H9.3 2324

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Criminaliteit

§3 - Oorzaken van criminaliteit

Even herhalen:

log in

Huiswerk was:

Maken samenvatting en begrippenlijst
9.1 9.2 9.3
blz. 188-189
blz. 190-191

Wat is criminaliteit?

1. Asociaal gedrag.
2. Alle overtredingen die in de wet staan.
3. Alle misdrijven die in de wet staan.
4. Strafbare feiten die minder erg zijn.

Principes of uitgangspunten die je belangrijk vindt in het leven zijn:

1. Normen
2. Gedragsregels
3. Waarden
4. Rechtsregels

Hoe noem je de gevolgen van criminaliteit die zichtbaar zijn en in geld zijn uit te drukken?

Een land waarin de rechten en plichten van de burgers en van de overheid in de wet zijn vastgelegd noem je:

Voor wie telt het jeugdstrafrecht?

1. Voor de 12 tot 18 jarige
2. Voor de 16 tot 23 jarige

Individuele oorzaken/risicofactoren:

1. Psychische problemen/gedragsproblemen = biologische factoren
2. Onveilige opvoeding / thuissituatie = slechte opvoeding
3. Foute vrienden = groepsdruk
4. Alcohol en drugsgebruik
   
5. Spijbelen en schooluitval

Deze individuele kenmerken leiden natuurlijk lang niet altijd tot crimineel gedrag, maar als je aan meerdere kenmerken voldoen dan neemt de kans wel toe.

Aantekening voor het examen

Beschermende factoren

Deze factoren zorgen er juist voor dat de kans verkleind wordt dat je crimineel gedrag gaat vertonen:

• Werk en onderwijs
• Relatie
• Gezin
• Sociale vaardigheden

Je bindingen!

Aantekening voor het examen

Maatschappelijke oorzaken

1. Slechte levensomstandigheden​
2. Anonieme samenleving (weinig sociale controle)​
3. Gelegenheid maakt de dief​
4. Minder besef van normen en waarden (Anomietheorie)​
5. Gebrek aan maatschappelijke bindingen​
6. Eens een dief altijd een dief

Aantekening voor het examen

3,2 Theorieën over criminaliteit 

Leerdoelen van deze les:

• Je kan  verschillende theorieën over criminaliteit benoemen.
• Je kan bij een omschreven situatie (bron) uitleggen om welke theorie het gaat. 

Wat is een theorie?

Wetenschappers hebben veel onderzoek gedaan naar crimineel gedrag. In dit hoofdstuk behandelen we theorieën die crimineel gedrag kunnen verklaren:

• de aangeleerd gedrag theorie
• anomietheorie
• bindingstheorie
• rationele-keuze theorie
• etiketteringstheorie
• neutraliseringtheorie 

Een theorie is een verklaring voor dingen die om ons heen gebeuren.

Aangeleerd-gedragtheorie

• Deze theorie gaat ervan uit de crimineel gedrag aangeleerd is.
• Wanneer mensen in je omgeving (bijvoorbeeld vrienden of ouders) crimineel gedrag vertonen, is de kans groter dat jij dat ook gaat doen.
  
• De socioloog Sutherland bewees dat ‘brave jongeren’ door foute vrienden eerder crimineel werden.
  
• Deze theorie gaat ervan uit dat crimineel gedrag nu eenmaal bestaat. 

De bindingstheorie

• Mensen hebben bindingen met allerlei mensen. Bijvoorbeeld met familie, partner, vrienden en collega’s.
  
• Omdat je je omgeving niet teleur wilt stellen, ben je minder snel geneigd crimineel gedrag te vertonen.
  
• Mensen die minder bindingen hebben vertonen (gemiddeld) vaker crimineel gedrag.
  

Alleen deze theorie gaat uit van een positief effect van de omgeving

Anomietheorie 

Iedereen in onze westerse samenleving wil succesvol zijn.

Als je niet op een legale manier succesvol kan worden: doelen bijstellen of crimineel worden.

Politie kiest voor dan ook voor de 'patser'aanpak.  Dure auto's/spullen in beslag nemen. 

Rationele keuze theorie

Dieven maken een rationele keuze of de diefstal zich loont ja of nee. Dus: de gelegenheid maakt de dief. Hoe hoog is de pakkans bijvoorbeeld?

Etiketteringstheorie

• Iemand die eenmaal een misdaad heeft begaan krijgt soms het etiket crimineel opgeplakt.
  
