4H 5.2 Het hormoonstelsel les 1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Programma

• Doorgeefvragen 
• Leerdoelen
• Uitleg basisstof 5.2 Het hormoonstelsel les 1
• Introductiefilmpje hypofyse --> 1.2 min. 
• Afsluiting 

Doorgeefvragen 

1. Maak groepjes van 3 met degenen naast je.
2. Elke leerling krijgt een werkblad. Schrijf je naam hierop.
3. Schrijf op je werkblad een onderwerp uit basisstof 5.1waarover een vraag moet worden bedacht.
4. Geef je blad door aan de tweede leerling in je groepje --> die bedenkt een vraag bij dit onderwerp. 
5. Geef het blad door aan de derde leerling --> die geeft antwoord.
6. Samen bespreken jullie de vragen en antwoorden. 
7. Lever de werkbladen in bij de docent. 

Thema 5 Regeling

5.1 Homeostase en regelkringen 

5.2 Het hormoonstelsel les 1

5.3 Het zenuwstelsel

5.4 Reflexen en het autonome zenuwstelsel

5.5 Impulsegeleiding

5.6 Spieren en beweging

Leerdoelen 

• Je kunt beschrijven op welke manieren hormonen de cellen van weefsels en organen kunnen beïnvloeden.
• Je kunt de werking van hormoonklieren beschrijven en uitleggen hoe doelwitorganen op de hormonen reageren.

2 soorten klieren

Exocrien = klieren met een afvoerbuis. Afgifte = excretie.

Endocrien = klieren die hun product afgeven aan het bloed = secretie

Voorbeelden van beide?

zweetklieren, speekselklieren, traanklieren, talgklieren  zijn exocrien

endocrien: hypofyse, eierstokken, teelballen, alle hormoonklieren

2 soorten klieren

Exocrien = klieren met een afvoerbuis. Afgifte = excretie.

Speekselklier, talgklier, enz. 

Endocrien = klieren die hun product afgeven aan het bloed = secretie

Hormoonklieren

zweetklieren, speekselklieren, traanklieren, talgklieren  zijn exocrien

endocrien: hypofyse, eierstokken, teelballen, alle hormoonklieren

Werking Hormonen

Hersenen regelen werking van alle organen. Ze sturen op twee manieren 'berichten' naar de organen.

1. Met het zenuwstelsel: impulsen worden via zenuwcellen naar de organen (b.v. spieren) --> snel
2. Met hormonen: hormonen zijn (regel)stofjes. Deze worden gemaakt in hormoonklieren, afgegeven aan het bloed. Via bloed komen de hormonen bij de organen.

Hormonen

• Hormonen maken communicatie mogelijk tussen cellen op grote afstand. 
• Ze zorgen ervoor dat bepaalde reacties op gang komen of juist stoppen --> geleidelijke processen zoals ontwikkeling.

De concentratie hormonen in je bloed noem je ook wel de hormoonspiegel.

Hormonen

Hormonen zijn signaalmoleculen die kunnen binden aan hormoonreceptoren in het membraan van doelwitcellen in doelwitorganen.

Hormonale regulatie

Het hormoonstelsel bestaat uit een aantal hormoonklieren. 

De werking van een aantal hormonen + waar ze worden geproduceerd ---> BINAS

tabel 89A

Hypofyse

Heeft een voorkwab en achterkwab.

Secretie (afgifte) wordt geregeld door de hypothalamus. Dit is het deel van de hersenen wat boven de hypofyse ligt.

Verbinding zenuwstelsel en hormoonstelsel. 

Hypofyse

1. De hypofyse is een hormoonklier in de hersenen
   
2. Het maakt verschillende hormonen.
   
3. De hypofyse beïnvloedt andere hormoonklieren (zoals de geslachtsorganen).
   

Hypofyse

Hypofyse hormonen en hun doelwitorganen

Hypofyse

• FSH & LH --> beïnvloeden testes en ovaria
• TSH (thyroïdstimulerendhormoon) --> beïnvloedt de schildklier
• Oxytocine --> stimuleert het ontstaan van weeën, melksecretie en het ontstaan van band tussen partners/moeder en kind.
• GH (groeihormoon) --> regelt groei en ontwikkeling.
• ADH (antidiuretisch hormoon) --> regelt de resorptie van water in de nieren, hierdoor constante osmotische waarde.

Huiswerk

Lezen 5.2 tot de schildklier

Maken opdracht 10 t/m 14

Klaar? 

Lees het stukje bij ADH op blz. 18 en maak vraag 16

+ opdracht 7 en 8 blz. 14

Herhalen en/of extra oefenen

Playlist uitlegvideo's

Oefenen

Effectief leren video's