1.3 Regenten en stadhouders

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

1.3 Regenten en stadhouders

KM2

Inleiding

Vandaag ga je zelfstandig aan de slag met de paragraaf. In dit hoofdstuk ga je leren hoe de Nederlanden werden bestuurd.

Lees de tekst eerst en maak hierna de opdracht.

Klaar? Laat dit weten aan je docent!

Even terug..

Voordat we beginnen aan een nieuw onderwerp..

Wat weet je nog van afgelopen weken?

Voordat we beginnen aan een nieuw onderwerp..
Wat weet je nog van afgelopen weken?


Wat zijn specerijen?

1. Verschillende groenten
2. Kruiden
3. Speciale wortels
4. Medicatie en Kruiden

Waar staat de afkorting VOC voor?

1. Verenigde Oost-Inlandse Computer
2. Vereniging Oost Compagnie
3. Verenigde Oost-Indische Compagnie
4. Verenigde Oost Compagnie

Welk begrip hoort niet bij de stad
'Amsterdam'

1. Stapelmarkt
2. Pakhuizen
3. Grachtenpand
4. Compagnie

In welk Tijdvak zitten we?

1. Tijd van Jagers en Boeren
2. Tijd van Regenten en Vorsten
3. Tijd van Steden en Staten
4. Tijd van Grieken en Romeinen

Tijd van Regenten en Vorsten (1600-1700)

Sinds 1581 is Nederland onafhankelijk van Spanje. We noemen onszelf dan de Republiek der Zeven verenigde Nederlanden.  

In bijna alle landen van Europa had een koning (een vorst) alle macht. In de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was dat anders. Elk gewest had een eigen bestuur: de staten. Deze namen alle belangrijke beslissingen voor hun eigen gewest. 

Republiek = Een land zonder koning(in)

Gewest = Een provincie van de Republiek met eigen wetten.

Staten = Bestuur van een Gewest

Hoe heette Nederland officieel in de 17de eeuw?

1. Republiek Nederland
2. Republiek der Zeven Nederlanden
3. Republiek der Verenigde Nederlanden
4. Republiek der Zeven Verenigden Nederlanden

Welk gewest was in deze tijd het belangrijkst? Leg je antwoord uit.

Groningen

Zeeland

Friesland

Gelre

Utrecht

Overijssel

Drenthe

Brabant

Limburg

Flevoland

Holland

Combineer het begrip met de uitleg!

Bestuur van een Gewest

Een land zonder koning(in)

Een provincie van de Republiek met eigen wetten.

Gewest

Staten

Republiek

In Europa had ieder land een koning(in). De Republiek niet. Best uniek. Welke landen ken jij die NU geen koning(in) meer hebben?

Alleen voor zaken die voor álle gewesten belangrijk waren, vergaderden de staten samen. Die vergadering heette de Staten-Generaal en was in Den Haag. De gewesten namen dan besluiten over het leger en over de buitenlandse politiek.

Wie moet hierover besluiten? Sleep het gele blokje naar het juiste antwoord.

Staten Generaal

Staten

Amsterdam krijgt een nieuw stadhuis

De verkoopprijs van peper wordt verhoogd

De haven van Rotterdam wordt uitgebreid

Er moeten meer soldaten naar de grenzen van de Republiek

Een belangrijk man in de Republiek was de stadhouder, vooral als er oorlog was. Dan leidde hij het leger. Als er vrede was, had de stadhouder weinig te doen. De steden en kooplieden konden hun zaakjes prima zelf regelen. 

Stadhouder Maurits

Na de dood van Willem van Oranje werd zijn zoon prins Maurits de nieuwe stadhouder. Hier zie je Maurits met zijn leger.

Sleep de juiste omschrijving naar de juiste tekst

Gewesten

Staten

Staten-Generaal

Stadhouder

Alle gewesten die samen vergaderen over zaken die voor iedereen belangrijk

Bestuur van een gewest

Belangrijkste persoon, leidt het leger in oorlog

Gebied, soort provincie die vaak eigen wetten maakt

In de gewesten waren de regenten belangrijk, de burgemeesters en andere belangrijke bestuurders van de steden. Zij kwamen meestal uit een rijke familie. De baan van burgemeester ging vaak over van vader op zoon. Sommige baantjes waren al jaren ‘in de familie’. Er werd zelfs weleens een baby benoemd in een belangrijke functie. Dat vond in die tijd iedereen heel gewoon.  

Alleen een kleine groep mensen was rijk. Het waren de regenten, met hun goedbetaalde baantjes. Daaronder kwamen de groep van handelaren en bijvoorbeeld notarissen en advocaten. Ook zij waren vaak rijk en woonden in mooie huizen. Veel regenten en rijke kooplieden woonden in de zomermaanden niet in de drukke stad, maar in hun buitenhuis: een groot huis op een mooie plaats in de natuur.

De derde groep waren de ambachtslieden en mensen met een eigen winkeltje.

Alle andere stedelingen vormden samen de grootste groep. Het waren bijvoorbeeld de sjouwers in de havens, de bierdragers, de ongeschoolde werklui. Ze woonden in eenvoudige houten huizen. Hun kinderen konden niet naar school. Ze moesten hard werken. Als ze ziek werden, was dat een ramp, want dan verdienden ze niets en raakten alles kwijt. In de Gouden Eeuw zag je op straat daarom ook veel bedelaars.

Hoe ging dat in de 17e eeuw? Als je een belangrijke baan in de stad wilde, moest je:

1. Solliciteren en mensen overtuigen dat jij de beste was voor de baan.
2. Uit een goede familie komen.

Vind je dat eerlijk?
Ja/Nee, want..

Welke groep mensen was het rijkst in de Gouden eeuw?

Welke groepen waren het armst?

Welke groep was het grootst? De arme groep of de rijke groep?

1. Arme groep
2. Rijke groep

Welke groep had alle macht in handen?

‘Leden der Staten-Generaal.’ Met deze woorden begint de koning op Prinsjesdag de troonrede. In de zaal zitten de leden van de Staten-Generaal van nu: de vergadering van de Eerste en Tweede Kamer samen.

De leden van de Tweede Kamer controleren de ministers. Doen zij hun werk goed? En gaat alles wel eerlijk?  

Hoe gaat het nu?

Vergelijk de besturing van de Republiek uit de 17e eeuw met nu.
Welke dingen verschillen?
Wat komt overeen?

Vergelijk de besturing van de Republiek uit de 17e eeuw met nu.
Welke dingen verschillen?
Wat komt overeen?

Einde les

Goed gedaan! Je bent klaar met de les! 

Opdrachten

Lezen
1.3  Regenten en Stadhouders
(blz. 12 tot en met 13)

Maken

1 t/m 6

MAVO: 1 t/m 7

Hoe vond je deze manier van les?

😒🙁😐🙂😃

Hoe kan ik deze les verbeteren?

Wat wil je volgende les doen?

Film kijken(Over de VOC)

Deze les herhalen met een kahoot

Een project

Een les krijgen over slavernij en slavenhandel

Iets anders.

Iets anders geklikt? Geef hier aan wat je wil doen.

Meer weten?

Meer weten over de Gouden Eeuw?

Bekijk het volgende filmpje. Nog in de klas? Gebruik een koptelefoon of oortjes.