• Sommigen mensen die het etiket crimineel opgeplakt hebben gekregen door hun omgeving, gaan zich daar vervolgens ook naar gedragen > je doet wat er toch al van je verwacht wordt.
  

De overheid zorgt d.m.v. van Taakstraffen bij Bureau Halt dat jongeren die iets verkeerd doen snel een stafblad (en dus een etiket) krijgen. 

'Eens een dief, altijd een dief'

Neutraliseringstheorie

• Volgens de neutraliseringstheorie praten criminelen hun gedrag vaak goed. 
• Zij ontkennen dat hun gedrag crimineel is. Voorbeeld: 
• 'Ik jat alleen bij AH, dat is een groot bedrijf'  of 'Ik sloeg hem in elkaar omdat hij raar naar mij keek'   of "Iedereen doet dat"

Een combinatie van theorieën 

• Het is niet zo dat er bij een misdrijf sprake is van één oorzaak. Vaak er is sprake van een optelsom van factoren.

Zelfcontroletheorie

• Zelfbeheersing = minder misdaden. 
• Weinig discipline = vaker veroordeeld. 
• Ook andere vormen van risicovol gedrag
• Zelfbeheersing als onderdeel van opvoeding

Situatie: Timo heeft geen
goede relatie met zijn ouders, daarom is hij 's avonds
veel alleen buiten en is hij
crimineel gedrag gaan vertonen.

Situatie: Timo heeft geen goede relatie met zijn ouders. Daarom is hij 's avonds veel alleen buiten en is hij crimineel gedrag gaan vertonen. 

1. Anomietheorie
2. Aangeleerd-gedragtheorie
3. Rationele-keuze-theorie
4. Bindingstheorie

Je hebt geen geld, maar je wil wel status. Dus jat je een Stone Island jas. Dit past het beste bij de:

1. Aangeleerd gedragstheorie
2. Bindingstheorie
3. Etikettentheorie
4. Anomietheorie

Johan heeft net verkering. Hij besluit om geen fietsen meer te gaan stelen omdat hij bang is dat zijn vriendin het dan zal uitmaken.

1. anomie theorie
2. Bindingstheorie
3. Etiketteringstheorie
4. Gelegenheidstheorie

Welke theorie?
Davey woont op een woonwagenkamp. Hij wordt regelmatig uitgescholden door kinderen uit het dorp. Davey wilde zijn best doen op school maar denkt soms dat mensen hem nooit voor vol aan zullen zien.

1. anomietheorie
2. Bindingstheorie
3. Aangeleerd-gedragstheorie
4. Etiketteringstheorie

Erik wordt betrapt op het stelen van een blikje Red Bull. ''Iedereen heeft dit wel eens gedaan, dus het is niet erg''.

1. Neutraliseringstheorie
2. Rationele-keuzetheorie
3. Etikettentheorie
4. Anomietheorie

Aangeleerd gedragtheorie

Neutraliserings-
theorie

Etikettentheorie

Anomietheorie

Rationele-keuze
theorie

Jongeren schakelen hun schuldgevoel uit als ze in een groep strafbare feiten plegen.

Het plegen van een misdrijf is een weloverwogen keuze. Er wordt afweging gemaakt van kosten en baten.

Als iemand steeds 'crimineel' genoemd wordt, kan de persoon zich hier naar gaan gedragen.

Crimineel gedrag wordt aangeleerd in contact met mensen uit je eigen omgeving

Criminaliteit is het gevolg van de botsing tussen het willen behalen, maar niet kunnen behalen van de door de samenleving gestelde doelen.

Crimineel gedrag is aangeboren

Helemaal mee eens

Mee eens

Mee oneens

Helemaal mee oneens

Crimineel gedrag is een keuze

Helemaal mee eens

Mee eens

Mee oneens

Helemaal mee oneens

Aan de slag

Maken stencil 9.3

maken opdrachten:

4, 6, 8, 9

Situatie: Maaike wordt vaak uitgescholden voor asociaal. Ze vindt dat ze zich daar maar naar moet gedragen.
Bij welke theorie hoort deze situatie?

Situatie: Maaike wordt vaak uitgescholden voor asociaal. Ze vindt dat ze zich daar maar naar moet gedragen.      

Bij welke theorie hoort deze situatie?

1. Etikettentheorie
2. Bindingstheorie
3. Neutraliseringstheorie
4. Anomietheorie