgt dat glucose wordt omgezet in glycogeen

Ziekte door problemen bij de productie van en/of reactie op insuline

Belangrijkste suiker in het bloed

Hormoon dat glycogeen wordt omgezet in glucose

glucosegehalte

insuline

diabetes

glucose

glucagon

Type 1

- 1 op de 10 mensen heeft type 1

- Lichaam (alvleesklier) maakt helemaal zelf geen insuline meer aan.

- Afweersysteem vernielt cellen die insuline aanmaken

Type 2

- Ouderdomsdiabetes in de volksmond

- 9 op de 10 mensen

- Lichaam (alvleesklier) maakt gedeeltelijk geen insuline meer aan.

- Teveel suiker in het bloed.

- Meestal is alleen medicatie voldoende, soms insuline spuiten noodzakelijk.

Wanneer maakt de alvleesklier helemaal geen insuline meer aan

1. diabetes type 1
2. diabetes type 2
3. bij beiden
4. bij geen van deze antwoorden

Beschrijf een verschil tussen diabetes type 1 en type 2

Type 2 krijg je alleen als je ouder dan 65 bent.

1. Waar
2. Niet waar

Benoem een aantal symptomen waaraan je diabetes kunt herkennen.

Gaan de volgende krantenkoppen over diabetes type 1 of type 2?

Diabetes type 1

Diabetes type 2

Nieuwe uitvinding voor kinderen met diabetes: bloedsuiker meten zonder prikken.

Kwartier bewegen per dag verlaagt risico op diabetes.

Meer mensen met diabetes door stijging van de gemiddelde leeftijd. 

Paar kilo afvallen zorgt al voor lager risico op diabetes.

Behandeling

- Genezing nog (niet) mogelijk!

- Gezond eten

- Behandeling met medicijnen

- Behandeling met insuline

Behandeling

Hyper versus hypo

Meten is weten!

Hyper = te hoog

Hypo = te laag

Werkvorm

- Maak groepjes van twee

- Maak een voorlichtingsfolder over diabetes die bruikbaar is binnen de GHZ. 

Tijd: 30 minuten

Tip: Maak gebruik van Canva (infographic) 

Neem onderstaande punten in gedachten:

1. Een duidelijke uitleg m.b.t. diabetes mellitus type 2 (wat is het, ontstaan, gevolgen, enz.);

2. Duidelijke uitleg m.b.t. herkennen van de symptomen/ klachten. 

3. Duidelijke uitleg m.b.t. het (zelf) controleren van de bloedglucose;

4. Herkennen van hypo en hyper. 

Tip:  Gebruik bij het samenstellen van de folder terminologie die past bij het type zorgvrager en maak gebruik van passende afbeeldingen.

Feedback (Tip of Top)

Volgende les 

- Skills 08-11

Reanimeren vervolg