4.1 Woonplaats en Werkplaats Deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 4: Steden en Staten 

Paragraaf 4.1

Geschiedenis
Online 

Uitleg hoofdstuk 4

Vaardigheden hoofdstuk 4

Oefeningen

Huiswerk deze week

Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

In het wit zie je een stadspoort. Ging je in de Middeleeuwen een stad binnen, dan moest je door de stadspoort. In veel steden werd een hoge en prachtig versierde kerk gebouwd. Op de achtergrond zie je de binnenkant van zo’n kerk.

Geschiedenis

Dit hoofdstuk

Hoofdstuk 4: Steden en staten
In deze behandelen we drie paragrafen

• 4.1 Woonplaats en werkplaats
• 4.2 Zelfstandige burgers
• 4.4 De macht van vorsten

• SO 4.1, 4.2 
• Proefwerk H4 (let op; H3 hoort hier ook bij vanwege de overlappende periode)

Geschiedenis

Leerdoelen

4.1 Woonplaats en werkplaats
In deze paragraaf leer je;

• hoe in Europa weer een landbouwstedelijke samenleving ontstond.
• hoe de economie zich ontwikkelde.
• hoe ambachtslieden en handelaren samenwerkten.

Geschiedenis

Leerdoel algemeen

Tijdvak 4: Tijd van Steden en Staten
Jaartelling: 1000 - 1500
Periode: Middeleeuwen (500 - 1500)
Samenleving: landbouwstedelijke samenleving

Kenmerkende aspecten:
4A, 4B, 4C
blz. 52/53 bovenaan de tijdbalk

Geschiedenis

Terugblik

Vorige les hebben we het gehad over:

4.1 Woonplaats en Werkplaats

Hoe zat het ook alweer?

JUIST of ONJUIST: Het ontstaan van steden is een gevolg van het houden van markten om spullen te verkopen

1. Juist
2. Onjuist

Geschiedenis
Herhaling 4.1

Stad en Platteland

Doordat er meer voedsel werd geproduceerd =

Leefden mensen langer en gezonder = 

Groeide de bevolking (tussen 1000 en 1300 verdubbelde de Europese bevolking = 

Veel boeren produceerden meer dan ze zelf nodig hadden = 

Dit verkochten ze op een markt= 

Oorzaak

Oorzaak

Gevolg

Gevolg

Gevolg

Geschiedenis

Uitleg 4.1

Oorzaak en gevolg - De geschiedenis zit er vol mee!

Wanneer de ene gebeurtenis tot de andere leidt

OORZAAK

GEVOLG

Waardoor het gebeurt

Wat er gebeurt

Geschiedenis

Uitleg 4.1

Oorzaak en gevolg 

• Oorzaak: Jan heeft goed geleerd
• Gevolg: Hij heeft een goed cijfer gehaald

• Oorzaak: Jan heeft te veel snoep gegeten
• Gevolg: Hij heeft buikpijn

Eenvoudige voorbeelden; máár zo werkt het in de geschiedenis ook - we oefenen zo verder met de lesstof van 4.1

Wanneer de ene gebeurtenis tot de andere leidt

GEVOLG

Waardoor het gebeurt

Wat er gebeurt

OORZAAK

Op welke plekken ontstonden de eerste steden in Nederland?

Het tijdvak 'Steden & Staten' kende een...

1. landbouwsamenleving
2. landbouw-stedelijke samenleving

Geschiedenis

Uitleg 4.1

Meer geld

• Er was ontzettend veel handel op de markten in de tijd van steden en staten (1000-1500)
  
  
• Boeren verkochten: Groenten en fruit
  
  
  
• Ambachtslieden verkochten: Gereedschap

Geschiedenis

Uitleg 4.1

Er was op deze markten veel:

• Vraag (wat iemand wil kopen) en 
• Aanbod (wat iemand wil verkopen)

Hoe zit dat? Wat is precies het verschil? Een oefening;

Geschiedenis

Uitleg 4.1

Dit is een boer uit de middeleeuwen:

Hij verkoopt:
Groenten en melk

Hij is opzoek naar:
Gereedschap om zijn land te bewerken

Groenten en melk te koop!!

Heeft er iemand gereedschap?

Geschiedenis
Herhaling 4.1

Dit is een boer uit de middeleeuwen:

Hij verkoopt:

Groenten en Melk =

Hij is opzoek naar:

Gereedschap om zijn land te bewerken =

Vraag

Aanbod

Geschiedenis

Uitleg 4.1

Meer geld

• Door de groeiende handel gingen steeds meer mensen met geld betalen
• Door het handelen maakten de handelaren winst (wat je overhoudt na verkoop)
  
  
• Alle steden hadden hun eigen munten
  
• Bij de bank kon je je geld wisselen, bewaren, lenen en uitlenen.
• Banken liet leners rente betalen =vergoeding voor het lenen van geld

Geschiedenis

Uitleg 4.1

Meer geld

• Elke stad had zijn eigen munt, betalen kon dus echt alleen in deze stad

Groningen (1463)

Arnhem (1272)

Nijmegen (1562)

Leg uit waarom geldwisselaars belangrijk waren voor de handel.

Welke drie dingen deden banken met geld? Noem er minimaal 1

Geschiedenis

Uitleg 4.1

Samenwerking

Ambachtslieden mochten niet zomaar maken en verkopen wat zij wilden:

• Ze moesten lid zijn van een gilde, dit was een verenging 'club' van mensen met hetzelfde beroep
• Voor bijna elk beroep was er een gilde

Was je geen lid van het gilde? 
Dan mocht je het beroep niet uitoefenen

Metselaarsgilde

Herkennen wij het gilde? ->

Herken jij het juiste gilde?

Sleep het juist beroep naar de juiste afbeelding

Schoenmakers-gilde

Slagers-gilde

Bakkers-gilde

Kleermakers-gilde

JUIST OF ONJUIST: Als je geen lid was van het bakkersgilde mocht je alsnog bakker zijn

1. Juist
2. Onjuist

Geschiedenis

Uitleg 4.1

Samenwerking

• Op de markten was vaak handel in producten uit de omgeving
  
• Nederlanders deden ook aan internationale handel (tussen verschillende landen)
  

Steden aan de Noordzee en Oostzee werkten samen in een verbond: De Hanze 

Zij vroegen elkaar geen tol (belasting om de wegen, rivieren en bruggen te gebruiken)

Geschiedenis

Aan de slag

Wat ga je doen:

Paragraaf 4.2

Maken van de opdrachten in je online werkboek via Magister-Leermiddelen

Volgende les: Paragraaf 4.2 af (huiswerk)