5.2 Europese expansie - groep B

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

- Het begin van de Europese overzeese expansie

- Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van de nieuw wetenschappelijke belangstelling.

- De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de Klassieke Oudheid.

5.2 - Ontdekkers van nieuwe werelden

Leerdoelen

• Je kent de economische, politieke en religieuze motieven voor ontdekkingsreizen en kolonisatie.
• Je weet hoe in de 16e eeuw de kolonisatie van Midden- Amerika door de Spanjaarden verliep.
• Je kunt de gevolgen van de ontdekkingsreizen voor de inheemse bevolking van Amerika en de Europeanen beschrijven.
• Je kunt beschrijven hoe het wereldbeeld van de Europeanen veranderde door de combinatie van ontdekkingsreizen en kolonisatie.
  

Waarom is de val van Constantinopel belangrijk geweest voor de Europese expansie?

Welke twee landen begonnen eind 15de eeuw met de expansie naar Afrika en Amerika?

1. Spanje en Engeland
2. Portugal en Engeland
3. Engeland en Frankrijk
4. Spanje en Portugal

Geef een economische, culturele en politieke reden voor de Europese overzeese expansie

Verdrag van Tordesillas (1494): Om te voorkomen dat Spanje en Portugal in oorlog zouden komen over de macht in de Nieuwe Wereld kwam onder leiding van de paus, een verdrag tot stand waarin de westelijke helft van de wereld werd toegewezen aan Spanje. Oostelijke helft aan Portugal. 

Hoe werd voorkomen dat Spanje en Portugal oorlog zouden voeren om kolonies te verkrijgen?

Waardoor konden de Europeanen relatief makkelijk (delen van) Amerika innemen?

Conquistadores die gebieden veroverden, kregen als beloning grote landgoederen. Lokale indianen werkten als slaaf op plantages en in de mijnen. Maar zij waren niet bestand tegen dit zware werk en de uitbuiting leidde tot veel slachtoffers. 

Spaanse kolonisatie van Amerika

Zo ontstond eigenlijk ook de driehoekshandel. De handel tussen Europa, Afrika en Amerika. 

Welke vragen heb je nog over 5.2 Ontdekkers van nieuwe werelden?

Leerdoelen

5.3 De kerkhervorming

1 Je kunt de kritiek op de Kerk beschrijven en verklaren.

2 Je kunt de oorzaak, de inhoud en de gevolgen van de contrareformatie beschrijven.

3 Je kunt uitleggen welke gevolgen de hervorming had voor de maatschappelijke en politieke situatie in Europa.

Wat denk je dat er bedoeld wordt met 'de reformatie van de christelijke kerk'?

Kerk rond 1500

• Kerk zorgde voor liefdadigheid (zieken, armen, ouden).
• Kerk bepaalde de normen (kerkelijke/geloofsregels.
• Ketter als je, je niet hield aan de kerkelijke regels.
• Paus werd gezien als plaatsvervanger van Christus. 
• Paus had geestelijke en wereldlijke macht.
• Paus vocht oorlogen uit (denk bijvoorbeeld aan oproep paus kruistocht)

De kerk rond 1500

Paus leefde als koning.

Nieuwe dure Sint Pieter.

Gaat het in de kerk om rijkdom? Scherpe kritiek.

Soberheid christendom, ging het daar niet om?

De kerk rond 1500

• Om de bouw van de Sint Pieter (architectuur renaissancestijl, vol van renaissancekunst) moest de paus veel geld binnenhalen.
• Oplossing? Aflatenhandel!

Wat is een aflaat?

95 stellingen van Luther; 

kritiek op:

• aflaathandel ("bedrog")
  
• heiligenverering ("afgoderij")
  
• relikwieën (heilige voorwerpen)
  
• Aflaten van de paus ("slechts God kan vergiffenis schenken")

Waarom was voor een priester de kennis van het Latijn belangrijk?

1. Vulgaat kunnen uitleggen
2. Kerk schreef bijna alles op in het Latijn.
3. Voor de Romeinse geschriften.

Luther:

• Iedereen moest zelf de Bijbel kunnen onderzoeken (persoonlijke relatie met God).
• Bijbel in de volkstaal (daarom vertaalde hij de Bijbel in Duits).
•  Geestelijke en priesters niet nodig.
• Kerkdiensten in het Duits.
• Vorst gehoorzaam zijn.

Verspreiding reformatie

De boekdrukkunst zorgde voor massale en snelle verspreiding van de ideeën van Luther

Zijn er tot zover vragen over Luther en de reformatie?