4H thema 7 BS3

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 7 Bs3 Ecosystemen

Leerdoelen

• Je kunt de voedselrelaties en de informatienetwerken in een ecosysteem beschrijven.
• Je kunt de energiestroom door een ecosysteem beschrijven.

Wat is een voorbeeld van abiotische factor die van invloed is op een konijn?

1. Hoeveelheid andere konijnen
2. Hoeveelheid wortels in de grond
3. Grondsoort in de leefomgeving
4. Hoeveelheid vossen in de leefomgeving

Biotische factoren zijn:

1. water, voedsel en zonlicht
2. voedsel, vijanden en ziekteverwekkers
3. ziekteverwekkers, zonlicht en voedsel
4. Vijanden, water en temperatuur

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze vorm van symbiose is:

1. mutualisme
2. parasitisme
3. commensalisme

Deze vorm van symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme
4. Realisme

Deze vorm van symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme
4. Surrealisme

Biologisch evenwicht

= de grootte van een populatie schommelt altijd rond een bepaalde evenwichtswaarde.

Of een populatie groeit of krimpt is afhankelijk van de abiotische en biotische factoren (afb. 10).

Amerikaanse kreeft

Is deze kreeft:

• inheems of uitheems?
• exoot?
• invasief?
• populatiegrootte in Nederland?

Deze paragraaf

• Voedselrelaties  
• Energiestromen
• Piramides <- volgende les

Waarmee begint elke voedselketen?

• Producenten en consumenten
• Assimilatie en dissimilatie
• Autotroof en heterotroof
• Trofische niveaus

Voedselketen

= een reeks soorten, waarbij een de soort voedselbron is voor een volgende soort 

• trofisch niveau: plaats in de voedselketen 
• Het eerste trofisch niveau bestaat uit autotrofe organismen

Autotroof

Maakt zelf organische stoffen uit anorganische stoffen door fotosynthese

- planten  

 - sommige bacteriën

Heterotroof

Voeden zich met andere organismen. kunnen zelf geen energierijke stoffen maken uit anorganische stoffen.

- alle andere organismen. 

Voedselweb

= het geheel van voedselrelaties in een levensgemeenschap. 

Noem uit dit voedselweb een producent!

Voedselkringloop

= weergave van energiedoorstroming van voedingsstoffen naar steeds volgende organismen. 

Afvaleters

• Dode resten van organismen kunnen worden gegeten door afvaleters (detrivoren). 
• De afvaleters zijn net als alle andere dieren consumenten in de voedselketen.
• vb. insecten

Reducenten

• Breken de overgebleven dode resten af tot anorganische stoffen (koolstofdioxide, water, mineralen) =  mineralisatie.
• bacteriën en schimmels

trofische niveaus

producent

* autotrofe organismen, maken organische stoffen van anorganische stoffen (= koolstofassimilatie)

consument (van de 1e/2e/Xe orde)

* heterotrofe organismen, dus ook afvaleters

afvaleter

* eet dood materiaal , dieren of schimmels 

reducent

* breken overgebleven dode resten af tot anorganische stoffen (Co2, H2o en 

mineralen) = mineralisatie (vorm van dissimilatie)

* bacteriën of schimmels

Welke voedselketen is goed genoteerd?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Waar horen maden bij?

1. producenten
2. consumenten 2e orde
3. afvaleters
4. reducenten

Horen afvaleters bij producenten, consumenten of reducenten?

1. producenten
2. consumenten
3. reduceren

Assimilatie

=  opbouw van organische moleculen uit kleinere moleculen

• energie nodig

Dissimilatie 

= afbraak van grote organische moleculen naar kleine moleculen

• energie komt vrij

vormen van assimilatie 

koolstofassimilatie: vorming organische stoffen (glucose) uit anorganische stoffen (H20 en O2).

• uitgevoerd door producenten
• energie afkomstig van licht  --> fotosynthese 

voortgezette assimilatie: vorming van koolhydraten, eiwitten, vetten en DNA uit glucose 

Assimilatie

Dissimilatie

Verbranding

Opbouw

van o.a. glucose

Fotosynthese

Opdracht

Lees basisstof 3

Maak opdr 16

Piramides

- van aantallen

- van biomassa

- van energie 

Piramide van  aantallen

Er bestaat ook een piramide van biomassa. Wat zou biomassa betekenen? (tip; 'bio' en 'massa')

Piramide van biomassa

Biomassa = het totale gewicht van alle organische stoffen in de organismes.

• piramide van biomassa heeft altijd een piramidevorm!

In de afbeelding is een piramide
getekend van de voedselketen:
gras -> sprinkhaan -> spitsmuis
Welke bewering is juist?

1. uit 1 kg gras wordt 22 kg sprinkhanen gevormd
2. uit 1 kg gras wordt uiteindelijk 85kg spitsmuizen gevormd
3. uit 22 kg gras wordt 1 kg spitsmuizen gevormd
4. uit 22 kg sprinkhanen wordt 1 kg spitsmuizen gevormd

Piramide van biomassa

Wat is de reden dat de piramide van biomassa altijd een piramide vorm heeft?

piramide van energie

In de piramide van energie zie je dat bij iedere stap (ieder hoger niveau) energie verloren gaat. Waar is deze energie gebleven/ waarom kan niet alle energie naar het volgend trofisch niveau gaan?

Energiestroom

• In een voedselpiramide wordt een deel van de biomassa doorgegeven aan het volgende trofische niveau.
• Bij iedere stap gaat energie verloren door dissimilatie, afgestorven weefsel en onverteerd weefsel (ontlasting).

Binas 93A

Opdracht

maak opdracht 18 en 19

Bij welke diersoorten zal component Fn het grootst zijn?

1. Links
2. Rechts

Wat laat de piramide van aantallen zien?

1. Hoeveel diersoorten er in een schakel zijn
2. De soorten dieren in een gebied
3. Hoeveel individuen er in een schakel voorkomen

In een piramide van biomassa wordt de biomassa in elke volgende schakel groter.

1. juist
2. onjuist

Dit is een piramide van ...

1. aantallen
2. biomassa

maken opdrachten paragraaf 3

Daarna leren, oefenen (er staat een bestandje op its)